interview in Leef! nr 49 dec '07	Een beetje helpen kan geen kwaad	december 2007
	Herman van Veen (62) zet zich al meer dan veertig jaar in voor kinderrechten. Werd somber omdat hij er niet in slaagde 'dichte deuren open te trappen'. Maar vond troost in wat hij wel kon. Waarom al die inzet? Meegekregen van zijn vader. 'Ik ben schatplichtig.' Zijn knalblauwe ogen schieten vuur. Willen wij weten waardoor hij wordt gedreven? Wel, dat vertelt hij graag. Zijn nieuwe cd is net uit, zijn boek Medemens ligt binnenkort in de winkel - Herman van Veen staat in de belangstelling en met die belangstelling wil de zanger maar één ding: wijzen op kinderrechten. In zijn boek legt hij uit waarom. Hij is, zoals hij het met dat mooie, telkens terugkerende woord uitdrukt 'schatplichtig'. Oftewel: zonder hulp van de goedbedoelende medemens was Herman van Veen niet oud geworden. Hij steekt van wal: 'Ik ben geboren na de hongerwinter. De situatie was allerberoerdst. Er was geen eten. En het eten dat er was, was eenzijdig. Suikerbieten en aardappels. Zonder voedselhulp van de geallieerden, de Polen en de Amerikanen, zou ik gestorven zijn. Op 8-jarige leeftijd ben ik zwaar ziek geweest. Een jaar lang heb ik nierbloedingen gehad. Het gevolg van de slechte voeding van destijds. Ik heb dat overleefd. Dankzij mijn ouders, goede verpleging en goede artsen. Mijn ouders maakten mij duidelijk: zonder hulp was ik als baby doodgegaan, en later zou ik het opnieuw niet overleefd hebben zonder zorg van anderen. Mijn ouders zeiden: luister jongen, je bent schatplichtig. De rest van je leven moet je zorgen dat je dit vertelt. Waarom? Omdat je het zonder elkaar niet kunt.' 'je vertelt het ze wel hè' 'Als er spanning in de wereld was, denk aan Cuba, de inval in Hongarije, dan beleefde ik dat met mijn vader heel intensief. Hij zei dan: Herman let op, als jij iets voor iemand kunt doen, dan moet je het niet laten. Jij bent zelf het resultaat van hulp... Ja, mijn vader begon na elke borrel weer over die oorlog. Steeds maar weer opnieuw. Die oorlog heeft hem getekend. En daarmee heeft hij ons getekend. Soms dacht ik: pa, het mag wel wat minder. Maar toen hij dood was, dacht ik: het had nog wel meer gekund.' Hij schrijft in Medemens dialogen: 'Zonder de Amerikanen, de Canadezen, de Engelsen, de Polen zou jij niet bestaan hebben. Zouden wij nu...' 'Jan hou er nou eens over op. Die kinderen weten dat nu wel.' En of hij het wist. Hij ging over tot actie op zijn zeventiende. Studeerde als eerstejaars aan het conservatorium toen hij zich opgaf als Unicef-vrijwilliger. Begon als een soort Jehovagetuige van deur tot deur wenskaarten te verkopen. De teksten die hij sprak zitten nog voor in zijn hoofd. 'Dag mevrouw. Gewone wenskaarten spreken van geluk en voorspoed, maar Unicef-kaarten doen daar ook iets aan.' 'Hoe mijn vader nu over me denkt, weet ik niet, want hij is zo dood als een pier. En is hij dat niet, dan zit ie aan een of ander hemels meer te vissen. Wel weet ik zeker dat hij heel trots op me is. Ik was zijn jongen. Als ik weer eens iets moest zeggen in een talkshow, dan belde hij. Luister eens Herman, je vertelt het ze wel hè. Dat deed ik dan. En dan vroeg ik hem nadien: pa, hoe was het. Prima, zei hij dan, ik had het niet beter gedaan. Er zijn mensen die een hekel aan me omdat ik aldoor maar weer over onrecht begin. Maar ik doe het: het verhaal dat we moeten helpen, dat is mijn leven. In ben natuurlijk een entertainer. Dat lijkt een paradox. Maar dat is hef niet. Zingen over geluk en voorspoed kan ik nooit zonder te wijzen op dat het voor veel mensen niet zo is.' In Medemens schrijft Herman van Veen over kleine lieveheersbeestjes, die je ook best even kunt omdraaien als ze op hun rug liggen te spartelen. Een beetje helpen kan geen kwaad. 'Die zin sprak mijn vader vaak uit. Een beetje helpen, ja, ook kleine diertjes. Alles doet ertoe. Het leven is een mozaïek. Elk steentje doet ertoe, elke poes, elke knuffel.' Uit medemens: 'Helpen is verdomd belangrijk,' zei mijn vader. 'Zonder "verdom" is het ook goed Jan.' 'Die jongen moet begrijpen hoe belangrijk het is daarom zeg ik "verdomd".' 'Hij snapt het zonder dat woord ook wel.' Mijn moeder kon soms zomaar deftig doen. Eén miljard kinderen Hij zwijgt, priemt met die knallende ogen, alsof hij zeggen wil: je schrijft het wel op hè? 'Ik heb begrip voor generaties van nu, die geen oorlog kennen. Ik zie dat mijn kinderen heel anders opgroeien dan ik. Ik heb 23 jaar gepoetst thuis: het zeil moest schoon, want was ooit erg smerig ge-weest. De zolder moest opgeruimd, want daar lagen ooit granaten. Mijn moeder is van Duits-joodse afkomst, mijn vader was een ver-zetsman. En toen de wereld in brand stond, kregen ze mij. Die situatie is voor jongeren van nu allemaal niet aan de orde. Maar ik zal wel proberen iedereen de ogen open te pulken! Wij kijken terug op de Tweede Wereldoorlog met miljoenen doden en denken: dat nooit weer. Maar er vindt nu een veel grotere ramp plaats, met veel meer doden. Alleen vallen de doden in stilte en zijn ze niet ouder dan tien. Ze staan buiten de camera's, buiten de media, buiten de waarneming. We zien ze niet.' Met stemverheffing: 'Wil deze wereld overleven, dan is er één prio-riteit. Opkomen voor wie niet voor zichzelf kan opkomen. Dat zijn de kinderen. Vandaag, woensdag, hebben één miljard kinderen geen toekomst. Eén miljard! Ze worden geen tien. Ze gaan dood.' Hij zwijgt. 'Ik ben de enige niet die zo denkt. Sterker: als ik voor een miljard kinderen opkom is iedereen het met me eens. Elke ouder zal het met me eens zijn. Daarom snap ik het niet. Het is te groot... we kunnen het kennelijk niet onze hersenpan naar binnen trekken, zo groot is dit probleem. We schieten met ons allen in apathie. Als de kinderen echt rechten zouden hebben, dan zou de wereld-economie in elkaar storten. Dan kun je geen landen meer bombar-deren, want dan moeten de kinderen eerst weg. En dan hebben we die perverse situatie dat we dat niet willen, want de wapenindustrie is dragend voor de economie.' Vreugde 'Ik ben hier heel somber over geweest. Tussen mijn veertigste en vijf-tigste was ik er zelfs wanhopig over. Ik heb nu opgegeven dat ik op grote schaal iets zou kunnen veranderen. Ik heb dat wel geprobeerd. Deed niet anders dan dichte deuren opentrappen. Daarbij heb ik mijn harses gestoten, en dat heeft me geweldig gefrustreerd. Inmiddels weet ik dat het toch een enorme vreugde geeft als je een klein verschil kunt maken. Ik kan zeggen: ik heb een tiental mensen kunnen steunen in hun ellende. Misschien wel honderd, of duizend. Ik doe ECHT iets voor mensen. We hebben met de Foundation kinderen geholpen, zieken-huizen gesteund, bootvluchtelingen naar huis gebracht, scholen gebouwd. Ik zie het als een taak om anderen te motiveren en te laten inzien dat zij dat ook zouden kunnen doen. Dan zet je grotere stappen. Ik zou de mensen kwetsbaar willen maken. Mensen: verplaats je eens in die moeder. Verplaats je eens in die vader. Verplaats je eens in dat kind dat ligt te sterven.' Informatie De Herman van Veen Foundation staat voor de Rechten van het Kind. Door middel van kleinschalige projecten in binnen-en buitenland geeft de Foundation deze Rechten handen en voeten. Service Apotheek steunt de Herman van Veen Foundation. U ook? Kijk voor meer informatie op www.hermanvanveenfoundation.nl. Voor informatie over Herman van Veen kunt u ook terecht op www.hermanvanveen.nl. Medemens In 2007 bestaat de Herman van Veen Foundation tien jaar. Ter gelegenheid hiervan verschijnt het boek Medemens, dat begin 2008 voor € 17,50 verkrijgbaar is in de boekhandel. Vijf euro van elk verkocht exemplaar van het boek komt ten gunste van een Aids Awareness-programma op Curacao. Herman van Veen over zijn boek Medemens: ...Het zingen brengt mij op vele plekken in de wereld. Steden, dorpen en gehuchten. We spelen in grote en kleine theaters, in kroegen, op pleinen, op praktikabels en planken in krottenwijken. Zodoende ontmoet ik alle mogelijke mensen, mensen die weten, vinden, zwijgen, willen en vragen. De laatsten lijken de moedigsten. Dit boek gaat vooral, naast mijn ouders, Alfred jodocus Kwak en vrienden, over de mensen die ik op mijn reizen ontmoette, vaak mensen die niet zoveel keuzes hebben als wij... Leef! geeft in samenwerking met de Herman van Veen Foundation tien door Herman van Veen gesigneerde exemplaren weg van Medemens. Wilt u kans maken op dit boek? Schrijf of mail dan voor 30 januari 2008 naar Leef!, Postbus 13093, 3507 LB Utrecht, leef@serviceapotheek.nl o.v.v. Medemens.