Irene de Zwaan
AD
Langs huis van dichter Marsman 15 mei 2008

Door IRENE DE ZWAAN

ZEIST/SOEST - Het is zonder twijfel de enige plattegrond van de regio Utrecht, waarop een schijnbaar toevallige rode lijn staat door de gemeenten Zeist, De Bilt en Soest. Langs die lijn staan 34 nummers, kriskras door elkaar.

Het is dan ook niet zomaar een plattegrond: het duidt de route van een literaire fietstocht aan. Die is woensdag door samensteller Pieter Quelle gelanceerd met als doel literair erfgoed in de drie gemeenten beter zichtbaar te maken.

Elk nummer op de kaart is om literaire redenen interessant: óf omdat er een dichter of romanschrijver heeft gewoond óf omdat een dichter of romanschrijver over die plek een tekst heeft geschreven.

De kaart leidt de fietser onder meer langs het geboortehuis van de in 2006 overleden Jan van Oort, bekend geworden om zijn tekeningen van Paulus de Boskabouter. Zo ook langs het huis waar de befaamde Zeister dichter Hendrik Marsman (1899-1940) een deel van zijn jeugd doorbracht, al spreekt deze locatie niet erg tot de verbeelding. Wat ooit een lieflijk arbeidershuisje geweest moet zijn, is nu een betonnen blokpand waar een Turks specialiteitenrestaurant in gevestigd is. De gevelsteen, waarop staat dat de dichter op deze plek heeft gewoond, is haast onzichtbaar door een moderne brievenbus.

Wie denkt dat de literaire fietstocht alleen historie passeert heeft het mis. Ook recente schrijvers als Nelleke Noordervliet, die twee jaar in Bilthoven woonde en werkte, en Herman van Veen, die in de Kloosterboerderij in Soest woont, ontbreken niet als literair hoogtepunt.

De nieuwe bundel Literaire Fietstocht bevat behalve een aanduiding van de locaties, ook een beknopte biografie en een gedicht of proza van de hand van de schrijvers. Zo is ervoor gekozen om een stuk uit Arthur Lehning's boek 'H. Marsman, de vriend van mijn jeugd' te publiceren. Lehning woonde bij Marsman om de hoek, op het statige Broederplein, al is dat voor veel bewoners een vergeten stukje verleden. ,,Lehning?, nog nooit van gehoord'', haalt een huidige bewoner haar schouders op. ,,Was dat geen muzikant?''

In Woonzorgcentrum Heerewegen in Zeist kennen ze Patty Scholten nog wel. In 2003 was zij de huisdichter van Heerewegen. Zij ging bij de bewoners op bezoek om over poëzie te praten of om gedichten voor het woonzorgcentrum te schrijven. Haar gedicht 'De dood' hangt nog in de stilteruimte. Thea Outhoven van de catering herinnert zich Scholten als een vriendelijk, toegankelijk persoon. Maar waar ze nu is? ,,Opeens was ze weg,'' vertelt Outhoven een tikkeltje verontwaardigd. ,,Ze zou een mooi gedicht schrijven om mensen erop te wijzen dat ze hun peuken niet op de grond moeten gooien.'' Haar ogen glijden over een grijs vlak op de