Present van Paagman
interview:
ESTHER PORDON

"ik ga niet thuis zijn als de dood langskomt, zonde van de tijd"

nov 2018

Hij is 73, maar rustig aan doen komt niet in zijn vocabulaire voor. Zingen, schrijven.schilderen, reizen en meer dan honderd voorstellingen per jaar: in zijn boek "Voor het eerst" vertelt Herman van Veen over ouder worden en hoe hij het allemaal volhoudt.


Wanneer had u voor het eerst de realisatie: ik word oud?

'Ik meen dat het zo'n vijftien jaar geleden was, ik liep tegen de zestig, toen ik tijdens een van mijn gastlessen op de Amsterdamse Toneelschool ontdekte dat t an een hele klas theaterstudenten niemand wist wie Ko van Dijk was en Paul Steenbergen, Elisabeth Andersen, Ank van der Moer, Guus Hermus... Ik hoor het dubbeltje nog vallen. We worden oud."

Wat zijn de opvallendste dingen die in uw leven anders zijn nu u ouder bent?

"Ik kom uit een tijd dat je een gaspenning in een gasmeter moest doen voordat je melk kon koken. Als je wilde telefoneren, moest je naar een telefooncel. Nu kan ik als ik in de Andes ben, mijn vrouw bellen en haar daarbij aankijken. In de jaren zestig deed je er zes uur over om in Groningen te komen. Alles is anders. Wonderlijk genoeg zong ik toen ik jong was meer over vroeger dan nu. Blijkbaar heb ik een ander besef gekregen van het heden."

Wat is het mooiste aan ouder worden en wat het minst?

"Het mooiste is dat ouder worden vanzelf gaat. Het gebeurt. Je voelt het aflopen. Het is een slijtageproces. Is dat erg? Nee. Heb je genetische mazzel, dan is het rijk. Het is een kwestie van aanvaarding. Ik heb alleen geen haast met het ouder worden. Van mij mag het nog zeventig jaar zo doorgaan. Ik ga niet thuis zijn als de dood langskomt, zonde van de tijd. Omgaan met de zekerheid dat het op een dag gedaan zal zijn, vind ik lastig. Ik ga me daar niet of moeilijk bij neerleggen. Het verlies van dierbaren, ouders, vrienden, collega's is zwaar. Erik van der Wurff bijvoorbeeld, we speelden 52 jaar samen. Ik heb hem langzaam maar zeker vermoord zien worden door de sluipmoordenaars in zijn bloed. Ik herinner me nog zijn laatste telefoontje: 'Herman, ik sla de herfsttour over en kom dan in het voorjaar als een jonge god terug.'"

Succes behalen als artiest kan tegenwoordig op meer en andere manieren dan vroeger...

"Ja, vooral het medialandschap is ingrijpend veranderd. Zat je vroeger bij Mies Bouwman in de uitzending, dan wist heel Nederland wat je deed. Nu zijn de mogelijkheden van ons werk vooral versnipperd. Je kunt vandaag niet zonder kranten, tv, radio en internet. Een lapjesdeken waarop je geen vakje kunt overslaan. Een levenslange loopbaan opbouwen is tegenwoordig denk ik veel moeilijker dan vroeger. Bijzonderheid is aan een zekere inflatie onderhevig. Wat je op YouTube al niet tegenkomt aan magnifieke performances: je mond valt open. Ik zou met mijn eindexamen nu Op geen conservatorium ter wereld meer worden toegelaten."

Waarom een boek over ouder worden?

"Mensen vragen vaak hoe ik het toch allemaal doe. Met 73 jaar, 140 voorstellingen per jaar spelen en daarnaast nog schilderen, reizen, schrijven, een firma, een grote familie en tien hectare tuin onderhouden. Met dit boek geef ik antwoord. Ik vertel de lezer over mijn slingerpaden door het heden, verleden en de toekomst. De obstakels, valkuilen, gezondheidsperikelen, angsten, vreugdes, mijn verbeelding en de mazzel. Want dat is ouder worden vooral.''

Het is duidelijk dat u nog geen stapje terug doet. Waar haalt u de energie vandaan?

'Zo af en toe denk ik voor een voorstelling: 'zou iemand het van me kunnen overnemen?' Dat heeft meestal te maken met de beroerde omstandigheden waaronder je, vooral in het buitenland, soms moet werken. Gore kleedkamers, laconiek theaterpersoneel, vermoeidheid. Maar loop ik dan in het witte licht het toneel op, zie ik al die nieuwsgierige mensen, dan vind ik het weer een prachtig avontuur.
Iets dat ik voor geen goud zou willen missen." ?



ESTHER PORDON