Peter van Bueren schreef 6 mei 1971 in De Tijd
Herman van Veen, compleet wonder
Gigantisch Carré‚ lijkt te klein
DE AMBASSADEUR van Unicef voor Nederland, Herman van
Veen uit Utrecht, had de eerste van een reeks voorstellingen
in het gigantische Carré‚ bestemd voor dit Goede Doel. Het
zal wel daaraan gelegen hebben (een andere reden mag niet
gevonden worden)
dat de zaal zeer schriel bezet was. Terwijl de stervende
Toon Her mans nog altijd op een redelijke bezetting kan rekenen en
het minkukelige talent van Seth Vlaamse Gaaikema zelfs volle
zalen haalt, moet het grootste theaterwonder van Nederland (en
waar ook ter wereld) neerzien op een handje vol genodigden en
een paar andere dwazen. Onbeschrijfelijke ellende is over dit
land uitgewaaid. Het is alsof bij Ajax-Feijenoord alleen
staanvak P (voor diploma-houders) bezet is, terwijl het stadion
van EDO in elkaar stort wegens de overweldigende belangstelling
voor een vriendschappelijke wedstrijd tegen Fortuna Vlaardingen.
Het tweede wonder was ook wel, dat deze Herman van Veen (26)
opnieuw, zoals iedere keer weer, een Ontdekking was. Men zou
inmiddels een bloemlezing kunnen samenstellen uit alle waanzinnige
omschrijvingen waarmee dit Godenkind in de loop der jaren
besprenkeld is; de ware woorden zijn niet te vinden. Er zijn weinig
mensen op dit eenvoudige aardbolletje op wie meer superlatieven
passen dan op deze briljante Harlekijn. Zijn kwaliteiten liggen op
zo'n hoog niveau, dat het helemaal niet nodig behoorde te zijn er
zelfs maar een regel aandacht aan te besteden. Iedere beschrijving
van wat er allemaal gebeurt tijdens een optreden van Ha Die
Herreman kan slechts een zeer vage duiding zijn van wat er wezenlijk
aan de hand is.
Tuinhuis
Een fabelachtig gedetailleerde show, die zelfs dit machtige Carré‚
tot een nietig tuinhuisje maakt, te klein in feite om alle vondsten
volledig tot hun recht te laten komen. Het lijkt of
Herman van Veen zich zelfs in dit paleis benauwd voelt. Iedere
centimeter van het podium wordt bestreken en nog vele gebieden
daarbuiten. Links en rechts gaat soms even een lichtje op, geen
seconde mag de aandacht verslappen, iedere klap van Herman wordt
gevolgd door een Volgende actie, die alle adem beneemt, behalve
die van de Harlekijn.
Dit verschijnsel is niet alleen binnen tien jaar kaal op het hoofd,
maar duizend keer dood gegaan aan een hartaanval. Zulke energiën
kan een mens slechts in een korte periode van leven opbrengen.
Weergaloos
In een interview met de zeer onregelmatig verschijnende periodiek
"Harlekijn Nieuws" komt Paul van Vliet met de grote boodschap
dat hij zo graag iets zou willen doen met Herman van Veen.
Logisch, dat zou iedereen wel willen wiens talent zo in de schaduw
valt van deze Tovenaar. Behalve de ongelijkheid gaat ook iedere
andere vergelijking mank. De strikte apartheid van Van Veen is, zo
men toch wil, alleen te sorteren in de richting van Neerlands Hoop
in Bange Dagen. Daar leeft een zelfde soort geraffineerd ernstige
absurditeit, maar dan wel met het verschil dat Herman van Veen
ook nog op ieder punt van presentatie geen weerga kent. Een van
zijn grootste kwaliteiten is, dat hij een volledig soepele vorm
weet te synchroniseren met een schrijnend hart, want onder die
opgestuwde kolder zit een verschrikkelijk zwarte kijk op deze
wereld. Ik geloof steeds meer dat die speelsigheden,
verrukkelijke muziek en onbedaarlijke grollen in wezen een mom
zijn voor uiterst hopeloze gedachten. Terwijl Herman met zijn
publiek lijkt te spelen, slaat hij het alle kanten uit. Er wordt hard gelachen, maar de manier waarop hij het publiek bijvoorbeeld naar de koffie stuurt zou iedereen de moed moeten ontnemen nog terug te komen. Het doek gaat dicht,de sfeer is helemaal rijp gemaakt voor de pauze. Als de mensen Opstaan, staat hij daar plotseling weer te zingen met een quasi verongelijkt gezicht van "Wat doen jullie nou?" En als hij met open doek,
toch weer weg loopt weet niemand of hij van Herman weg kan of
niet. Gelukkig is Van Veen nog zo humaan om niet volledig te
profiteren van de verwarring. Hij staat voortdurend op het punt
de beslissende slag toe te dienen, maar hij spaart het volk nog net.
Veel liedjes in de show zijn bekend, veel nummers ook. De
onvoorstelbare persoonlijkheid van Van Veen maakt ieder woord, ieder
gebaar, ook steeds weer nieuw . Het blijft een voortdurende
verrassing en het enige wat hij gisteravond vergat is
een televisietoestel op het podium te zetten om te kijken
hoe Ajax en Sparta zich door de tweede verlenging van de
bekerfinale vochten. Dat was dan iets, schoot me achteraf te
binnen, wat hij niet bedacht had. Verder was dit de meest
complete uitputting van alle vormen van theater die ooit
heeft plaats gevonden. Je hebt musici, je hebt dansers,
je hebt talrijke verschijnselen van show en cabaret. En je
hebt Herman van Veen. Misschien is hij toch te veel, zelfs
voor Carré.
Peter van Bueren
terug naar de index