het Vrije Volk
Jan Hein de Groot

De dichter weet zich niet altijd in toom te houden

Herman van Veens 'Spinse' misschien geen echt toneel

7 maart 1974

BRUGGE - Allesdoener Herman van Veen heeft een toneelstuk geschreven. Hoewel..., misschien mag het geen toneelstuk heten. De Spinse is een spel. Een spel dat wordt gespeeld door een actrice, Hermans vrouw, Marlous Fluitsma, Joost Nuissl, die van huis uit een liedjeszanger is en Els de Boer.


Een spel dat een theater nodig heeft, een decor, schijnwerperlicht. Herman van Veen zelf komt in het stuk niet voor. Maar voor een beetje kenner van zijn repertoire ,-. zijn- woordkeus, zijn hang naar poëzie - is hij in De Spinse voortdurend aanwezig. Hoewel anderen zijn teksten zeggen, hoor je -Van Veen voortdurend zelf spreken. . . ,

Van Veen noemt zijn spel "de strijd van de twijfel; tegen de zekerheid". Het blijft gissen naar zijn bedoelingen, maar ik vermoed dat hij -de innerlijke strijd van zijn "spinse". bedoelt,' die zich niet kan: schikken in haar zekere rol van spin. Omdat ze geen spin is. , '

Het verhaal is namelijk dat van de Lydische prinses Arachne, die zo begaafd in de weefkunst was, dat ze de jaloezie opwekte van de godin Athene. In de weefkunst stond Athene ook haar mannetje. Zij weefde de rotsvesting die 'haar. naam droeg, Zeus, de zeekoning Poseidon en zichzélf in volle wapenrusting. En in de hoeken van het kunstwerk vier voorbeelden van menselijke ; hoogmoed.- Een enigszins calvinistisch aandoend werkstuk,. zeker in vergelijking met wat Arachne maakte. Gedreven door baldadige lichtzinnigheid verbeeldt: zij in haar weefwerk Zeus in zijn liefdesavonturen, zo afgebeeld dat hij gewone stervelingen belachelijk en lijk moet voorkomen.