In het Utrechts Nieuwsblad van 4 september 2004 verscheen:

Aflevering 6:

Zakken vol met van die balletjes

Herman van Veen

Geachte heer Van Veen,
Het is ons een genoegen uw deelname te bevestigen aan het CenE Bankiers Golftoemooi op maandag 28 juni aanstaande op de Utrechtse Golfclub 'De Pan'. Zoals in de uitnodiging is aangekondigd, staat deze dag in het teken van het goede doel: de rechten van het kind. Wij verheugen ons op een sportieve en gezellige dag. Met vriendelijke groet, Jhr.Mr.AA.Roëll


Bij afslag Zeist/Bosch en Duin, parallelweg aan de kant van Bosch en Duin richting Utrecht inslaan. S.v.p. na ± 500 meter rechtsaf. Ik sloeg na die 500 meter rechtsaf en reed even later het parkeerterrein van de lommerrijke golfclub op. Zette mijn auto naast een diepblauwe Jaguar. Wat zijn dat toch mooie auto's. Stapte uit en snoof de boslucht op en daar waren ze: de beelden. Door de geur in mijn neus rolde in mijn kop een film af. Ik was twaalf jaar, zat in de zesde klas op de Montessorischool van Mijnheer Mok in de Monseigneur van de Weteringstraat. Het was woensdagmiddag. We zouden na schooltijd met een stel jongens naar het Pan-bos gaan om golfballetjes te gaan zoeken. En als het weer zo mooi bleef op de terugweg nog even in het Biltse Meertje gaan zwemmen.

We fietsten via de Berenkuil achterlangs de Mitbanen voorbij het Springende Paard. Staken bij Ben Pon even over om naar de geëtaleerde Jaguars te kijken en fietsten aan de verkeerde kant verder naar De Bilt. Staken met losse handen schuin over en reden even later het Panbos in. Zetten onze fietsen als een wigwam tegen elkaar en slopen het bos in tot aan de hekken van Golfclub 'De Pan', waar we op zoek gingen naar golfballetjes die over de afrastering in het bos geslagen waren.

Mensen die golf speelden waren zo rijk dat ze nooit over het hek klommen om de in onze ogen kostbare balletjes te zoeken. Daar hadden wij verachting voor. Waarom we de golfballetjes wilden hebben was omdat ze zo fantastisch onvoorspelbaar konden stuiteren, vooral als je er de witte buitenkant afpelde. Je gooide dan zo'n bal willekeurig de straat in en dan stuiterde dat balletje oneindig lang via klinkers, muren en obstakels net als kwik overal heen. Had een keer gezien hoe zo'n balletje via de stoep en de lantaarnpaal van op de put tegen een vensterbank door het spionnetje van het zeikwijf was gevlogen. Het spiegelglas spatte alle kanten op. Het zeikwijf was zich het lazarus geschrokken. Prachtig vonden wij dat. Aan golfballetjes kon je veel plezier beleven. We namen ze ook mee naar het Noorderbad of Ozebi, dan kon je ze opduiken. Zo speelden we parelvissers, En ze hadden veel waarde: je kon ze bijvoorbeeld ruilen tegen Rover-kaarten, die dezelfde rechten hadden als de joker bij het pesten. Nee, ik wilde wel zakken vol met van die balletjes. Maar er waren er op die woensdagmiddag geen te vinden. Beteuterd keken we elkaar aan wat te doen. "Zullen we naar het Biltse Meertje gaan?"

'Plof, hoorden we tien centimeter van het hek. Aan de voor ons verkeerde kant van het hek lag een balletje dat vlak voor onze voeten uit de hemel was gevallen. In de verte hoorden we mannenstemmen dichterbij komen. Lang hoefden we niet na te denken. Omdat ik de kleinste was, zou ik over het hek klimmen. Er werd een geroutineerd standje gemaakt. We waren per slot van rekening professionele appeljatters. Stapte via een knie op een hand en een schouder en sprong als een eekhoorn over het hek. Landde in het hoge gras, griste het balletje op, deed het in mijn kontzak en dacht: Jezus, aan deze kant van het hek is geen knie geen hand geen schouder en de stemmen werden luider.
Verstop je, verstop je, vlug, tussen die varens daar. Ik rende als een speer naar de hoge planten, ging op mijn buik liggen en maakte me zo plat als een haas. Zelfs Sherlock Holmes zou moeite hebben me hier te vinden. In mijn schuilplaats was ik niet de enige. Was blijkbaar beland op een autoweg van rode mieren die na verloop van tijd over mijn nek marcheerden en via mijn schouder over mijn arm en mijn hand hun weg door het bos voortzetten. Ik dorst me niet te verroeren. "Volgens mij moet hij hier ergens liggen in dat verdomde rough," zei een deftige stem. "Je rekent jezelf rijk, amice. Volgens mij was hij bij lange na niet zo ver en in dit gras is het hopeloos zoeken. Geef het op vent."
"Jij hoopt natuurlijk dat ik hem niet vind, schurk. Als jij een bal moet droppen, staan we gelijk. Dus heb ik er belang bij. Zoiets noemen ze onsportief." "Nee, maar 't is economisch. Vergeet niet dat het om honderd gulden gaat. Ik zoek net zolang tot ik hem vind."
"No, no, dat is tegen de regels. Je moet hem binnen..." Ik geloof dat hij drie minuten zei. ,,Ik heb hem! Hij ligt hier. Nou, dat is toevallig. Hij is in de broekzak van dat jongetje gerold. Kijk, hij steekt er nog een stukje uit." "Ja, hoe moet dat nou? Je mag hem niet verplaatsen, Johan. Misschien kan ik hem er met een sandwedge uitslaan." "Je kunt het proberen, 't Scheelt je in ieder geval een strafbal."
"Jongeman, wil je je niet verroeren?" Ik hoorde hoe de man een club uit zijn tas trok. Angstzweet druppelde langs mijn slapen. Kneep mijn ogen dicht. Voelde hoe het balletje als velpon uit mijn kontzak wilde. Hoorde een zoef, een tik, het balletje vloog uit mijn zak en bleef, zo zag ik uit mijn ooghoek, een paar meter verder op het mooi geschoren gras liggen.,,Uitstekende slag." "Dank je." Hoorde hoe de mannen zich verwijderden. Bleef nog zeker tien minuten met bonkende slapen liggen. Ik haalde mijn geleende golftas uit de achterbak. Twee uur later liep ik langs de plek waar ik ooit als jongetje bibberend van angst gelegen had en dacht:
Zou ik dat ook zo gedaan hebben, zo begripvol en bijzonder als die twee sportieve golfers in 1957 ?

We speelden op die 28 juni 2004 voor de rechten van het kind. In artikel 31 staat: Kinderen hebben recht op vrije tijd en het recht om te spelen en ondeugend zijn. Kinderen moeten recreatieve dingen kunnen doen, dat zijn sport- en spelactiviteiten maar ook bezigheden die te maken hebben met bijvoorbeeld kunst, muziek, dans en toneel.



OZEBI
De Openbare Zwem- en Badinrichting, Ozebi, aan de Biltstraat was het eerste overdekte zwembad in Utrecht. Het interieur was ontworpen door de Amsterdamse architect Berlage. Ozebi werd op 27 januari 1919 officieel geopend, maar was toen al een klein jaar in gebruik bij de waterpoloclub UZC. Hele generaties schoolkinderen kregen zwemles in Ozebi, maar in 1986 kwam het einde. Renovatie - zo'n 2,5 miljoen gulden (1,1 miljoen euro) was te duur en het bad werd verbouwd tot snookercentrum en is dat nu nog.


ROVER KAARTEN
In de jaren vijftig en zestig was de Nederlandse markt overspoeld met verschillende sigarettenmerken. De Stichting Nederlandse Tabakshistorie spreekt over 'duizenden verschillende merken'. De Rover-sigaretten werden van Virginia-tabak gemaakt door de Ardath Cigarette Company in Dordrecht en zaten in vierkante uitschuifbare kartonnen doosjes, kinderen knipten die doosjes open en kregen zo kaarten. Het merk Rover ging aan de concurrentie ten onder en verdween in de jaren zestig.


Roëll
De Roëlls behoren tot de oudste adellijke families van Nederland. Vanaf de 17e eeuw kom je hen tegen aan het hof, in het landsbestuur, de bankwereld en in de magistratuur. Afgelopen eeuw was er een Roëll schatkistbewaarder van koningin Juliana, secretaris van prins Bemhard, secretaresse van koningin Juliana, directeur van het Kabinet van de Koningin, commissaris van de koningin, burgemeester van Amsterdam, ambassadeur, griffier van de Eerste Kamer, staatsraad in buitengewone dienst etc. etc. In tegenstelling tot veel andere adellijke families loopt de familie Roéll niet het gevaar uit te sterven, er zijn voldoende stamhouders.


SPIONNETJE
In oude volkswijken zie je ze nog wel eens, de kleine spiegels buiten aan een raam. Deze spionnetjes waren vooral populair bij bewoners van bovenwoningen die zo gemakkelijker op straat konden kijken en zien wie er aanbelde.


EEN SANDWEGDE IN DE ROUGH
De nachtmerrie voor met name amateurgolfers is de bunker, de zandbak in een golfbaan. Om vanuit de bunker te slaan wordt vaak een sandwedge gebruikt. Deze club heeft een kortere stok en een extreem schuin slagvlak dat bijna plat ligt. De bedoeling is het zand enkele centimeters voor de bal te raken en het clubblad als het ware onder de bal door te laten glijden. Het opspringende zand 'tilt' de bal vervolgens op. Een sandwedge is ook geschikt om een bal vanuit de rough, het niet tot de golfbaan behorende gedeelte van een golfterrein, terug de baan op te slaan.


SHERLOCK HOLMES
De Schotse schrijver Sir Arthur Conan Doyle kwam in 1886 met de excentrieke detective Sherlock Holmes. Vanuit de Londense Bakerstreet loste Holmes tal van zaken op en werd ongekend populair. Toen Conan Doyle Sherlock Holmes in 1893 het overlijden was Groot-Brittannië te klein. Mannen droegen rouwbanden, de koninklijke familie bemoeide zich ermee en 20.000 mensen beëindigden hun abonnement op het tijdschrift dat de Sherlock-verhalen publiceerde. In 1902 liet Conan Doyle de detective weer tot leven komen. Het zestigste en laatste Sherlock Holmes-verhaal verscheen in 1927.

Research: Rian van Kuppenveld