|
AD MEZZA Annemart van Rhee |
"Vraag je eens af wat er aan de overkant gebeurt"
| "2 nov 2024 |
|
Aan computers doet HERMAN VAN VEEN niet ( trek de stekker eruit en je hebt niets meer’), dus zijn herinneringen schrijft hij met de hand. Al is terugverlangen naar vroeger wel het laatste waar hij behoefte aan heeft. Herman van Veen (79) wrijft in het café van zijn kunstcentrum op landgoed De Paltz in Soest over zijn pijnlijke pols. Een lichte blessure als gevolg van het doorknippen van een te dik takje in de tuin. ‘Als violist moet je dat niet doen. Maar ja. Nu moet ik het gewricht in beweging houden, anders ga ik het vanavond tijdens het optreden merken.’ Bewegen. Het is een term die de schrijver/muzikant/ zanger, die een rijke carrière van zes decennia achter de rug heeft, veelvuldig in de mond neemt. En dan vooral in figuurlijke zin. ‘Ik ben niet bezig met zekerheden. Nieuwe ontmoetingen, andere wegen inslaan, dat boek of die film proberen die iemand je aanraadt, op zoek gaan naar gedichten die je verrassen, je afvragen wat er aan de overkant gebeurt. Al die dingen houden mij gezond en vrolijk. Ze geven me de energie om straks drie uur in de auto te zitten op weg naar Scherpenheuvel in België om daar vanavond op te treden. Om jaarlijks honderdveertig voorstellingen te geven, en om elke twee jaar een boek te schrijven. Ja, ze maken me gelukkig.’ BOEKEN VAN HERMAN VAN VEEN komen organisch tot stand. Hij verzamelt gedachten, observaties en plots opkomende herinneringen overal en nergens; op servetten, achterkanten van tijdschriften en ander papier dat binnen handbereik is. ‘Ik doe niet aan een computer. Als ik om me heen kijk hoeveel mensen altijd verzonken zijn in hun eigen digitale werkelijkheid... Trek de stekker eruit en je hebt niets meer. Ik schrijf alles met de hand op totdat ik weet: nu heb ik een boek bij elkaar gesprokkeld.’ In Hoe word je zó gelukkig staan niet alleen verhalen, maar ook gedichten over dat onderwerp en soms is het geluksgevoel bijna tastbaar. Bijvoorbeeld als hij vertelt over zijn moeder Alberdina die hem na school in de deuropening in haar schort stond op te wachten. Of over zijn vader die voor hem uit reed op het ijs, waardoor hij het krassen van zijn schaatsen hoorde. En hoe hij zijn zoon, inmiddels van middelbare leeftijd, moest troosten nadat hij nachtmerries kreeg door Michael Jacksons videoclip Thriller. Dierbare momenten. Van Veen: ‘Het gaat over herinneringen. Maar niet over terugverlangen naar vroeger, of nostalgie. Het gaat over die dromen, angsten en ervaringen - beproevingen en leuke, bizarre gebeurtenissen - die ertoe hebben geleid dat ik bijna tachtig ben en kan wat ik doe. Ze maken dat ik ongelooflijk van het leven geniet. Maar ik sluit daarbij mijn ogen niet voor de shit van de dag van vandaag. Zo vertel ik over de kerstvieringen in mijn jeugd. Dat er chocoladekransjes in takken hingen, dat er kaarsen brandden hoewel we niet religieus waren, dat er leverworst kwam en dat mijn opa en oma er waren en dat we samen liedjes zongen. En dat er dan altijd werd gepraat, over de horror van de oorlog. Vanuit die warmte zeg ik vervolgens dgt wat geweest is nu zeker niet weer mag komen. We nebben het momenteel achteloos over een oorlogseconomie in Nederland. Dat kan toch niet. Oorlog ‘Elke week verlies ik wel twee of drie mensen. Dat vind ik bijzonder confronterend’ mag nooit meer een optie zijn. Ouderen hebben een taak om dat duidelijk te maken.’IS DAT GETAL ‘TACHTIG’ voor Herman van Veen meer dan een cijfer? ‘Absoluut. Daarom ga ik het groots vieren, met optredens in onder meer Amerika, Duitsland, Engeland en natuurlijk Nederland. Soms denk ik lachend: hoe is het mogelijk? Of word ik overvallen door een vorm van schrik. Want in mijn generatie hakt het erin. Elke week verlies ik wel twee of drie mensen. Het is logisch, maar toch vind ik dat bijzonder confronterend. Gisteren nog ging de telefoon. Een van mijn beste vrienden vertelde d^t zijn vrouw was overleden. Ik kende haar uiteraard ook heel goed, de herinneringen stroomden binnen. Ik dacht: ze heeft een prachtig leven gehad. En ©ok: laat ik er dan maar extra van genieten vanavond en morgen. Dan sta ik met nog meer passie en vuur op het toneel dan pakweg vijfentwintig jaar geleden. Ik vind het dan ook ‘Nieuwe ontmoetingen, andere wegen inslaan: dat houdt mij gezond en vrolijk’ heel sneu als ik hardwerkende mensen hoor vertellen dat ze een hekel hebben aan wat ze doen. Dat ze dingen zeggen in de trant van: ik moet nog zo en zo lang. Zo’n verspilling van tijd, talent en gevoel. Ik zou hun gunnen dat ze werk kunnen doen waar ze van houden. Want in mijn ogen is dat - naast familie en vrienden uiteraard -de beste garantie op een goed welbevinden. En dan komt onvermijdelijk de onderwijzer in mij boven. Zorg ervoor dat het onderwijs verbetert, zodat kinderen goede keuzes kunnen maken, waardoor ze meer kans hebben om later iets te doen wat ze gelukkig maakt’.« -* Hoe word je zó gelukkig verschijnt op 7 november bij Alfabet Uitgevers € 22,99 TEKST ANNEMART VAN RHEE |