17 februari 1972 stond het volgend interview in het stripblad Robbedoes

Herman van Veen

Als je van Utrecht naar Hilversum rijdt, ligt links van de grote weg Westbroek, een pietepeuterig dorpje vol Hollands glorie. Met sloten, molentjes, boerderijtjes, enfin met alles wat er op en er an hoort. Hier, midden in het polderland, verscholen tussen dorpskerk en dorpscafé, vinden we het hoofdkwartier van Herman van Veen, Neêrlands grootste clown. Nog geen zeven jaar geleden had niemand ooit van hem gehoord. Nu wordt hij in een adem genoemd met de grote drie, Hermans, Kan en Sonneveld.

- Ben je destijds niet in België begonnen ?
" Inderdaad ja. Zo'n zevental jaren geleden trad ik voor het eerst op in de Leuvense aula. Mens, wat lijkt dat lang geleden. "

- Als je zo terugblikt over die jaren, wat heeft je in de showbiz dan het meeste geschokt ?
" Dat er zo veel mensen zijn die om andere dan artistieke redenen, succes willen hebben. Weet je, In ons vak zijn er veel die hopeloos mislukken, ja zeker, alleen maar omdat ze door de commercie de mist in worden gedraaid. Ze zouden kunstenaars met meer gevoel tegemoet moeten treden. Ze denken tegenwoordig te weinig artistiek en te veel zakelijk. Ik weet wel dat er ook een zakelijk aspect aan de showbiz zit, maar het blijft toch een uiting van innerlijke gevoelens.

- Ook nog na de zoveelste voorstelling ?
"Voor mij blijft het nieuw, iedere avond. Ik weet wel dat het theater vastgeroest zit in tradities. Het is centjes betalen, gordijntjes open, handjes klappen... Maar wij doen dat anders. We willen iets onverwachts brengen, wat anders, chaos scheppen. Wij willen BEWEGING. Als we tijdens de pauze het doek dichtgooien en iedereen op laten staan om dan plots het doek weer open te doen, dan krijg je chaos! "

- Hoe zie je de toekomst ?
" lk ga gewoon verder met wat ik nu doe. lk hoop in ieder geval dat ik niet met frustraties rond zal lopen. Dat ik de dingen die ik voel ook zal kunnen uiten. Maar ik mik bijvoorbeeld niet meer op een buitenlandse carrière, zoals vroeger. Ik wil alleen maar dat het blijft zoals het nu is. '

- Ben je nerveus voor de voorstelling ?
" Nee, niet zenuwachtig, wel gespannen. Een gesprek zoals dit maakt me zenuwachtiger dan een voorstelling. Ik ben wel iedere avond opnieuw nieuwsgierig of de dingen die ik van plan ben, ook zullen lukken. "

- Gebruik je geestverruinende of stimulerende middelen ?
" Nee, trouwens ook geen verblijdende, oppeppende of verbredende middelen. 'Het enige wat ik doe is er voor zorgen dat ik acht uur per nacht slaap krijg en verder goed eten. Ik rook niet en ik drink niet. "

- Kom je wel eens in café's?
" Nee, alleen om te eten. "

- Heb je er een bepaalde reden voor om geen hulpmiddelen te gebruiken om je te concentreren ?
" Ja, al die troep beïnvloedt je persoonlijkheid. Ik weet waarover ik het heb. Niet dat ik ooit een trip heb gemaakt, maar daar heb ik ook geen behoefte aan.

- Doe je wel aan sport ?
" Een beetje voetbal, tennis en ook wel biljarten. o

- Zou je beroepssportman willen zijn ?
"Ja, voetballer . Maar dan zou ik wel leper spelen dan Cruyff, lekker gemeen voetbal. Je ziet wel ik blijf toch bij het grote publiek "

- - Ben je in militaire dienst geweest?
Nou, dat is wel zo'n gecompliceerd verhaal... Ik ben afgekeurd zie je... voor lichamelijke redenen. Ik blij. Zo'n groen pak bezorgt me al de rillingen.

- Wat zou je doen als nu iemand je een pak rammel wilde geven ?
" De slag ontwijken . Als ik terug moet slaan wordt het vreselijk gevaarlijk. Ik boks enorm goed, moet je weten, dan zouden er doden kunnen vallen, hahatia."

- Ben Je altijd zo voorzichtig ?
- Misschien! Ik wil best risico's lopen, hoor, maar dan moet er wel een goede reden voor zijn. Waaghalzerij is voor kippen zonder kop."

Lees je graag stripverhalen?
"Enorm, dat is dagelijkse kost voor mij ! "

- Houd je ook de hitparade bij?
- Ik zit nog al veel in de wagen en als de radio aanstaat luister ik wel altijd. Daar komt natuurlijk acuut verandering in als ik zelf op de hitlijst sta, dan houd ik het ontzettend bij, hoor !"

- Je platen zijn vrij melancholiek, ben je zo romantisch ?
Mijn platen zijn een afspiegeling van de tijd die er aan vooraf gaat. En ik ben... romantisch? Nee, ook geen dromer... hoe moet ik dat uitleggen ?... Een dromer met een grote D, begrijp je ? De mooiste dingen spelen zich voor mij af binnen handbereik. "

- Hou je van geld ?
- Ik ben me ervan bewust dat het een zekere vrijheid geeft. Maar het is moeilijk er nu over te praten, nu ik er geen gebrek aan heb. Hoewel er ook een tijd is geweest dat ik geen rooie cent had, en toen was het ook goed. Ik vind het wel fijn dat ik nu goed voor mijn gezin kan zorgen, dat ik een veilige auto kan kopen, dat ik de reizen kan maken die ik wil. En natuurlijk Is het een voordeel voor mijn artistieke ontwikkeling. Ik kan dingen gaan zien, die ik denk dat ik moet zien. In zoverre is het wel belangrijk geld te hebben.

- Wat voor auto heb je ?
"Een Rover coupé 3 liter. Lekker zwaar. Dat moet wel, want ik zit veel op de weg. Ik ontsnap tweemaal per dag aan de dood. Daarom heb ik een wagen nodig die tegen een stootje kan, snap je ? Niet zo'n flodder die al een deuk krijgt als je er naar kijkt. In dat opzicht is geld natuurlijk wel fijn. Ik kan mezelf beschermen, in zekere zin. En het is ook fijn dat je voor andere mensen iets kunt doen. Niet dat ik met " goede doelen " wil beginnen... "

- Je werkt toch af en toe voor de Nederlandse Bijbelgenootschap ?
Ja, ik heb een paar 45-toerenplaatjes gemaakt. Eenvoudige dingen die de bijbel verhalen voor eenvoudige zielen.

- Werk je ook niet voor Unicef?
" We worden zo veel gevraagd dat we een keuze moeten doen. Daarbij komt voor mij Unicef op de eerste plaats. Werken voor kinderen is altijd nuttig werk. Het zijn de enige schepsels in deze idiote wereld waar nog wat aan te redden valt.

- Ben je gelovig ?
" Of er nu wel of niet een God bestaat, is van weinig belang voor mij. 'Ik voel de neiging, als ik me gelukkig of ongelukkig voel, daar iemand voor te bedanken of iemand de schuld daarvan te geven. Er zit waarschijnlijk een diep religieus gevoel in mij, maar ik kan het niet goed thuisbrengen. "

- Is je huwelijk een stimulans voor je werk ?
- Houden van is een stimilans voor mijn werk. "

- Maar het geeft je toch geborgenheid ?
- Inderdaad, maar dan bestaat het gevaar dat je thuis een tehuis wordt en dat mag natuurlijk niet. Je moet niet naar huis gaan omdat het je zo goed uit komt. Het huwelijk is een kwestie van geven en nemen. Dat klinkt erg pietleuterig, maar het is nu eenmaal zo. Het is een gecompliceerde constructie die niet zo maar vanzelf loopt. Bij mij in leder geval niet, "

- Wat denk je van communes ?
" In de communes vlucht je voor verantwoordelijkheid. Er zit misschien wel Iets goeds in, maar ook zoveel onmogelijks. Wat mij het meeste stoort, is dat de emoties en verantwoordelijkheden worden onderschat. " Maar ik geloof wel dat communes, het huwelijk en de democratie, slechte, maar op het ogenblik vrij acceptabele vormen van bestaan zijn. We zijn nog niet rijp genoeg om te leven op de manier waarvan we in ons hart allemaal weten dat die bestaat. We zijn veel te bang om alleen te zijn, en ook nog veel te egoïstisch. Het ideale voor mij is te leven met de mensen waar ja van houdt, zonder daarvan de verantwoordelijkheden over het hoofd te zien.

- Is het niet moeilijk geïnteresseerd te blijven in andere mensen als je zelf in het middelpunt van de belangstelling staat ?
" Helemaal niet. Maar ik vind toch dat ik te weinig contact heb met mensen buiten mijn eigen groep. 'Ik zou best eens fijn willen praten met andere kunstenaars. Er zijn mensen die met zo'n geweldige dingen bezig zijn l Ik weet wel in grote lijnen wat of er gebeurt, maar ik mis het directe contact. Die mensen hebben het ook zo druk, dat er weinig tijd overblijft. We zouden eigenlijk voor meetings moeten zorgen, zodat de mensen hun ideeën en ervaringen kunnen uitwisselen.

- Herman Is privé toch niet de clown van het podium l
Ik ben maar een matige optimist. Zo uiterlijk verslijt iedereen me voor een vrolijke klant, maar dat ben ik alleen voor de anderen. Ik ben eerder droefgeestig van aard. Dat merk je ook wel in de voorstellingen : als ik vrolijk ben wil ik daar iets treurigs tegenover zetten. Als ik me daarentegen verdrietig voel, heb ik zin om de ramen open te gooien. Dat is iets wat je niet verwacht, je zou eerder de gordijnen sluiten. Ik heb een enorme angst voor zekerheden, voor dingen die je niet kunt veranderen, dat remt me gewoon. Ook ais ik succes heb, dan hoop Ik bijna op een afknapper om weer van voren af aan te moeten beginnen... "