| Dagblad van het Noorden Gooitsen Eenling |
‘Ik ben gelukkiger dan ooit' |
2 jan 2015 |
|
In maart wordt hij 70 jaar. Maar Herman van Veen lijkt onvermoeibaar. Na het kerstprogramma Ze zeggen toert hij dit jaar weer door Nederland. Het tweede deel van een biografie is in de maak. En onlangs verscheen Kersvers. Een gesprek met een bevlogen kunstenaar aan de hand van liedjes van deze lovend ontvangen cd. ''De titel Kersvers komt van de warme bakker. Dus ik zie een grote houten lepel die uit het vuur wordt getrokken en daar ligt een cd op en die wordt in de etalage gelegd door een mevrouw. En die schijf droogt op en koelt af. En als je hem dan in de apparatuur schuift hoor je Kersvers en daar staan twaalf liedjes op. Met een nieuw elan vanwege de jonge muzikanten die meespelen. Maar ook met een ernstige component door de afwezigheid van Erik van der Wurff (52 jaar lang Van Veens vaste pianist – hij overleed afgelopen jaar, red.). En die afwezigheid heeft een ruimte gecreëerd waardoor de articulatie zo is als hij nu is. Dat heeft ook iets schrijnends. Het is een vreemde pijn. Aangenaam en onaangenaam. Zoals je vroeger als kinderen ‘prikkeldraad' bij elkaar deed.'' Rosa ‘Slaap mijn kind, langs de wegen waait de wind' ,,Deze tekst naar Martinus Nijhoff legt in vier coupletten uit hoe de wereld in elkaar steekt. En voor mij is het eigenlijk een lied voor mijn kleinkinderen. De wind komt uit het noorden, oosten, westen, zuiden. Als hij uit het noorden komt is hij koud. Maar dat heeft dan een ruimere betekenis. Dit liedje legt in hele klare metaforen uit hoe het leven eruit ziet. En natuurlijk is het kind, in dit geval dus het kleinkind, van alle mensen de liefste. Vanaf mijn 17de jaar ben ik kinderrechtenactivist. Door mijn werk met die kinderrechten ben ik er na al die jaren van overtuigd geraakt, dat daar een realistische oplossing ligt voor veel problemen in de wereld. Als je kijkt naar alle grote crisissen, dan blijkt steeds weer dat er wereldwijd een gebrek aan onderwijs is. Als de vrouwen in het Midden-Oosten zouden mogen lezen en tegen hun man zouden kunnen zeggen: zo kun je het ook lezen…?! Het gaat om onderwijs, onderwijs, onderwijs. Alle vijftig kinderrechten worden momenteel wereldwijd met voeten getreden. Dus als je ervoor wilt zorgen dat deze wereld echt een mooiere plek wordt, dan dienen de kinderen hun rechten te krijgen. Dat heeft de hoogste prioriteit. Malala heeft terecht de Nobelprijs voor de Vrede gewonnen omdat ze opkomt voor onderwijs.'' Iemand ‘Iemand zal begrijpen dat wie overlijdt degene is die achterblijft' ,,Dit liedje heb ik geschreven na de dood van Harald Siepermann, de tekenaar van Alfred Jodocus Kwak. Ik had afscheid van hem genomen. Verdrietig liep ik door de gangen van het ziekenhuis maar even later, buiten, knetterde de stralende zon me tegemoet. En ik dacht: dat kan helemaal niet. De zon hoort nu niet te schijnen. En op de terugweg van Hamburg naar Soest kwamen in mijn gedachten de woorden van dit lied naar boven. Natuurlijk is het goed dat het leven doorgaat, gelukkig maar. En tegelijkertijd lijkt het onaanvaardbaar. Het geluk dat we er nog zijn en de pijn van een verpletterende afwezigheid. Een weemoed die juicht. De vier jonge muzikanten waar ik nu mee toer hebben Erik nog nooit ontmoet terwijl het de bedoeling was dat ze samen met hem zouden spelen. Maar hij heeft een week voor de eerste repetities laten weten dat hij een jaar wilde overslaan omdat er voor zijn slopende ziekte een medicijn was dat veelbelovend leek. Hij was er nog maar net mee begonnen of hij overleed al. Ik heb een langere tijd aan dit liedje geschreven en op een gegeven moment kwam Erik daar dus bij.'' Spliksplinterlief ‘Was mijn hou ooit zoveel van jou' ,,Een lied over perspectief. Ik weet als 69-jarige dat ik mij fenomenaal vergist heb in mijn eigen standpunten. Ik dacht dat ik wist hoe het was, maar met de kennis van nu blijkt dat ik me heb vergist. Was de nacht ooit zo zwart? Ik dacht het niet maar het was het wel. Was het licht ooit zo hard? Ik dacht het niet maar het was het wel. Ik word op dit moment behoorlijk geconfronteerd met mijn eigen geschiedenis. Door het verscheiden van vrienden, door analyses, door gesprekken, door het feit dat de geschiedenis er in kilometers is. Ik ben gelukkiger dan ooit. Ik geloof dat ik nooit zo gelukkig in mijn leven ben geweest als dat ik nu ben. Maar tegelijkertijd mis ik de geschiedenis meer dan ooit. Ik mis mijn ouders meer dan ooit. Juist nu omdat ik ze dingen zou willen laten zien. Ik heb me de dood van Erik voorgesteld, maar alles bleek anders te zijn dan ik had gedacht. Ik had me nooit voorgesteld dat ik dan in voorstellingen heb moeten stoppen, dat ik even niet meer verder kon spelen. Het is niet te doen en het is te doen. En dan kom ik weer bij het liedje Iemand. Het gaat dus blijkbaar door. Het stralende van onze voorstelling komt mede door het gemis én het geluk er nog te zijn. Onze voorstelling is letterlijk een voorstelling. Het is een voorstelling van zaken en gebeurtenissen die autobiografisch zijn. Wij bedenken niets, wij gieten iets in een vorm die ervoor ons toe doet. En dat is goed voor onze gezondheid en goed voor de mensen in de zaal.'' Meneer ‘Waar is die god die zegt dat mijn zoon niet anders dan vrouwen beminnen mag' ,,Ik nodig mijn rechters uit die mij in mijn nachtmerrie van het leven willen beroven: u vraagt mij met bewijs te komen, maar komt u zelf ook met bewijs. Er is geen god die mijn dochter verbiedt met een vrouw te trouwen. Er is een mens die mijn dochter verbiedt met een vrouw te trouwen. Een mens die meent namens een god te kunnen spreken van wie hij het adres niet kent en geen beschrijving heeft. En die hij opmaakt uit een taal die hij niet kan lezen. Dat is een groot verdriet. Een ernstig misdrijf. Als die God zich zou manifesteren, ik zou meteen een kleedje kopen, op de knieën gaan, de handen vouwen en stoppen met het eten van kippensoep. Ik ga het in mijn leven niet meemaken dat iemand die Hem, Haar of Het aan mij voor zal stellen. Mijn God is een ander. Ik heb alle respect voor mensen die geloven, ik heb alle respect voor ieders overtuiging, maar dring hem mij niet op. Waar is dat diploma dat je namens God mag veroordelen? Kijk, als mijn dochter Anna, die in februari gaat trouwen, in Frankrijk samen met haar vrouw een kamer wil huren, moet ze zeggen dat het haar zuster is, anders krijgt ze die kamer niet. 2014! God, wat moet ik zeggen, wat moet ik doen om die mensen te laten weten dat ze niet namens u mogen spreken? Het is nog net zoals toen ik lang geleden al een verhaal over God schreef : God die zich niet herkent in de kerk maar wel in de man op het bankje voor die kerk. Geef ons dat inzicht.'' Voor ik het vergeet ‘Zul je me instoppen onder zachte aarde?' ,,Ik zing: mocht ik ooit mijn verstand verliezen wil je me dan niet in zo 'n tehuis stoppen waarop geschilderd staat: carpe diem of we zijn er bijna? Doe mij dan maar een overdosis klaas vaak. Het recht van de mens om als de pijn of het verdriet ondraagbaar wordt en de wereld te zwart en te duister, de vraag te stellen: wilt u mij een handje helpen naar het licht? Gelukkig is het zo ver nog niet: het is fantastisch als je zo'n sterk lijf hebt. Ik heb het geluk dat ik een genetisch gezonde kerel ben. En dat ik ongelooflijk gelukkig word van dit werk. Ik zal dat ook altijd moeten blijven doen want anders kost me dat mijn gezondheid. Nou, een betere straf kan ik toch niet krijgen? De energie van vroeger blijft nog voortgaan. Mijn jubileumvoorstelling in Carré, in november, was een prachtige avond. Het besef dat je daar vijfhonderd keer gespeeld hebt, dat is ongeveer heel lang. Er is altijd een soort ritueel in Carré. Op de vrijdag voor de laatste zaterdag dat ik speel mag ik op de kalender zelf intekenen wanneer ik weer terugkom. Dat is traditie vanaf de eerste dag dat ik daar gespeeld heb. Dus nu heb ik dan anders dan anders twee periodes ingevuld. De volgende reeks is dan drie jaar verder maar de daarop volgende periode staat er ook al in. Ik wil er zeker van zijn dat ik er dan nog ben. Ik moet altijd denken aan George Burns, een Amerikaanse komiek die 100 is geworden. Hij zei: Ik kan helemaal niet sterven want ik moet nog spelen. En zo is het.' Optredens Herman van Veen speelt op 28 januari in De Molenberg in Delfzijl, op 13 en 14 februari in De Harmonie in Leeuwarden, op 17 en 18 april in Martiniplaza in Groningen en op 20 mei in De Klinker in Winschoten. Voor meer informatie: zie www.hermanvanveen.com |