BERNICE BREURE schreef 23 december 2007 in de Leidsche Courant


Herman van Veen vertelt het kerstverhaal op zijn manier

"De EO is een interessant toneel".

HILVERSUM - Herman van Veen (62) vertelt op tweede kerstdag met muziek en woord uitgerekend bij de EO zijn versie van het kerstverhaal. De theatermaker wil -ook - de christelijke kijker op zijn daden wijzen. "Wat geloofd wordt, wordt niet altijd zo geleefd."

Het antwoord op de vraag wat de EO en Herman van Veen bij elkaar zoeken, is te vinden op pagina 149 van zijn nieuwste boek.
Dat vindt de theatermaker die viool speelt, zingt, schrijft, componeert, regisseert, acteert en schildert althans zelf, aangezien hij direct naar 'Goeie Genade' grijpt en doorbladert naar 'Welbeschouwd', het hoofdstuk over zijn Bijbel die niet dé Bijbel is. "(...) Dat eigenaardige boek dat godsdienstigen ons voorhouden als de onfeilbare bron van ons onzedelijk gedrag en onze leefregels hier", draagt hij voor. "Mensen die hun ethische waarden letterlijk op de Bijbel willen baseren, hebben het boek óf niet gelezen, óf niet begrepen. Ik las het en heb het niet begrepen."
Dat is het perspectief van waaruit Van Veen het kerstverhaal op zijn manier wil vertellen. Waarbij hij aantekent bepaald niet uit te zijn op het aanscherpen van tegenstellingen. "Het is juist fantastisch dat ik dat bij de EO doe. Ik laat een ander geluid horen aan de christelijk-sociale samenleving die ik wakker zou willen schudden. Want wat geloofd wordt, wordt niet altijd zo geleefd. En dit is een prachtig moment om in mijn taal mijn verhaal te vertellen. Met de boodschap dat het niet volstaat te geloven, je moet het doen."
De samenwerking is voor heiden partijen spannend. "Ik heb mijn script ingeleverd, want ze waren hier natuurlijk wel nieuwsgierig naar wat die man ging zeggen. In mijn tekst staat dat Jezus nooit gezegd heeft dat hij Gods zoon was. Dat hebben ze hier, bij de EO, wel even moeten bespreken. En dat is dus inderdaad zo, volgens de bijbel. Dat is al winst. Want dat heeft hij nooit gezegd, en het heeft wel tot verschrikkelijke misverstanden geleid." Van Veen omschrijft zichzelf als een vrijdenker. "Ik ben niet van een bepaald soort, maar een vogelvrij artiest. Ik zoek tonelen om mijn ding te zingen. Hier heb ik er weer één gevon-den, interessant en nieuw bovendien."

Daarnaast gebruikt hij de voorstelling om aandacht te vragen voor de rechten van het kind. De voorstelling is opgenomen precies tien jaar na de oprichting van de Herman van Veen Foundation, die onder meer kinderradio in Brazilië financiert, een doveninstituut in Bolivia, studiebeurzen verschaft in Ghana en wereldwijd gedenkplekken opricht voor overleden kinderen.


Kinderrechten


Ook in Nederland worden de rechten van het kind geschonden, stelt Van Veen, die in 1989 persoonlijk aanwezig was bij de ondertekening van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind in New York. Hij verwijst naar het vreemdelingenbeleid. "Het kerstverhaal is een letterlijke metafoor voor de huidige situatie. Je kunt een familie niet uitzetten als je de rechten van het kind niet kunt waarborgen. De Nederlandse regering heeft zich daaraan te houden, de verklaring is door ons ondertekend. Toch gebeurt het en wordt een minister daar niet op aangesproken."
Al sinds zijn zeventiende is Van Veen als vrijwilliger actief voor Unicef, maar dat was hem in 1997 niet meer genoeg. "Unicef is letterlijk en figuurlijk een fenomenale organisatie die voornamelijk aan noodhulp doet. Ik zie er daarnaast een noodzaak in om voortdurend te wijzen op de kinderrechten. Die zijn er, op zijn Utrechts gezegd, niet voor de kat zijn kut. De mensheid móet zich daaraan houden, anders is het een farce. En ik kan dat alleen via mijn foundation doen."
Zijn voorstelling is vooral het kerstverhaal op zijn 'Hermannus', gelardeerd met persoonlijke herinneringen aan zijn socialistische ouders en een grootvader die prediker was bij de Pinkstergemeente.


Hypocrisie


Over de zoektocht van Jozef en Maria naar een veilig onderkomen voor de nacht zegt hij:
"Het is een spannend en boeiend verhaal waarvan we allemaal de afloop kennen, maar waarvan we verdomd weinig geleerd hebben."
Hij spreekt zelfs van de hypocrisie van het kerstverhaal. "Daarmee bedoel ik hoe we er nu mee omgaan. De christelijke samenleving zou zich er meer aan gelegen moeten laten lig-gen om er ook echt naar te leven. Geloven is doen, net zoals liefde ook een werkwoord is."
Maar richting EO past louter dankbaarheid voor het 'geweldige platform' dat hem op tweede kerstdag wordt geboden.
Of de uitzending tot een toestroom van donateurs leidt, merkt hij wel. "Ik kan alleen mijn eigen verantwoordelijkheid nemen, dat doe ik al zo'n 45 jaar. Ik weet dat ik een verschil heb gemaakt voor een aantal moeders en kinderen. Maar het is aan de kijkers zelf. Zij moeten het doen, omdat zij er zelf van overtuigd zijn zo aan een beschaafdere wereld te wer-ken. Want wat is dat voor een samenleving waarin een miljard kinderen verdoemd zijn, geen toekomst hebben? Ik kan het niet uitleggen."


'Herman van Veen vertelt van kerst", tv- registratie van voorstelling Goeie Genade, tweede kerstdag, Nederland 2, 20.00 uur - www.hermanvanveenfoundation.nl



DOOR BERNICE BREURE