Het wel en wee van Drs. P.
Ivo de Wijs

De Troostvogel: een kinderboek van Drs. P

2021

Ja, maar, luister, dat kan toch niet,
dat bestaat niet,
een kinderboek van Drs. P
laat me niet lachen...
die man had een godsnakende hekel aan kinderen...


Er is over de aversie die Drs. P voelde ten aanzien van de kinderwereld het nodige geschreven. Een recente ontdekking op dit gebied was de eis van Heinz Polzer dat zijn huwelijk met Mieke Burgers vooral kinderloos zou moeten blijven. Toch viel het in de praktijk eigenlijk wel mee met die afkeer van het kleine volkje. Hoewel de doctorandus graag met stemheffing liet weten dat hij zelf nooit kind geweest was, zijn er foto’s opgedoken die bewijzen dat Heinz Polzer wel degelijk in een korte broek heefhrondgelopen.

Er waren kinderen met wie de doctorandus het heel goed kon vinden. Een aantal malen heeft hij met gloed verteld over John John, het zoontje van Adčle Bloemendaal en Donald Jones, een knaapje dat hij ‘schrander, goed opgevoed en altijd welgemoed’ noemde.

Tegen mijn kinderen Teun (*1976) en Sophie (*1979) was de doctorandus ook erg vriendelijk. Hij stuurde kaarten als ze jarig waren en hij informeerde op originele wijze (zie het vorige Drs. P Jaar- en Bewaarboek) naar hun welbevinden. Ik herinner me dat Teun door de doctorandus doorgaans werd begroet met de archaďsche tekst: ‘Dag kereltje!’ Als Heinz bij ons op bezoek was, schoof mijn kleine zoon graag het stoeltje dat we bij zijn geboorte van het echtpaar Polzer cadeau hadden gekregen in de richting van Oom Heinz’ fauteuil om vervolgens een gesprek te beginnen over het Oude Testament. Zonder enige twijfel meende Teun dat deze stokoude baas evenementen als de Zondvloed en de Vlucht uit Egypte persoonlijk had bijgewoond. ‘Hebben jullie ’m op een zondagsschoolse gedaan?’ riep de doctorandus dan over zijn schouder tegen mij, maar hij zette de conversatie op beschaafde en begripvolle wijze voort.

Drs. P heeft ook wel degelijk een en ander voor kinderen geschreven, al is bibliografisch gezien niet alles wat het lijkt. Heinz’ eerste publicatie (1953) in boekvorm heette: Zangen leesboekje voor belangstellenden door een kindervriend, maar dat betekende geenszins dat de inhoud (liedteksten en bespiegelingen! specifiek voor peuters of kleuters bedoeld was. Ook Het scheepje van den kannibaal (oorspronkelijk een radio-monoloog met veel hoorspelgeluiden, in 1990 in druk verschenen) is geen kinderboek. De verteller lijkt zijn verhaal te doen aan een jong en aandachtig publiek, maar zijn mededelingen zijn veelal ongeschikt voor kinderoren:

Zo, kinderen, nu gaat Grootvader een
kamenierster betasten.

of:

Zo, kinderen, nu gaat Grootvader Franse afbeeldingen bekijken.
Volgende keer verder.

Ook niet bedoeld voor de kinderkamer is het in Jip-en-Janneketaal geschreven boek Allerlei ontucht (in 1971 uitgebracht onder het pseudoniem Drs. S).

'Hij komt liever op zichzelf klaar,' zegt Rika. 'Als hij zijn hand ziet wordt hij al heet,’ zegt ze. 'Ha! Ha! Ha!'lacht Wim.

Wel degelijk geschikt echter voor jeugdige oorschelpen is het prachtige lied ‘Troostvogel’. Ik meen me te herinneren dat Adčle Bloemendaal een optreden had geboekt voor een kinderprogramma op de tv. Zij had echter geen adequaat gezang in portefeuille en vroeg Heinz om een lied te schrijven. Dat werd ‘Troostvogel’. Om onachterhaalbare redenen besloot Adčle dat Heinz aan de uitvoering moest meedoen. Wat gebeurt er als een kind problemen heeft?

Dan komt de vogel met een lied
Je hoort hem, maar je ziet hem niet
En als hij voor je heeft gezongen
Dan vliegt hij weg met jouw verdriet

Het duet uit 1975 is door de omroep gewist, maar de tekst kwam in een bloemlezing en trok de aandacht van Herman van Veen. Van Veen stapte, helaas, niet naar de doctorandus om de melodie op te vragen, maar liet Erik van der Wurff nieuwe muziek maken bij de tekst. Het lied in de Van Veen-versie schijnt met enige regelmaat gedraaid te worden bij uitvaarten van kinderen (en is te vinden op YouTube)..

Ook helemaal speciaal voor kinderen was het vervolgverhaal over de reus Bombong dat Heinz maakte voor de Donald Duck. Het feuilleton verscheen in de jaren zeventig en bestond uit vier hoofdstukken van in totaal 29 afleveringen. Wim Bijmoer maakte de tekeningen. Het verhaal dat zich na de verkleining van Bombong door de boze tovenaar Mutar voornamelijk afspeelt in de insectenwereld, is schatplichtig aan Godfried Bomans’ Erik, maar heeft genoeg amusementswaarde om nog altijd te boeien. Het verhaal bevat onder andere vrolijke verwijzingen naar liederen van de doctorandus (‘Moeders portretje’ en ‘Klim ferm in ’t want’) en verrassende uitlatingen als: ‘Aha, daar slaat u de spijker in de roos!’

Het Heen- en Weerschap achtte de tijd rijp voor iets dat er nog niet was - en dat zich ook moeilijk liet voorspellen: een kinderboek van Drs. P. Met Bombong,met de tekst van ‘Troostvogel’ en met andere korte of langere schrifturen van de doctorandus waarvan ik als samensteller hoop dat kinderen ze zullen waarderen. Op aanraden van onze voorzitter Vic van de Reijt werd Elisa Pesapaar aangezocht om het boek te verluchten. Elisa stelde meteen voor om stripversies te maken van een paar beroemde Drs. P-liederen ais ‘De zusters Karamazov’ en ‘Dodenrit’. Kijk. zo willen we het zien! (In ‘Dodenrit’ speler: kinderen immers een belangrijke rol.) Nicolaas Beets gaf de voorzet:

Als 't kindje binnenkomt, juicht heel het huisgezin.

Drs. P vervolgde met:

Behalve Drs. P Die ziet het somber in

En ik maak het af:

Toch bracht dit vreemde kraambezoek Ons mettertijd een kinderboek


De Troostvogel zal verschijnen in 2021.
Nadere berichten volgen op de website www.drsp.nl.



Ivo de Wijs