Sander Sparenberg schreef 14 maart 2005 voor de WereldOmroep

‘Ik kan terugzien op veertig enerverende jaren’

Herman van Veen jubileert

Door Sander Sparenberg, 14 maart 2005
Het jaar 2005 staat voor Herman van Veen in het teken van zijn veertigjarige artiestenjubileum en van zijn zestigste verjaardag. In binnen- en buitenland geeft de theaterman daarom verschillende concerten. De artistieke duizendpoot vat de afgelopen vier decennia in één woord samen: "Formidabel."
Herman van Veen wordt op 14 maart 1945 geboren in Utrecht. Hij groeit op als enige jongen in een arbeidersgezin. Met zijn afstuderen aan het Utrechts Conservatorium op 'algemeen vormend muziekonderwijs, viool en zang' begint een succesvolle artistieke carrière.

Frisse wind

Na de jarenlange overheersing van cabaretiers Toon Hermans, Wim Kan en Wim Sonneveld waait er halverwege de jaren zestig een frisse wind door theaterland. Herman van Veen maakt in 1965 zijn debuut met het muzikaal clowneske soloprogramma 'Harlekijn'. Hij is nieuw, veelbelovend en speelt zijn show in vier talen. Hij danst, zingt en grapt. Het publiek ontvangt hem met groot enthousiasme. Samen met pianist Erik van der Wurff richt hij twee jaar na zijn debuut het Cabaret Chantant Harlekijn op. Met liedjes, verhaaltjes en clowneske scènes staat het gezelschap voor het eerst op het podium. En met succes. De groep krijgt lovende kritieken. In 1968 richt Van Veen met pianist Laurens van Rooyen het bedrijf Harlekijn-Holland B.V. op. Binnen dit bedrijf werken jonge artiesten samen aan producties. Ook biedt Harlekijn-Holland een helpende hand aan ander jong talent.

Vele talenten

Van Veen zelf blijkt een multi-talent: zanger, schrijver, danser, componist, regisseur en acteur. In de jaren tachtig scoort hij bijvoobreeld een grote hit met de single 'Hilversum III' en schrijft hij de muziek voor de succesvolle Nederlandse speelfilm 'Ciske de Rat'. Zelf zegt hij over zijn veelzijdigheid: "Het feit dat iemand talenten heeft, is geen verdienste. Het gaat erom wat je ermee doet. Je hebt iets gekregen en dat maakt je in zekere zin schatplichtig."
Het succes van de creatieve duizendpoot blijft niet alleen tot Nederland beperkt. Een goed optreden in 1974 in het Schauspielhaus in Hamburg markeert het begin van zijn internationale carrière. Hij treedt op in Parijs, Wenen, Berlijn, Zürich en staat zelfs op Broadway. Hij ontvangt talloze prijzen en onderscheidingen in binnen- en buitenland.

Geesteskind

Kinderen hebben bij de theaterman een streepje voor. Omdat kinderen nog niet voor zichzelf kunnen zorgen, hebben ze volgens Van Veen veel nodig. Zelf draagt hij ook zijn steentje bij. Zo is hij jarenlang betrokken bij Unicef Nederland en sticht hij enkele organisaties die zich bezighouden met de Rechten van het Kind.
In 1978 verschijnt zijn kinderplaat 'Alfred Jodocus Kwak', een muzieksprookje dat muzikaal wordt ondersteund door het Residentie Orkest, Erik van der Wurff en Harry Sacksioni.

Van de avonturen van het nieuwsgierige, ondernemende eendje verschijnen in de twintig jaar erna veertien vervolgplaten, verschillende video's en kinderboeken in diverse talen.
Van Veen: "Het aardige van Alfred Jodocus Kwak is, dat hij zich richt op kinderen tussen de vier en tien jaar. Dat is een heel boeiende leeftijd, omdat in die periode een kind de meeste vragen stelt en durft te stellen. Nadenken over de impact van de vraag doet een kind nog niet. Het vele gevraag naar 'waarom?' van Alfred heeft dan ook menig volwassene in verlegenheid gebracht. Veel kinderen nemen ook geen genoegen met een half antwoord. Op een gegeven ogenblik leren ze dit wel af, maar dat is eigenlijk jammer."

Getekend

In de afgelopen veertig jaar als artiest is Van Veen zichzelf trouw gebleven. Wel is hij op een bepaalde manier getekend, vindt hij zelf. "De ribbel in mijn nek is wat lubberiger geworden. Mijn haar is niet meer zo blond, maar heeft een beetje een peper-en-zout-kleurtje gekregen. Ik moet mijn neusharen af en toe knippen en mijn wenkbrauwen zijn niet meer onder controle te houden. Treurig dat dit juist op de plek van mijn wenkbrauwen moet gebeuren en niet op mijn hoofd. Daar kan ik namelijk ook wel wat haar gebruiken."
Ondanks deze kleine ouderdomsverschijnselen is Van Veen een gelukkig mens. "Ik kan terugzien op veertig even enerverende jaren, waarin vreugde en geluk verreweg prevaleren boven de narigheid, de stress en het verdriet dat het heeft opgeleverd. Wat dat betreft hang ik de vlag uit."

Laatste noot

In ouderdom gelooft hij niet. Wel in slijtage. "In tijden van grote drukte kan ik soms zo godsliederlijk moe zijn. Dan denk ik menigmaal vlak voor de voorstelling begint: kan niemand anders het vanavond doen? Maar als ik daar dan weer sta, valt dat gevoel van me af. Ik ben dan ook niet van plan om te stoppen. Ik zal zingen tot de laatste noot. Al is de dood van artiest Tommy Cooper, middenin een optreden, natuurlijk nooit te overtreffen. Dat is te mooi geweest."

Ter gelegenheid van Herman van Veens jubileum is het boek 'Zonder jas' verschenen. Hierin vertelt hij op onnavolgbare wijze hoe het vroeger was en hoe het vroeger nooit is geweest.
Zonder jas
Door Herman van Veen
Uitgeverij Signature
ISBN 90 5672 150 X
Euro 17,95


Anderen over Herman van Veen

'Kreeg een langspeelplaat van Herman van Veen cadeau met opschrift: Ik ben zo trots dat ik U kan. Het vak zit in zijn tong, de kunst woont in zijn hart. De taal, het woord, de waarde van het woord komt weer naar voren. Een splinternieuw talent dat zich verstaanbaar maakt en aankondigt via de oudste techniek van het spelen en zingen.' (Cabaretier Wim Kan in 'De dagboeken van Wim Kan, 1968-1983')

'Zijn ideeën gaan vaak gepaard met een gedeeltelijke onuitvoerbaarheid die hij zelf niet ziet, wat hem het grote voordeel biedt niet geremd te worden door praktische bezwaren. Hierdoor ziet hij kans tot de kern door te dringen.' (Pianist Erik van der Wurff in het boek 'In vogelvlucht')

'Wat hij ook zingt, door wie en wanneer ook geschreven, het klinkt als Herman van Veen.' (Juryrapport Edison 1999)