Caroline van der Lee
Stripnieuws
De vele verschijningsvormen van Hermanus maart 2009

Hij begon als performer en entertainer om vervolgens als stripfiguur op te duiken. Nu is hij ook nog in brons gegoten. Er lijkt geen einde te komen aan de verschijningsvormen van Hermanus, want er zijn nog veel meer plannen. Maar hebben al de transformaties in zijn uiterlijke vorm ook effect op het karakter van Hermanus? En in hoeverre versterken de vele gezichten van Hermanus elkaar? Een gesprek met tekenaar Jan Bart Dieperink en driedimensionaal vormgever Laura de Moor.


Zo'n tien jaar geleden ontsproot Hermanus als stripfiguur aan het brein van tekenaar Jan Bart Dieperink. Nou ja, ontsproot, Hermanus bestond eigenlijk al, want Dieperink baseerde zijn figuurtje op niemand minder dan Hermanus Jantinus, kortweg Herman, van Veen.
Dieperink: "Ik ben een groot fan van Herman van Veen. Toen ik bij één van zijn voorstellingen in de zaal zat, kwam hij ineens op in een zwart wit geruite jas met een rode neus op. Dat beeld was zo 'strip' dat ik er meteen mee aan de gang ben gegaan." Vol ideeën en met een aantal strookjes benaderde hij Herman van Veen. "En die was ook enthousiast en wilde er graag aan meewerken."
Met Herman van Veen als naamgenoot, inspiratiebron en (mede)auteur van de strip ligt het voor de hand om te veronderstellen dat Hermanus en Herman dezelfde zijn. Toch is dat niet helemaal waar, vindt Dieperink: "Herman is een uniek en veel-zijdig talent: hij is zanger, performer, ca-baretier en clown. De performer was voor mij het vertrekpunt van de strip, maar uiteindelijk is Hermanus toch vooral de clown. Bepaalde eigenschappen van een persoon worden in zo'n strip uitvergroot. Ik heb aanvankelijk vooral de poëtisch, melancholieke en dromerige sfeer uit de voorstellingen willen vangen. Maar in de loop der jaren ben ik steeds meer gaan proberen om Hermanus los te maken van Herman. En hoewel ik niet kan aanwijzen wat en waar, Hermanus zal toch ook wel iets van mij hebben."


Verwondering


Vanaf 2003 beleefde Hermanus absurde en kolderieke avonturen in het Utrechts Nieuwsblad en andere lokale kranten. Maar toen deze kranten na ruim twee jaar opgingen in het Algemeen Dagblad viel daar het doek voor de sympathieke clown. Gelukkig was dat niet het einde van Hermanus. Onlangs onderging hij opnieuw een metamorfose, dit keer van papier naar brons. Verantwoordelijk voor zijn nieuwe uiterlijk is driedimensionaal vormgeefster en kunstenares Laura de Moor. Hoe is zij in het leven van Hermanus gekomen?
Dieperink: "Bij de Herman van Veen Studio's (bekend van onder andere Alfred J. Kwak), was ik in samenwerking met animator Martin-Jan van Santen begonnen aan animaties van mijn stripfiguur. Laura was aan deze studio verbonden en ontwikkelde 'characters'. Als tekenaar had ik behoefte aan een driedimensionale Hermanus, zodat ik me beter kon verbeelden hoe hij er op film uit moest zien. Ik denk immers plat. Tegelijk was er bij een galerie in Duitsland belangstelling voor Hermanus, niet alleen als papieren versie, maar ook als beeld. Herman van Veen is enorm populair in Duitsland."
Is Laura de Moor uitgegaan van het strip-figuur Hermanus of van de mens Herman van Veen?
De Moor: "Om te beginnen vond ik het best lastig om een figuur te maken dat niet uit mijn hoofd komt. Daardoor was hij toch al te veel ingevuld. Voor zijn uiterlijke vorm heb ik vooral de tekeningen van Jan Bart gevolgd. Maar de pose van het Hermanus-beeldje komt van Herman en van wat Herman van Veen voor mij is. Ik heb bewust niet gekozen voor de karakteristieke buigende houding van Herman van Veen. Hermanus is voor mij vooral een uiting van de verwondering. Dat heb ik willen uitdrukken in het beeld. Terwijl Jan Bart jaren lang had geprobeerd om Hermanus los te weken van Herman, blies ik hem er weer in."

Terwijl de meeste beelden van stripfiguren worden gemaakt van latex of kunsthars is Hermanus in brons gegoten. Daardoor is hij minder een stripbeeld geworden. "Dat was ook niet de bedoeling", legt De Moor uit. "Een traditioneel stripbeeldje past niet bij Hermanus. Hij is geen HEMA-product. De oplage van het beeldje is vrij klein en de kopers zijn eerder te vinden in de hoek van de Herman van Veen - fans dan onder stripliefhebbers."
"We zijn nu overigens wel bezig met een wat meer commerciële versie van het Hermanus-beeld", vult Dieperink aan. "

Die zal wel in een grotere oplage verschijnen. Grappig is dat we daar die verwondering weer hebben opgepakt. Door het beeld dat Laura heeft gemaakt, werd duidelijk dat Hermanus, toch vooral een verwonderd groot kind is. Het nieuwe beeldje zal hem ook als kind laten zien."


Eeuwig leven


"En er zijn nog veel meer plannen met Hermanus", zegt een enthousiaste Diepe-rink. " Twee jaar geleden verscheen een stripboekje met een flink aantal stroken van Hermanus in de reeks Nederlandse stripparels van Uitgeverij Stripstift. Het boekje verscheen ook in Duitsland. Er zijn nog meer stroken dus een tweede deel behoort tot de mogelijkheden. De animatiefilmpjes zijn al genoemd en er zijn ook live-scènes, waarin een 'echte' Herman van Veen opkomt als Hermanus, gepland. Dit zijn 'bumperfilmpjes' voor televisie, korte shots vergelijkbaar met de Loeki de Leeuw-animaties, gericht op een volwassen publiek.
Omdat Hermanus een tekstloos stripfiguur is, ligt het in de bedoeling naast Nederland en Duitsland ook verder over de grens te kijken. Dat heeft ingrijpende gevolgen. Met de naam Hermanus kom je in Nederland en Duitsland wel weg.

Maar daarbuiten kan niemand dat uitspreken. Hermanus zal dus van naam moeten veranderen als hij de wereld wil veroveren. Omdat Hermanus ons een spiegel voorhoudt, kijk je eigenkijk naar jezelf. De nieuwe universele naam van Hermanus wordt daarom Mr. U."