de Telegraaf

Nieuwe Nederlandse speelfilm Nachtvlinder

14 augustus 1999

De film, een huiveringwekkend sprookje, speelt zich af in wat de Middeleeuwen zouden kunnen zijn. Vlinders spelen er een belangrijke rol in. Want in die tijd geloofde men, aldus het verhaal dat Herman van Veen zelf schreef, bijna iedereen dat als iemand stierf, uit zijn hart een voor mensenogen onzichtbare vlinder naar de hemel vloog, een ziel die dan ooit weer terug zou komen in het hart van een nog ongeboren baby..

Een sprookje of werkelijkheid? Herman van Veen, de troubadour, de poëet, de theaterman werd voor de titel en het script van zijn tweede speelfilm geïnspireerd door een echte bijzonder vlinder...

Hij zegt: "Negen jaar geleden bleek dat en van mijn beste vrienden, Aloïs Kurzmann, met wie ik het blad Pierot maakte, lymfeklierkanker had. De ziekte kwam heel onverwacht en sloeg bij hem meedogenloos snel toe. Hij werd van de een op de andere dag in het ziekenhuis in Hamburg opgenomen. Daar hoorde hij dat hij nog maar een paar dagen tot een week te leven had."

"Ik zocht hem op in het ziekenhuis. Ik wist niet wat ik moest zeggen. Ik gaf hem een enorme knuffel. Toen zei ik hem: 'Als je in de hemel komt of waar ook, kun je me dan een vlinder sturen, een donkerbruine vlinder, net zo donker als de kleur van je ogen'?"

Herman omarmde zijn vriend. Nog eenmaal een laatste knuffel. "We lachten en we huilden. Toen nam ik afscheid van hem. Achtenveertig uur later hoorde ik dat hij gestorven was."

"Die avond moest ik optreden in Gooiland in Hilversum. Als een soort eerbetoon aan mijn vriend las ik uit mijn dagboek wat ik meer doe in mijn shows de woorden die ik in het ziekenhuis tegen hem gezegd had.

"Als je in de hemel komt, stuur dan een donkerbruine vlinder..."

Herman zwijgt even en vervolgt: "Precies, maar dan ook precies op het moment dat ik die zin had uitgesproken, daalde op dat toneel op mijn dagboek een

"Het was wonderlijk. Het was wat ik een miraculeus toeval zou willen noemen. Maar uit de zaal hoorde ik ooh... Men dacht dat het bij de show hoorde, dat het om een 'special effect' ging in plaats van om een echte vlinder."

Herman zegt: "Toen ik dit verhaal een dag later aan Aloïs' weduwe vertelde, zei ze: 'Bij mijn zoon Herman (dat toont al aan welk een band Aloïs en ik hadden) verscheen er gisteravond toen hij in bed lag ook een donkerbruine vlinder op zijn voorhoofd'..."

HERMAN VAN VEEN zegt: "Nu twee jaar geleden liet een vriend van me dit bijzondere fragment uit die show in Gooiland horen. Hij had het op een cassettebandje opgenomen. Opnieuw raakte het me. En het inspireerde me tot het schrijven van dit filmverhaal NACHTVLINDER, waarin mensenzielen na hun dood overgaan in vlinders."

Nachtvlinder is een bijzondere film geworden over Sarah, een jonge vrouw op zoek naar haar vader. Over Ruben, de prins die vliegt als de weerlicht, over de albinokoning Haland, over Walko de koningsjutter, over magie, wonderen, humor, afgunst, dood en liefde.

En HERMAN schreef niet alleen het verhaal, hij regisseerde de film en speelt er ook nog WOGRAM in, een wrede moordenaar.

Op deze pagina nu de eerste beelden van deze ontroerend mooie film, die behalve romantisch ook bij tijd en wijle bikkelhard kan zijn. "Ga er niet alleen heen", adviseert Herman, "deel je liefde en deel je angst met iemand..."

Het is de tweede speelfilm die HERMAN VAN VEEN maakt. Twintig jaar geleden regisseerde hij de film UIT ELKAAR, die ruim zeshonderdduizend bezoekers trok. "Zoals die donkerbruine vlinder, die ineens op dat toneel in Gooiland verscheen, Herman ertoe bracht de film NACHTVLINDER te maken, had UIT ELKAAR ook alles met hemzelf te maken.

"Ik was in die periode heel verdrietig. Ik was net gescheiden van mijn vrouw MARIJKE (de moeder van BABETTE, red.) en had het daar heel moeilijk mee. Ik voelde me schuldig, omdat ik weg was bij de kinderen. Hoe zouden die mijn afwezigheid opvangen? Dat dreef me tot het schrijven van dit script. In UIT ELKAAR schreef ik dat verdriet, dat schuldgevoel min of meer van me af. Ik kreeg op die manier, zo vertelde ik het verhaal ook, de overtuiging dat het niet zo'n vaart zou lopen met het verdriet, dat ik mijn vrouw bezorgde."

De cirkel na UIT ELKAAR, waarin hij ook Babette toen zij jong was verliet, is nu weer rond met de film NACHTVLINDER, waarin Babette immers een prachtige rol speelt als Sarah Mogen, die samen met Arthur Kristel, de zoon van Sylvia, het liefdespaar vormt.

Hoe was het voor Herman met zijn eigen dochter te werken en haar te regisseren?

Hij zegt: "Dat is heel bijzonder, al moet ik wel zeggen dat als je zo intens aan een film werkt, de vader-en-dochter-band ineens gortdroog is. Die is er dan gewoon niet. Je bent keihard aan het werk. Als collega's."

"Maar ik kreeg wel een grote bewondering voor haar. Ze heeft jaren lang in Goede Tijden Slechte Tijden gespeeld. In Nederland is het gewoonte in de theater- en tv-wereld neer te kijken op soapacteurs, maar noem mij één grote Amerikaanse filmster van vandaag, die niet in een soap begonnen is... TOM HANKS, BRUCE WILLIS etc. Zo'n soap is een enorme leerschool. Je maakt kilometers voor de camera."

"Dat merk je bij Babette. Ze weet heel snel iets op te pakken, heeft meteen de juiste toon te pakken. En het viel me nu op hoe zij gegroeid is. Iedereen die in dit vak zit en carrière gemaakt heeft, heeft ook klappen gehad. Alleen als je een zekere hardheid hebt, hou je dit vol."

"Het vak heeft ook veel te maken met overleven. Echte kwaliteit heeft het niet altijd gemakkelijk gehad. Dat geldt ook voor Babette, die toch van de ene op de andere dag een nationale bekendheid werd met toch ook alle problemen van dien waar je toch maar tegen opgewassen moet zijn. Dat heeft haar sterk gemaakt."

"Wat ik het ontroerendste vond was, dat als ik haar zo bezig zag voor de camera's in haar het gezicht van haar moeder terugzag. Toen dacht ik: Als ik had geweten dat uit mijn mislukte huwelijk met haar moeder zo'n mooie bijzondere vrouw zou voortkomen, had ik in de periode van die huwelijksproblemen niet zo'n verdriet gehad."

Herman zegt: "Ik heb eens gezegd: Wat achter ons ligt, vraagt alle aandacht. Het verleden is het harnas voor het verdriet, dat nog moet komen. Alleen wie omkijkt, kan gewapend janken."

HERMAN mag dan trots en tevreden zijn over Babette, hij is ook diep geraakt door Ramses Shaffy, die in de film een strandjutter speelt: De Koningsjutter! Ramses heeft ook geleden, heeft klappen gehad, maar hij is er altijd nog. Ramses is een rots een oermens en in zijn film ziet men Ramses zoals men hem nog nooit zag. Hij is weergaloos mooi... Hij speelt een scène op het strand, waarin hij tegen de hemel schreeuwt: 'Wie kan een dood kind levend maken'?"

"Die ene schreeuw is zo waanzinnig mooi. Alleen voor dit moment is het goed dat de film gemaakt is", zegt Herman. "Het is een scène die voor altijd op je netvlies gebrand blijft."

Een verrassing in NACHTVLINDER is het debuut van de zoon van SYLVIA KRISTEL en HUGO CLAUS, Arthur die samen met Babette van Veen het liefdespaar vormt. Herman: "Ik zag Arthur voor het eerst in een documentaire over zijn moeder Sylvia. Ik wist toen meteen: "Dit is de man die Prins Ruben moet spelen."

"Ik moest toen alleen nog ontdekken of hij ook kon acteren. In het eerste gesprek erover, toen ik hem die vraag stelde, zei hij: 'Ik ben opgevoed door mijn oma. In die tijd rookte ik regelmatig een paar stickies. Maar dat heeft zij nooit gemerkt'!"

"Een bijzondere jongen", aldus Herman. "Hij speelt de Koningszoon heel goed, hij is lang en slank en heeft een mooi klassiek gezicht.... Ik ben benieuwd hoe het na dit debuut oppikt."

Is Herman van Veen gespannen voor de première en de reacties?

"Ik heb", zegt hij, "vrede met het resultaat. Dit is wat ik wilde maken en wat ik wilde zeggen. Ik heb het nu kunnen loslaten. Maar natuurlijk was ik blij dat ik na de eerste voorvertoningen heel goede reacties kreeg, die varieerden van meeslepend, ontroerend tot heel spannend en een film die je ondergaat en bij blijft."

Een film die af en toe heel heftig is, maar je dan weer onderdompelt in romantiek van dat bijzondere liefdesverhaal tussen Sarah en prins Ruben ofwel Babette van Veen en Arthur Kristel...

Maar soms is het verhaal bikkelhard, zoals die scène waarin Babette van Veen, als Sarah haar vader Herman een dolk in het hart steekt en vermoordt...

Kortom je stapt bij NACHTVLINDER in een groots romantisch maar ook spannend avontuur, vol liefde en actie. Herman heeft zijn film niet alleen opgedragen aan zijn overleden vriend Aloïs Kurzmann, die hij vroeg hem als teken na zijn dood die donkerbruine nachtvlinder te sturen, maar ook aan HANS G. KRESSE, de schepper van ERIK DE NOORMAN.

Herman: "Dat was de strip uit mijn jeugd, die ik verslond. Daar groeide ik mee op, net als met plakplaatjes van filmsterren, leverworst en koffie. Dat is de bron, waar je naar terugkeert. Je kunt immers alleen je eigen levenservaringen doorgeven..."

Nachtvlinder komt dan ook recht uit Hermans ziel!



terug naar de index