Vrouw, Gazet van Antwerpen
Peter Briers


Zelfrelativering, woordkunst en geniale geestigheden


Wat je dit weekend mag verwachten van Herman van Veen in de Elisabethzaal

23 maart 2023

De pandemie dwong ook Herman van Veen (77) tot een sabbat, al beeft de Nederlander niet met de vingers zitten draaien. De Voorstelling, zijn jongste theatershow die komend weekend twee keer te zien is in de Koningin Elisabethzaal, is een optelsom van nieuwe bedjes, verrassende reflecties en een superieur samenspel met zijn muzikanten. Meer vintage Van Veen kan bet amper worden, maar geen toeschouwer die daar om maalt.


Alsof cr op zijn leeftijd geen tijd meer te verliezen valt. Het doek is nog niet open in de Gentse Capitole, of Herman van Veen zet al in met opzwepende zigeuner-muziek, geassisteerd door Kees Dijkstra, Edith Leerkes en Jaiute-mien Cnosson, stuk voor stuk uitstekende muzikanten. Waarmee Van Veen ook zelf bewijst dat hij nog altijd een virtuoos is. Nu eens op een instrument, dan weer met woorden. Want taal blijft zijn grootste troef Of het nu een ode is aan zijn moeder of een liefdesverklaring aan zijn viool, waarmee hij het naar eigen zeggen al decennialang uitzingr: elk woord lijkt strategisch gekozen. Dat is niet anders wanneer hij rerugblikt op een bezoek aan de huisarts. “Een verstoppinkje”, lacht hij met gespeelde gêne. “Je bent te zwaar voor je lengte, of te kon voor je gewicht”, had de dokter gezegd. Waarop de patiënt zich laat verleiden tot opmerkelijke beschouwingen en conclusies. “Poepen is als omgekeerd dineren”, bijvoorbeeld, en “kak altijd op je gemak” Maar helemaal van de pot gerukt wordt het gelukkig nooit.

Pervers

Of het niet wat meer mag schuren, nu en dan? Het is niet de stijl van de Utrechtenaar, al dwingt de actualiteit hem tot een uitzondering. Pervers is een vingerwijzing naar staatshoofden die het volgens hem al een poosje bruin bakken: Trump op kop, al moet Poetin niet onderdoen. Over politiek kan je uren bakkeleien, maar de essentie in eén zin vatten - “Ik ben van na de oorlog en hoop dat dat zo blijft” - daar moet je toch weer Van Veen voor heten.

Uitersten

Het maakt van De Voorstelling een kwestie van uitersten: ernstig als de situatie daar om vraagt, grappig als het kan. Het ene moment wordt een srilte ingelast, waardoor wat gezegd wordt kan doordringen, het andere walst van Veen - op knalrode sokken -als een harlekijn over de bühne. Om vervolgens toe te geven dat hij een schoenlepel nodig heeft om weer geschoeid te kunnen verdergaan. Die melange van zelfrelativering, woordkunst en geniale geestigheid: dat doet niemand hem na.



PETER Briers