SOESTER COURANT Herman van Veen geniet van zijn leven en de natuur in Soest
"Je geluk begint bij een ander"
29 juli 2009

Herman van Veen (64) woont al ruim drieëntwintig jaar in één van de mooiste delen van Soest. On-langs had de Soester Courant een gesprek met de artiest over onder andere zijn werk, de politiek, de natuur en Soest.

De in Utrecht geboren Herman van Veen heeft twee keer in Soest ge-woond. Ruim zesendertig jaar ge-leden woonde hij anderhalf jaar in Soest. Drieëntwintig jaar geleden besloot de artiest terug te keren naar het dorp waar hij nog altijd met veel plezier woont. 'Als kind woonde ik in Utrecht. Daar heb ik zesentwintig jaar gewoond. Op de lagere en middelbare school ging ik altijd fietsen met mijn ouders. Toen ik wat ouder was ging ik ook met vrienden fietsen. Ik fietste vaak in de richting van De Bilt en Bilt- hoven en kwam daar altijd langs een boerderij. Toen dacht ik altijd: "Later als ik groot ben wil ik op een boerderij wonen met weilanden en de bossen". Ik ben in Soest komen wonen, omdat ik hier de omstandigheden vond waar ik als kind op had gehoopt.'


Natuur


Met die omstandigheden doelt Herman op het gebied waar hij woont; het is omringd door weilan-den, bosgebied, water en dieren. 'Ik ben een liefhebberboer, zeg maar. Dat is een andere noodzaak, want ik ben er van overtuigd dat alle ant-woorden in de natuur te vinden zijn en dat je die moet koesteren. Ik heb mij voorgenomen met het kopen van deze oude hofstede om dit terug te geven aan de natuur. Ik heb, om het figuurlijk te zeggen, een heleboel hectare bij elkaar ge-zongen om het terug te geven in een zo natuurlijk mogelijke staat. Bij elk stukje dat ik bij elkaar gesprokkeld heb, heb ik het notarieel heel zorgvuldig laten articuleren. Het is namelijk cultuur-historisch landschap waar wij zitten, met het recht op houtopslag. Bij de herin-deling van dit gebied heb ik mij laten adviseren door gemeente en provincie hoe dit zo zorgvuldig en in evenwicht moest gebeuren. Daar heb ik veel baat bij.' Herman van Veen is niet van plan om ooit nog uit Soest weg te gaan. 'Zo lang ik het mij kan permitteren ga ik hier nooit meer weg, want het is een groot goed. We hebben het hier over ongeveer twaalf hectare en dat vraagt fenomenaal veel onderhoud. Daar zijn mijn vrouw, twee fantas-tische tuinvrouwen en ik van vroeg tot laat mee in de weer. Er zijn veel dieren en er is een hoop groen. Ik maai graag.' Voor de Utrechter is het werken op het land de manier om te ontspannen van het hectische leven dat de kunstenaar heeft. 'Het is een soort leegmaken. Je kunt het vergelijken met wandelen. Als je wandelt dan creëer je ruimte in je hoofd. Dat heb ik met in de tuin werken. Het is een soort "thuis-gevoel". Ik ben dan alleen maar bezig met kijken en ervaren en dat is mooi.' Herman schrijft wekelijks een verhaal voor zestien Duitse kranten. Deze verhalen gaan voornamelijk over zijn ervaringen op het land. 'Ik zie dan voorbeelden die ik in een maatschappelijk context plaats. De natuur is heel helder, de natuur laat niets te raden over. En in mijn optiek zijn mensen een soort en we gedragen ons niet zoveel anders dan menig dier. Ik vind de sociale structuur heel mooi die ik in zo'n gebied vind, dan denk ik bijvoorbeeld aan de drie soorten uilen die hier te vinden zijn (de bos-, steen- en kerkuil, red.); wat een territoriumbesef deze beesten hebben en hoe meedogenloos zij soms die gebieden verdedigen en altijd weer uitbreiden. Het lijken net mensen.'


Geluk


De artiest geniet zichtbaar van de natuur en heeft daar ook zijn eigen filosofie bij die in alles terugkomt. Zo ook in de politiek en de uitslag van de Europese verkiezingen van 4 juni. 'De politieke uitslag vind ik onthutsend. We kunnen niet zonder onze buren en je kan niet leven in een wereld waarin het ge luk niet bij een ander begint. Laat ik een voorbeeld geven. Ik ben in, voorlopig, de laatste wereldoorlog geboren. Het is dankzij een verenigd Europa dat er al vierenzestig jaar lang geen oorlog is geweest in Europa. Dat is een fenomenaal goed. Het lijkt wel of een groot deel van de Nederlandse bevolking dat vergeet. Natuurlijk is Europa duur, maar wat we er voor terug krijgen is historisch ongekend. Dal hoor ik nauwelijks in een debat Daar is een afwezigheid van ratio Als je kijkt naar voor de Tweede Wereldoorlog was er toch wel elk( dertig/veertig jaar een grote Europese oorlog. Als je dan praat over kosten en effectiviteit dan is dit eer fenomenaal gunstige en economische route. In de politiek is er nauwelijks historisch besef en ik bei danig in de war door de uitslag Hoe is het mogelijk dat mensei zo snel vergeten? Je mag bidden dat er een keer een omslag komt Het is maar vijfenzestig jaar gele den dat de kiezers ook gelijk had den. Toen werden hier, ik weet niet hoeveel duizenden mensen weggevoerd naar kampen, omdat ze een andere oogopslag of andere kleur hadden. Ik hoor het weer. Ik hoor weer wie wel en wie niet mogen. Ik hoor weer dat mensen zich moetei aanpassen, zoniet dan... Respecteer de ander in zijn anderszijn. Respecteer de ander in zijn nood en denk erover na hoe je die persoon kun bijstaan in plaats van hen af te stoten. Ik vind het schandalig. '


Theater


De gebeurtenissen in de politiek de ervaringen van de natuur en d belevenissen van de artiest zijn d inspiratiebronnen voor zijn theater voorstelling. 'Ik doe niet anders. I ben geen cabaretier en ik ben ook niet in staat om iets te bedenker Ik heb nauwelijks fantasie. Zo den ik niet. Iets wordt fantasierijk als j een andere orde aanbrengt in herinneringen. Je maakt een merk waardige combinatie van feiten en dat noemen mensen al snel fantasie, maar dat is eigenlijk een verklaring van verstandig omgaan met thema's. De voorstellingen die we spelen hebben een soort dagboek vormstructuur. Elke voorstelling ook anders, omdat de beleving va een dag elke keer weer anders is. Als ik de uitslag van de verkiezingen zou gebruiken, zou ik er een metafoor voor zoeken en het dus niet letterlijk hebben over de verkiezingen.' De eerste keer dat Herman optrad was in 1965 met het muzikaal clowneske soloprogramma Harlekijn. De artiest weet het nog goed. 'Het was een beetje als een pak hagelslag dat openspringt. Daar lijkt altijd teveel in te zitten; maak je het verkeerd open, dan spat alles eruit. De eerste show was net zo, het was één grote explosie, een energieke avond. Je trok letterlijk iets los en van alle kanten vloog het eruit. Als je dan ouder wordt, ontstaat er meer controle. Het wordt niet beter, het wordt niet slechter. Beter en slechter bestaat niet in mijn vakgebied. Het is anders. Ik heb nu meer ervaring en nu kan ik zeggen: "ik was daar, ik ontmoette die en ik heb dat gelezen en gezien. En tijdens mijn eerste shows heb ik gezongen en gedanst wat ik toen wist en dat was nog niet zo veel. Het was een soort vuurwerk en ik had het veel over "later" en "dan" en over "als". Ik bedacht dingen en leerde dat ik de dingen die ik bedacht eigenlijk niet zo goed kon zingen, omdat het niet waar is. Dan krijg je een vreemd gezicht en daar kan je heel veel suc-ces mee hebben. De kortste route is de waarheid. De waarheid is de meest economische route en het is grillig en merkwaardig." Herman van Veen reist al ruim veertig jaar door de wereld. In verschillende landen zoals Duitsland, Zwitserland en Amerika, treedt de artiest veel op. Hij heeft een druk leven. 'Ik weet niet beter en ik denk dat ik er ook niet mee kan ophouden. Als ik ermee zou stoppen, dan vermoed ik dat mijn hele systeem spaak loopt. Ik heb veertig jaar no-dig om dat af te bouwen.'


Schilderen


Herman van Veen is een duizend-poot. Hij is muzikant, hij schrijft en hij schildert. In maart deed hij mee aan de atelierroute 'Kunstlint in de lente'. 'Ik ben geweldig verbaasd door de enorme hoeveelheid mensen die kwamen kijken. In denk dat er ongeveer tweeduizend mensen zijn geweest in twee dagen. De reacties waren heel erg leuk. Sommige mensen vonden dat ik mooiere schilderijen maakte dan dat ik zong en anderen vonden juist weer dat ik mooier zong. Het is iets dat ik ge-woon doe. Ik heb hier in Soest een kleine galerie. Daar kunnen mensen gewoon kijken naar wat ik maak. Ik vind het zelf fantastisch mooi. Ik heb het gevoel alsof ik gaten in de muren schilder. Het zijn eigenlijk een soort zielsafdrukken.'


Afscheid


'Ik ben 64 en heb de laatste twee jaar ongelooflijk veel mensen ont-moet, die afscheid komen nemen. Dat zijn mensen die tien of vijftien jaar ouder zijn dan ik en die op-gegroeid zijn met mijn muziek en voorstellingen en die dus een ziekte hebben of iets anders afschuwelijks. Het gebeurt regelmatig dat terminale mensen naar een voorstelling komen om mij te bedanken. Ik vind dat heel aangrijpend voor beide partijen. In mijn leven is dat heel groot. En dan ben ik zielsdankbaar dat ik iets heb kunnen betekenen voor die mensen, maar het geeft me ook een volstrekt andere verant-woordelijkheid. Ik word veel zorg-vuldiger en heb daardoor in zekere zin ook meer waardering voor de geschiedenis gekregen, ook de ge-schiedenis van mijzelf. Ik besef nu elke dag: "het doet er toe wat je zegt, alles doet er toe". En dat is met het ouder worden een prachtige ervaring. Het is een prachtig weten dat dat ene liedje er iets toe doet voor mensen. Hierbij gaat het er ook om, dat wat je zegt nooit stopt gezegd te zijn. Het is alsof er een dominoproces in gang wordt. gezet. Je zegt iets en dat vindt zijn weg en op de één of andere manier , krijg je het weer terug. Dan zegt' iemand bijvoorbeeld tegen mij dat iets wat ik heb gezongen of gezegd veel voor hem of haar betekent. Heerlijk als mensen dat komen zeg gen. Dan ga je zo gelukkig het toneel op. Dat is geweldig.'

Herman van Veen is op dit moment! druk met diverse voorstellingen in Duitsland en Nederland. Benieuwd naar zijn bezigheden, kijk dan eens -op zijn website: www.hermanvanveen.com. Daar is ook een overzicht te vinden van zijn werk.