Theo de With schreeg in het Leidsch Dagblad van 19 december 2001

Het evangelie volgens Herman van Veen



Voorstelling: 'Er was eens...' door Herman van Veen Lori Spee e.a.
Gezien: 18/12 Pieterskerk, Leiden.
Nog te zien: 22/12 Beurs van Berlage, Amsterdam.

De kansel blijft onbenut, maar verder is gisteravond in de Leidse Pieterskerk het evangelie volgens Herman van Veen gepredikt. In de tijdsduur van een normale kerkdienst vertelt en zingt hij zijn versie van het kerstverhaal. De nadruk ligt op de muziek en niet op het gesproken woord.

Op zich is dat jammer, want zijn verhaal is de moeite waard. Hij heeft het onder de titel 'Er was eens...' op schrift gesteld. "Ongeveer twee maanden fietsen van hier ligt Nazareth", zo begint de kerstvertelling. Herman van Veen ontdekte bij zijn voorbereidingen dat koning Herodes vier jaar voor de geboorte van jezus was gestorven. Het zette hem aan het denken. Hij vroeg zich af hoe dat te rijmen valt met de volkstelling en de kindermoord van Bethlehem Daarom noemt hij het kerstverhaal 'een vat vol tegenstrijdigheden'.
Hij vertelt het dan ook als een sprookje in een werkelijk tot de allerlaatste stoel bezette Pieterskerk. Helaas is er geen moeite gedaan om de kerk in kerstsfeer te brengen. Een kerststal en een kerstboom staan buiten het zicht van het publiek en zijn dus duidelijk niet door het team van Herman van Veen geplaatst. Jammer, want een beetje aankleding zou de muzikale vertelling hebben versterkt.
De versterking van het geluid is een ander zwak punt van de voorstelling. De stem van Van Veen is uitermate slecht te verstaan. Het lijkt alsof de versterking is afgesteld op het stemgeluid van de meewerkende zangeressen en niet op die van de voordrachtskunstenaar, die toch de belangrijkste pijler van 'Er was eens..' is. Zijn stem is te welluidend. Het ragfijne geluid van Lori Spee komt daarentegen uitstekend uit de verf.
Herman van Veen heeft een aantal muzikale virtuozen om zich heen verzameld. Edith Leerkes (gitaar) en Erik van der Wurff (toetsen) zijn de dragende krachten van het orkestje. Er worden vrolijke dansen uitgevoerd door het Harlekijn Danstheater. Het is absoluut anders dan de gewijde muziek van de gebruikelijke kerstconcerten. Dit lijkt - mede door de onorthodoxe uitleg van het evangelie meer op kerst voor ongelovigen. Van Veen heeft de tekst uit zijn boekje voor de voorstelling drastisch ingekort. De nar, de herbergier, de herders en de handelaren uit het oosten, ze zijn eruit verdwenen. Gebleven is de vrijpartij van Jozef en Maria. "Ze kusten, streelden en kwamen bij elkaar. Ze verstrengelden zich in één adem." Een onbevlekte ontvangenis is er in dit sprookje niet bij. Ze leefden aan het einde ook niet lang en gelukkig. De kunstenaar trekt de verhaallijn door naar het heden. "Afghanistan, New York, het zijn nieuwe namen in een oud verhaal."

De muzikale voorstelling is echter op zijn mooist als Herman van Veen zijn mond houdt. Als de vrouwen de toon bepalen. Hun loepzuivere stemmen fladderen als engelen door de kerk Ze stijgen boven hem uit. Lori Spee is de onbetwiste opperengel. Wat een talentvolle vrouw is dat toch.



Theo de With