|
NRC Anouk Kragtwijk |
Uit liefde voor de liedjes van Herman van Veen | 16 jan 2020 |
|
LIEDKUNST Zangeres Renee van Bavel wijdt een programma aan de liedjes van Herman van Veen. „Zijn liedjes zitten zo vol verwondering. Hij bezingt het leven met medemenselijkheid." Sommige liedjes groeien met je mee. Renee van Bavel zong op haar 19de ‘Liefde van later’, een van de populairste nummers van Herman van Veen. „In mijn hoofd zag ik het beeld van twee oude mensen. Maar eigenlijk was het liedje Chinees voor mij. Wat wist ik nou over liefhebben?” Nu, bijna twintig jaar later, weet ze dat wel. Het lied is een van de hoogtepunten in de voorstelling Mensenkind, die 22 januari in Amstelveen in première gaat en waarin de zangeres liedjes zingt van Herman van Veen, die dit jaar 75 wordt. Ze vertelt voor ‘Liefde van later’ een verhaal over een oud echtpaar dat ze door de stad zag slenteren: „Ik dacht, hoe doe je dat? Hoe blijf je zo lang bij elkaar? De vrouw zei: ‘We komen uit een andere tijd, waarin je dingen repareerde als ze kapot waren. Zo blijf je bij elkaar.’ Als wij een telefoon saai vinden, kopen we een nieuwe. Als bij de waterkoker het lampje niet meer brandt, mag die weg.” Daarna zingt ze ‘Liefde van later’: een lied van Jacques Brel (‘La chanson des vieux amants’, in de vertaling van Lennaert Nijgh'. „Het is de Taj Mahal van zijn repertoire. In het lied zit het hele leven en die prachtige boodschap, ondanks alles hou ik van jou. Het is emotioneel zo rijk.” Ze lacht. Van Bavel is inmiddels moeder. „Ik heb nu twee kleine kinderen en het is goed om dit lied tijdens die tropenjaren heel vaak te zingen. Gelukkig moest ik elke dag repeteren.” Naar deze tijd trekken Het liedje is door het inleidende verhaal niet alleen een liefdesliedje: het is daarnaast én zachte kritiek op hoe makkelijk mensen uit elkaar gaan én op onze consumptiemaatschappij. „Ik vind het mooi om zijn repertoire naar deze tijd te trekken.” Van Bavel zet Van Veens liedjes in haar voorstelling vaker in een andere context. Door haar stem is ze sowieso geen kopie van de zanger. Allereerst omdat ze vrouw is, ook omdat haar stem teder en gevoelig klinkt, anders dan het volle, energieke geluid van Van Veen. Sommige bekende liedjes van Van Veen zitten niet in de voorstelling. „Herman heeft wel duizend nummers gemaakt. Ik heb ‘Opzij’, ‘Hilversum 3’ en ‘Anne’ gerepeteerd, maar die zing ik niet. Ik kan er niet mijn eigen verhaal van maken. In een ander lied zegt Herman: denk je nu dom kind dat jouw pijn het allergrootst is? Ik kan dat niet zingen, al snap ik wel waarom hij dat wel deed. Van Veen is zo oud als de vrede. Hij is opgegroeid tijdens de wederopbouw. Het kan niet anders dan dat hij de wereld daarom anders ziet.” Dat er ooit een liedjessprogramma met zijn nummers zou komen, stond voor de zangeres wel vast. „Zijn liedjes zitten zo vol verwondering. Hij bezingt het hele leven vol scherpe observaties maar zonder te oordelen, met medemenselijkheid. We kijken denk ik ook op dezelfde manier naar kunst. Hij heeft in de DDR gespeeld en zei daar: ‘Ik wil een steen uit de muur zingen’. Voor hem mogen liederen een spiegeling zijn van de maatschappij. We zijn beiden denk ik ook van het idee dat kunst geen antwoorden hoeft te hebben maar juist vragen oproept.” Berlijn Die vragen zitten vooral in het laatste gedeelte van Mensenkind, vanaf het moment dat ze ‘Helden’ zingt, een lied van haarzelf, het enige nummer dat niet van Van Veen is. Daarna vertelt de theatermaker over haar verhuizing naar Berlijn, acht jaar gelden, hoe ze verliefd werd op een Duitse man en hoe ze zo de verhalen van de Duitsers tijdens en vlak na de oorlog leerde kennen. Eigenlijk stelt ze het publiek de vraag: wat is zwart en wat is wit? „Bepaalde bladzijdes zijn diep, diep zwart, maar sommige zijn grijzer dan ik dacht. In deze voorstelling ga ik op de barricade voor de nuance, ook de nuance in deze tijd.” Door Van Veen zag ze dat de wereld groter is dan Nederland. Hij is een grote ster in Duitsland, zij bouwt daar nu ook een carrière op. Volgend jaar gaat Van Bavel daar zijn repertoire zingen. Natuurlijk ook met ‘Ich lieb Dich noch’, de Duitse vertaling van ‘Liefde van later’. „Toch zal ik daar wel een nieuw programma samenstellen. Teksten die mij in het Nederlands raken, kunnen in het Duits heel anders voelen.” Renee van Bavel: Mensenkind. Tournee t/m 31/3. Inl: reneevanbavel.nl CV Renee van Bavel (39) zat op de Koningstheateracademie, een cabaretopleiding in Den Bosch. In 2002 stond de theatermaakster in de finale van het Leids Cabaret Festival, waar ze het opnam tegen Wim Helsen en Javier Guzman. Van Bavel treedt in Nederland op met Nederlandstalige liedjes. De afgelopen jaren maakte ze veel repertoire in opdracht van Nationaal Comité 4 en 5 mei, Nationaal Monument Kamp Vught, het ministerie van Defensie en Nationale Veteranendag. Acht jaar geleden verhuisde Van Bavel naar Berlijn, waar ze inmiddels ook met haar eigen Duitstalige nummers optreedt. Anouk Kragtwijk |