Roos Tesselaar schreef 5 maart 2005 in het Algemeen Dagblad

Hartenaas voor Harlekijn



Getallen zeggen Herman van Veen niets; stijve knieen wel. Maar de Hollandse harlekijn wil naar aanleiding van zijn 60ste verjaardag (14 maart) en 40-jarig jubileum best terugblikken. "Ik heb goede kaarten gekregen."

Door Roos Tesselaar

ROTTERDAM
Herman van Veen was het liefst ter plekke 'pluche geworden'. Gewoon, verdwenen in de rode zetel van theater Carre, waar hij in 2002 tijdens een groots gala de Radio 2-zendtijdprijs voor zijn oeuvre kreeg. Wat kwam het liedje Lindenlaan van Mathilde Santing, een van de gasten die zijn repertoire zongen, hard aan. Het waren zijn eigen woorden. maar uit de mond van een ander kwamen ze opeens wel erg dichtbij.
..Ik kon me niet voorstellen dat ik zo intiem over mijn eigen bestaan schrijf. 1k wou dat ik de intellectuele kracht had om dat iets meer met afstand te doen, zodat het veiliger is voor mezelf. Ik ben me rot geschrokken", zegt de wereldberoemde troubadour, die in het zware liedje over een man op een brug een verwarrende fase verwoordt. Huwelijk kapot, overdonderend succes tot en met Japan aan toe, een stortvloed aan keuzes en kansen. "1k wist het gewoon niet meer. Het was een tijd waarin alles op losse schroeven kwam te staan. Wat ik me had voorgesteld van het bestaan bleek totaal anders te zijn.
"Die confrontatie kan bijtend hard zijn. Ik zette alle opties op een rij: ik kon stoppen, doorgaan, bij de kermis gaan werken, gaan vissen of er een eind aan maken." Zoals de ik in Lindenlaan overweegt in het water te springen, dat alle Problemen in een keer wegspoelt.

In die dagen zette Van Veen ook zijn dagboeken bij het grofvuil. "Ik zie die plastic zakken nog zo staan. Hup, wegermee. Ik heb toen mijn hele jeugd weggemieterd; daar heb ik nu ongelooflijk veel spijtvan." Toch liggen zijn herinneringen voorgoed vast. "Mijn hele leven is vertaald in liedjes, verhaaltjes en gedichten." Tijdens zijn verjaardagsfeest, op 14 maart in de schouwburg van zijn 'statsie' Utrecht, trekken alle belevenissen weer langs. Hij zingt dan samen met bekenden oude en nieuwe nummers, oftewel: 'de soundtrack van zijn bestaan'.

"Het heeft iets ontroerends hoe de woorden in mijn geheugen gegrift staan, al heb ik ze 38 jaar geleden voor het laatst gezongen. Ook zie ik meteen weer de beelden erbij. Gelukkige, maar ook verdrietige", zegt Van Veen, die momenteel met zijn jubileumvoorstelling in het Nieuwe Luxor in Rotterdam Staat en daarna voor maar liefst zes weken naar Carre aan de Amstel verhuist. Bij dat ene liedje ging 'zijn huwelijk naar God' en wist hij : 'jongen,dit krijg je nooit meer voor elkaar'.
Terwijl hem bij Anne juist een groot geluksgevoel overvalt. Al zingend ziet hij zichzelf door het ziekenhuis lopen, met dozen vol moorkoppen, tompoucen en mokkapunten. "Toen ze was geboren, ben ik met-een naar de bakker gerend. Ik heb het hele ziekenhuis op gebak getrakteerd. Uit pure euforie om dat kleine mokkeltje."

Nu is Anne 'een volwassen mevrouw van 21'. "Met borsten en een kont. Waar mannen naar kijken. He joh, houd je een beetje in. Ga lekker fietsen." Op zulke momenten beseft Van Veen opeens dat hij al een flinke weg achter de rug heeft. "1k heb een kleinzoon die vijf wordt, en een dochter (Babette, red.) van 36. Het is echt wonderlijk. " Grinnikend: "Ik denk wel eens: hoe kom ik daar nou aan? Hoe is het mogelijk?"

Maar die getallen alleen zeggen hem helemaal niets. Wat nou 60? Veel te abstract. "Leeftijd kun je niet meten, slijtage wel. Mijn handen zijn niet die van een vent van 59, mijn stijve knieen 's ochtends wel. Soms voel ik me jonger, soms ouder."
Anderen moesten de Hollandse harlekijn dan ook op zijn jubileumjaar attenderen."Ik had er niet bij stilgestaan. Voor mij voelt het na-melijk niet als ijkpunt. Het klinkt misschien raar, maar ik ben een laatbloeier. Ik kom steeds dichter bij dat wat ik voor ogen heb."
Bescheiden: "Ik heb goede kaarten gehad. Mazzel. Ik ben de goede mensen tegengekomen, en nog steeds komen ze op mijn pad."
Koning der komieken Danny Kaye liet hem in zijn voetsporen treden. Let-terlijk. "Hij zei toen we elkaar in Parijs ontmoetten: jochie, hier heb je mijn schoenen. Dat had betekenis. Hij had trouwens enorme voeten, dat paar was veel te groot voor me."
Zijn schouders ontvingen nog veel meer klopjes. Wim Kan overhandigde hem in 1976 de Louis Davidsring en krabbelde enkele jaren eerder op ieder Van Veen-affiche in Den Haag "Van harte aanbevolen" en zijn naam eronder; diva Shirley Maclane adviseerde hem 'vooral zich-zelf te blijven' en Johan Cruijff zei laatst in Afrika na een voorstelling: 'Dat heb je goed gedaan'."Dat is toch geweldig? 1k heb die man ongelooflijk hoog zitten. Nou, dan durfje wel weer het toneel op, hoor."

Slechts eenmaal stokte zijn stem, tijdens een auditie voor een musical van zijn held Jacques Brel. Zonder rijbewijs ('Ik was vlak daarvoor ge-zakt') tufte de 21-jarige zanger in zijn Renault 10 naar de Munt-schouwburg in Brussel. ,.lk kom die zaal binnen, zie die mensen zitten en schiet in een blokkade. Ik kon gewoon mijn bek niet openkrijgen. Ik zat aan alle kanten vast, er kwam geen toon uit.Toen ben ik maar weer vertrokken. Lk schaamde me rot." Nu zingt hij in zijn jubileumpro-gramma avond na avond teksten van Brel. Uit volle borst. En ook die bijzondere auditie komt vast in een liedje langs.

Herman van Veen speelt t/m 12 maart in het Nieuwe Luxor, Rotterdam, daama t/m 23 april in Carre. Amsterdam.