Mariët Oosterwijk
de Telegraaf
Herman van Veen: Hoop in bange dagen 21 dec 2008

Amsterdam - Met Oud & nieuw zal Herman van Veen (63) samen met zijn Belgische partner Gäetane Bouchez (46) het glas heffen ’op alles wat goed is’. Symbolisch voor de positieve houding waarmee de veelzijdig artiest in het leven staat. Hij beantwoordt tien vragen en stelt Nederland gerust. „Bedenk dat deze crisis ook mógelijkheden biedt.”


Duitsland, België, Zuid-Afrika, Namibië, Amerika… Deze maanden is Herman van Veen overal en nergens. Maar kerstavond viert hij in zijn vaderland, te midden van zijn geliefde familie: „Dan eten we te veel, drinken tot het randje, knuffelen, missen onze dode ouders, praten over vroeger en lachen om elkaar.”

Hoe moeten we met de bericht-geving over de crisis omgaan?
"Als je de verontwaardiging voorbij bent, het is nogal wat; kapitalen die als sneeuw voor de zon verdwenen, mondiale zakkenvullerij... Je spaartegoed, pensioen, investering, baan... Alles staat op de tocht. Ik zou de mensen willen aanraden om vooral beheerst te blijven. Bij paniek is niemand gebaat. Overzie eerst de schade en neem dan weloverwogen je beslissingen. En bedenk dat deze crisis ook mogelijkheden biedt. Bijvoorbeeld om dingen voortaan drastisch anders aan te pakken."

Waaruit kunnen de mensen hoop putten?
"De economische crisis kun je niet los zien van de ecologische crisis. Het probleem van de globale opwarming bijvoorbeeld hebben we alleen nog maar in onze verbeelding aangepakt. Terwijl de feiten er niet om liegen. Niets doen blijkt nu onbetaalbaar." Herman geeft een voorbeeld: "Vanaf Venus zie je hoe onze planeet in het zonlicht baadt. Bij die aanblik kun je moeilijk geloven dat wij hier een energieprobleem denken te hebben. Hoe zijn we ooit op het idee gekomen onszelf te verhitten en te vergiftigen door energie uit fossiele brandstoffen en plutonium te halen? Terwijl zonlicht in een constante stroom naar ons toe komt. Relatief simpel om te zetten in schone energie. Een fenomenale optie waardoor we onafhankelijk worden van gas, olie én kernenergie."

Wat vertelt u aan uw kleinkinderen?
Herman, die twee maanden voor het einde van de Tweede Wereldoorlog in Utrecht werd geboren, glimlacht: "Ik mag graag opscheppen over mijn vader en moeder, die acht jaar geleden kort na elkaar overleden. Dan vertel ik anekdotes over de oorlog waarin mijn vader stoere dingen deed. En mijn moeder die zo'n beetje de Rode Kruispost voor alle kwaaltjes van de mensen in onze straat was. Het is een strategisch vertellen; zij kunnen niet meer zeggen 'Herman, je overdrijft!'"

In wie gelooft u?
Herman somt op: "De mensen die aan de bedden werken, dus met hen bedoel ik de mensen die in de weer zijn in de zieken-, verzorgings- en bejaar-dentehuizen. De onderwijzers in de klas. De timmer- en de tuinman. De warme bakker. De dansers, de dichters. De mensen die onze rotzooi opruimen. De verdwaalden. De mu-zikanten..."

Met wie brengt u de kerstdagen door?
"Kerstavond vieren we met z'n allen. Dat wil zeggen de kinderen, mijn zusters met hun mannen en de kleinkinderen. Dan eten we te veel, drinken tot het randje, knuffelen, missen onze dode ouders, praten over vroeger en lachen om elkaar", vertelt Herman, die sinds twintig jaar samen is met de Belgische Gaetane (46), voormalig balletdanseres en beginnend actrice. Uit zijn twee vorige relaties heeft hij vier kinderen: Babette en Valentijn, en Merlijn en Anne.

Hoe vierde u als klein jongetje Kerstmis?
Herman, die als enige jongen opgroeide in een arbeidersgezin: "Op eerste kerstdag kwamen opa en oma bij ons eten. Dan zaten we na afloop rond een kerstboom van een knaak. Getimmerd op een kruis van sinaasappelkistjes. En dan zongen opa met ge sloten ogen Gloria mexcecis deo, | en Ere zij God in de hoge. Bij het refrein glo-ho-Ho-ho-ria zong oma dan de tweede stem. Ik staar de naar een kaarsen dacht: "stom lied". Jezus vond ik wel kits; een wonderman die het water zo vertrouwde dat hij zomaar overzee liep. Dat kan ik niet, ik heb een zwemdiploma. Mijn opa vertelde ooit dat Jezus geweldig heeft gelachen toen hij zag dat Petrus probeerde over het water te lopen. Ach, het zijn dierbare herinneringen."

Wat is uw meest memorabele kerst?
Dat was in de Filippijnse hoofdstad Manilla. Daar heb ik eens, nog in de tijd van Ferdinand Marcos, kerstmis gevierd met driehonderd Vietnamese vluchtelingen. Zij werden door de toenmalig dictator, nadat ze in een gammele boot eindelijk de Filippijnse kust hadden bereikt, letterlijk terug in zee geslagen. Met hulp van de Nederlandse ambassade én Unicef zijn die mensen toen uit zee gevist" Eerst werden ze, via omwegen, verstopt op een vuilnisbelt. Vervolgens werden ze naar een opvangcentrum gesmokkeld. Onder een heldere sterrenhemel hebben we daar toen gegeten en gezongen. Je kent de liedjes wel: Vrede op aarde, In de men-sen een welbehagen... Na afloop van de kerstmaaltijd werden de vluchtelingen her en der in de stad verstopt. Een paar van hen heb ik met de steun van vrienden kunnen meenemen naar Nederland."

Met wie viert u oud en nieuw?
"De kinderen zijn op wintersport, mijn schoonouders zitten in Los Angeles bij mijn schoonzus en mijn vrouw Gaetane en ik nestelen ons voor de haard. We zullen het glas heffen op alles wat goed is." Wat zijn uw goede voornemens? "Ik ben van plan vier kilo af te vallen." Hij bekent: "Ik heb nogal moeite met slechts één keer op-scheppen." Herman, die van 4 februari tot en met 30 mei weer door Nederland toert, gaat verder met opsommen: "Ik wil geduldi- ger zijn, en niet meer tien toegiften geven. Sommige voorstellingen schieten door de klok van twaalf. Dat is op het moment zelf fantastisch, maar 's ochtends als ik opsta krijg ik mijn benen bijna niet uit bed. Er liggen ook nog stapels onbeantwoorde e-mails, faxen en brieven. Ik ben vast van plan die allemaal te beantwoorden. En ik wil nog zeker al die eikenbomen planten, en er niet nog eentje nemen voor het slapengaan..."

Wat wenst u voor 2009 ?
"Er zijn op deze wereld een miljard kinderen die, als wij niks doen, niet ouder worden dan twaalf jaar." Herman, die sinds zijn zeventiende kinderrechtenactivist is, benadrukt nogmaals: "Een miljard!" Dat is een vijfde van de wereldbevolking! Ik ben ervan overtuigd dat als het die kinderen goed gaat, het de wereld goed gaat. Ik blijf wensen, hopen en bidden dat zij gehoord en gezien worden. En dat wij volwassenen ooit de handen ineen zullen slaan opdat hun lot voorgoed verandert."


Kerstgedichtje: Je hebt me

Je hebt me
de adem gegeven
wat kan ik voor je doen?
Je hebt me
de maan gegeven
vertel me: wat kan ik doen?
Je hebt me
de regen gegeven
wat kan ik voor je doen?
Je hebt me
de bliksem gegeven
vertel me: wat kan ik doen?
Je hebt me
het strand gegeven
wat kan ik voor je doen?
Je hebt me
de storm gegeven
vertel me: wat kan ik doen?
Je hebt me
de stenen gegeven
wat kan ik voor je doen?
Je hebt me
de dingen gegeven
vertel me: wat kan ik doen?
Je hebt me
gedachten gegeven
wat kan ik voor je doen?
Je hebt me
de woorden gegeven
vertel me: wat kan ik doen?


Herman van Veen, 2008