Gazet van Antwerpen
Ilse DeWever

"Ik wil blijven zingen tot ik niet meer weet wat ik zing"

25 jan 2020

"Antwerpen is voor mij de Stad van Altijd: je treft er Verleden, Heden en Toekomst en dat allemaal naast en door elkaar."

Herman van Veen houdt van Antwerpen, en Antwerpen houdt van Herman van Veen. Tijdens de concertreeks voor zijn 75ste verjaardag, straks in de Koningin Elisabethzaal, neemt de Nederlandse artiest het publiek bij de hand voor een wandeling door zijn rijke oeuvre. "Met het ouder worden is er geen plan meer: het plan is vandaag."


Op 14 maart wordt Herman van Veen 75. Net zo oud als de langste gewapende vrede in onze lage landen. "Ik ben geboren net na de hongerwinter van 1945", vertelt de zanger. "Als dreumes was ik uiterst gevoelig voor infecties en verbleef ik daarom in een kinderkolonie in de bossen. Gelukkig heb ik sinds mijn zevende geen grote gezondheidsproblemen meer gehad." Intussen leverde Van Veen honderdtachtig cd's, een tachtigtal boeken en zo'n vijfhonderd schilderijen af. Zopas vatten hij en zijn band hun jongste tournee aan. Die brengt het gezelschap zeven keer naar de Koningin Elisabethzaal, om eind 2020 af te sluiten met dertig concerten in Carré in Amsterdam.

Toen in 1963 The Beatles doorbraken, was u 18. Is de artiest Herman van Veen een product van de sixties?

Niet echt, de heisa van de rock'n roll is aan me voorbijgegaan. Door begin jaren zestig aan het Conservatorium in Utrecht klassieke muziek te studeren, stond ik met mijn rug naar de tijd. Populaire muziek was er taboe. Kunnen studeren was destijds heel wat, dus deed je je best, anders werd je weggestuurd. Zelf volgde ik viool bij Carlo Van Neste, een boegbeeld van de Belgische Viool-school. De invloed van artiesten als Frank Zappa, The Beatles of The Stones op mijn bestaan kwam pas later. Toen ik vanaf 1965 op tournee trok met mijn eerste show Harlekijn, heb ik het raam opengetrokken om te zien wat er nog meer aan muziek bestond buiten Bach, Beethoven en Brahms.

Hoe is die typische klank van Herman van Veen dan ontstaan?

Die kreeg al vorm vanaf mijn vroege jeugd. Mijn moeder was een grote fan van de liedjes van crooners als Sammy Davis, Doris Day of Frank Sinatra. Mijn vader hield van volksmuziek en swing. Wat je hoorde als je in de fifties de radio opzette, heeft mij mede gevormd. Tot op vandaag is mijn werk een mix van dat soort 'vrije' muziek en klassiek.

De zwenking van klassiek naar het populairdere genre vond uiteindelijk al plaats op het Conservatorium. Bij ons afstuderen zou er een bandje komen spelen, maar toen die jongens zich ziek meldden, heb ik met enkele jaargenoten zelf een optreden in elkaar gebokst. Geen klassiek programma, maar een parodie op de studietijd. Voor ons scheen dat niet meer dan 'een uurtje onzin', maar een meneer in het publiek vroeg ons voor de bruiloft van zijn dochter. Hij wilde ons er zelfs voor betalen. Naderhand werden we telkens weer gevraagd en is de bal aan het rollen gegaan.Als jongeman had ik zeker niet de ambitie om de zanger te worden die ik nu ben.

Welke ambitie had u dan wel?

Er zat geen vastomlijnde missie in mijn hoofd. Met het krijgen van kinderen - ik heb er vier - is mij daarrond een theorie gaan dagen: als je goed kijkt wat zo'n kind in zijn kamer rond zich verzamelt, krijg je al een beeld van wat het later zal gaan doen. Zelf had ik als kind een stripverzameling. Later ben ik dus verhalen gaan bedenken rond de eend Alfred Jodocus Kwak. Als kind zat ik ook vaak met mijn neus in boeken en gedichtenbundels. De Verzamelde Nederlandse Gedichten kende ik uit mijn hoofd. Dat zijn allemaal kaarsen die er al heel vroeg waren, en die ik pas later heb aangestoken.

Nu speelt u in zalen wereldwijd, maar uw carrière kwam wel van de grond in Vlaanderen. Hoe kwam dat?

Toen ik 21 jaar was, nam ik in Knokke-Heist deel aan het Humorfestival. Na mijn optreden werd ik in de krant getipt als de "revelatie" van het festival. Ik snapte dat woord niet eens, maar mijn vader bezwoer me dat dat "zeer goed" was. Sindsdien ben ik blijven optreden. Elke drie jaar is er een wereldtournee, en telkens weer vangt die aan in Vlaanderen. In de 55 jaar dal ik hier speel heb ik jullie land goed leren kennen.

Wat maakt Vlaanderen zo uniek?

Wel, een Vlaming reageert bijvoorbeeld introverter dan een Fransman. Fransen anticiperen meer door al tijdens het concert te beginnen roepen. Dat zou een Vlaming nooit doen. Vlamingen luisteren zorgvuldiger, en blijven beleefd. Je zou hen kunnen omschrijven als een Japans, bescheiden volk. Qua publieksreacties kan je Antwerpen vergelijken met Tokio. Als we in een stad met grote industrie optreden, merken we dat ook in de zaal. In grote wereldsteden draait het om virtuositeit.

Wat betekent Antwerpen voor u?

Antwerpen is voor onze band een van de moedersteden. Net als Wenen, Berlijn, Amsterdam, Hamburg, Parijs en New York. In die steden spelen we steevast een lange reeks voorstellingen. Dat Antwerpen in dit rijtje van wereldsteden thuishoort, is toch wel opvallend. Het is een relatief kleine stad, en toch vullen we er moeiteloos avond na avond de zaal.

Kent u Antwerpen intussen een beetje?

Ia hoor, als je er telkens een maand verblijft, ga je zo'n stad toch uitpluizen. Ant werpen heeft enkele fijne boekenwinkels. heel veel mooie plekjes en is voor een havenstad onvoorstelbaar stil. De stad zelf lijkt samengesteld uit een zevental dorpen die aan elkaar werden gekleefd. Anlwerpen is voor mij de Stad van Altijd: je treft er Verleden, Heden en Toekomst; en dat allemaal naast en door elkaar. Een i6de-eeuws huis staat er pront naast een modern gebouw dat je eerder in Boston zou verwachten. Voor wie er oog voor heeft, is er architectonisch zo veel loos in Antwerpen.

Voelt optreden vandaag anders dan in het begin van uw carrière?

Toch wel, het voelt alsof ik er meer tijd voor nodig heb. Waar ik voorheen pas kort voor het optreden op de concertplek aanwezig was, zit ik nu vaak al van in de vroege namiddag in de zaal.
Ik wil meer tijd hebben om me voor te bereiden. Met het klimmen van de jaren is tijd ook een kostbaarder goed geworden. Met het ouder worden sta je meer en meer in het moment. Gisteren speelt geen rol meer, en van wat je morgen nog staat te wachten heb je geen idee. Met het ouder worden is er geen plan meer: het plan is vandaag. Ook het streven is weggevallen. Door een beter besef van tijd gaat ook de communicatie zo veel dieper.

Het publiek is samen met u ouder geworden. Wie zit er vandaag zoal in de zaal?

Ik heb het grote geluk dat ik met mijn werk vier generaties aanspreek. Van mijn eigen leeftijd zie ik niet zo heel veel mensen tussen het publiek. Vaak zijn ze omringd door hun kinderen en kleinkinderen. De gemiddelde leeftijd van de bezoeker van mijn concerten schijnt midden de dertig te liggen. Allemaal mensen die opgegroeid zijn met 'die mijnheer' . Eens je je ouders verloren bent, krijgt Imn smaak een diepere betekenis. Dat weel ik. omdat toeschouwers me dat na de voorstelling komen vertellen. Als ze me horen zingen, is hun vader of moeder weer even dicht bij hen.

U wordt 75 op 14 maart. Hoe viert u zelf uw verjaardag?

Voorheen zag ik er geen graten in om op mijn verjaardag op te treden, maar ditmaal wil ik de mensen rondom mij bedanken. In het Herman van Veen Arts Center, een kun wacht 's middags een luch voor al onze medewerkers. 's Avonds is er een diner met familie en vrienden.Je ziet het, vooi mijn 75ste gun ik mezell een echte verjaardag.

Met welk geschenk kan men u plezieren?

(Somt op) Struiken, bomen en sokken, Die laatste omdat ik vooitdurend op mijn sokken loop en er dus een heleboel verslijt. Daarnaast ben ik al een half leven lang een zeer bevlogen tuinier. In al die jaren heb ik veel land hij elkaar kunnen zingen, zo'n 12,5 ha. Zelf spreek ik van 'een groot gebiedje'. Ik vind het prachtig om natuur, die mettertijd verdwenen was, weer een plek te geven.



Natuurlijk, een leven zonder optreden kan ik me niet voorstellen. Dit is zó mijn leven.

Ik wil blijven zingen (denkt na), tot ik niet meer weet dat ik zing.



ILSE DEWEVER