Het Stadsblad
Jaap Pleij

HERMAN VAN VEEN KAN HET THEATER ABSOLUUT NIET MISSEN

"Ik zing desnoods op krukken"

9 feb 2000

BREDA - Herman van Veen: "Ach, ze noemen het een première. Maar in feite kom ik nooit met een geheel nieuwe voorstelling, dertig a veertig procent van dit materiaal heb ik al eens in het buitenland gebruikt. Ik spreek liever van een voortzetting. Daarom geven we zelf nauwelijks ruchtbaarheid aan zogeheten premières." Van 16 tot en met 19 februari staat Van Veen in het Chassé Theater.


Waarom koos Herman van Veen voor de tweede achtereenvolgende keer voor De Maagd in Bergen op Zoom? "Om meerdere redenen. De akoestiek is fantastisch, de bezoekers zitten in een goede positie ten opzichte van het podium, de directeur is dik in orde en toneelmeester Cor ken ik al ruim dertig jaar. Toen hij nog in De Doelen in Rotterdam werkte, hebben we samen wilde nachten beleefd (ha, ha...). Nee serieus, alles klopt gewoon in De Maagd. Noem het een gevoel van thuiskomen na zo lang te zijn weggeweest." Drie jaar hebben zijn fans moeten wachten om hem in Nederland op de planken te zien. "Vorige keer zat er vijfjaar tussen. Drie jaar is toch eigenlijk ook te lang. Vroeger hoefde je na een lange periode van absentie alleen maar je opwachting te maken bij Mies Bouwman en iedereen wist dat je weer terug was.
Tegenwoordig zijn er geen nationale zenders meer en dat geeft me het gevoel dat ik steeds opnieuw moet beginnen. Godzijdank is er nu Internet. We hebben een eigen homepage of een website laten maken - het verschil tussen die twee is mij nog steeds niet duidelijk - en die is de afgelopen maanden wereldwijd bezocht. Naast diverse buitenlandse trips hebben we eind vorig jaar in Duitsland, Oostenrjk en België met een speciaal kerstprogramma rondgetoerd en vrijwel uitsluitend dankzij Internet waren de zalen overal uitverkocht. Voorts hebben we nog twee boeken uitgebracht, 'Het Bdhuis' en 'Het gewicht van Spel' waarin de geschiedenis van mijn management Harlekijn is opgetekend. We hebben dus bepaald niet stilgezeten. En o, ja, we hebben geloof ik ook nog een film gemaakt. Ik zeg dit maar even, want 'Nachtvlinder' heeft maar zo kort in de bioscopen gedraaid dat het menigeen ongetwijfeld is ontgaan."
Zoals bekend is 'Nachtvlinder' als een nachtkaarsje uitgegaan. "Ach, wat moet ik daar nog over zeggen. We hebben er met hart en ziel aan gewerkt, tijdens de acht gala-premières is de film met ovationeel applaus ontvangen. Maar tegelijkertijd met die verslagen verschenen de recensies in de kranten. En die waren zonder uitzondering vernietigend, wat zijn uitwerking op de publieke belangstelling bepaald niet heeft gemist. Na acht weken eens hier en dan daar te hebben gedraaid, was het over en uit. In totaal hebben maar 12.000 bezoekers de film bezocht en dat is natuurlijk helemaal niks."


Autobiografisch

Van Veen treedt in totaal honderd keer op met 'Herman van veen in Nederland'. Dat deed hem in Bergen op Zoom opmerken: 'Toen ik mijn vrouw vertelde dat ik zoveel voorstellingen had uitgezet, zei ze 'Als je zoveel blijft spelen, ga ik nog eens van je af(ogenblik stilte), ik zal haar vreselijk missen.'
Van Veen tijdens ons vraaggesprek "Dit is voor mijn gevoel ook geen werken. Ik verkeer in de zalige omstandigheid dat ik slechts de dingen kan doen die ik leuk vind. Werken, als je het toch zo wilt noemen, is voor mij synoniem aan puur geluk. Ik zing zelfs met krukken als het moet. Als ik onder de groene zoden lig, zullen ze nog last van me hebben!"
Voor Jacques Brel die hij zelden overslaat, is deze keer geen ruimte. "De verhaallijn is erg autobiografisch van karakter. Daar past het werk van Brel niet in zonder uitleg. Alle elementen zijn dramaturgisch heel slim tot een eenheid gesmeed. Ik golf constant op en neer van mijn jeugd naar het heden in een wat Escher-achtige structuur." Van Veen beschouwt het als een ongekende weelde om eindelijk weer eens in zijn moerstaal te kunnen spelen. "Alleen in het Nederlands kan ik anticiperen op wat er in de zaal gebeurt. Hoewel mijn vrouw Franstalig is en ik de taal redelijk spreek, zou ik in het Frans nooit zo ad-rem kunnen reageren. Een voorbeeldje: vanavond had ik het over Ome Ko die na honderd jaar met haar te hebben samen geleefd hand-in- hand met zijn vrouw wilde sterven.
Als kameraden, flapte ik er zonder erg uit. Dan vraag ik me af: Had ik dat ook in het Engels gekund? Nee meneer Van Veen, luidt dan het eerlijke antwoord. In het buitenland ben ik naar mijn gevoel echt met een voorstelling bezig, dan is er alleen ruimte te creëren in de beweging en de muziek. En hier in Nederland heb je plots weer die taal tot je beschikking, en man, dat is zo heerlijk!"

In deze show ligt het accent heel sterk op het muziek. Hoewel het genieten geblazen is bij zijn kolderieke parodieën op de opera- en de Afrikaanse muziek ligt zijn kracht toch in dat schitterend galmende stemgeluid. Met koude rillingen over de rug stuurt hij het publiek de pauze in. Critici hebben Van Veen vaak verweten dat hij de zweverige clown met slechts geveinsde diepgang uithangt. Ook deze kritiek pareert hij in dit programma. Het gebeurt niet vaak, maar toch haakt hij zo nu en dan in op de actualiteit. "Ik ben geen cabaretier. Maar als ik hoor dat men vanuit een economische kronkelredenering overweegt om mensen met een AOW-uitkering AOW-premie te laten betalen, is mijn woede gewekt en dat kan ik ook niet onbesproken laten. Maar dat was puur de ergernis van het moment. Morgen maak ik me misschien druk om het verlies van FC Utrecht!"