Leeuwarder Courant
Susan van der Berg


kwaststreken

juli 2001

De veelzijdige Herman van Veen (1945) is niet alleen theatermaker, zanger en musicus, maar ook schilder. Speciaal voor het Paviljoen in park Vijversburg in Tytsjerk maakte hij Transparanten, een reeks schilderijen op plexiglas.


De kleurrijke schilderijen op plexiglas van kleinkunstenaar Herman van Veen gaan een relatie aan met hun omgeving. Ze zijn in het Paviljoen van natuur- en cultuurpark Vijversburg in Tytsjerk van twee kanten te bekijken; zowel van buiten in het park als van binnen in het Paviljoen.
De expositie Transparanten is bescheiden van omvang en telt slechts twaalf stukken. Het betreft langwerpige platen van plexiglas, die elk verticaal in een staand frame hangen. Het bevestigingspunt zit boven aan de korte zijde. Dat is ook het scharnierpunt voor de zachte schommelingen die de panelen maken terwijl ze losjes binnen hun kaders bewegen. Deze geraffineerde wijze van exposeren zorgt voor een maximale wisselwerking tussen de kunstwerken en hun directe omgeving.

Omdat alles transparant is - zowel de beelddragers als de glazen panelen van het Paviljoen - ontstaat er een interessante relatie tussen interieur en exterieur. Licht, kleur en beweging spelen een spel met de geschilderde vlakken terwijl weersinvloeden, de tijd van de dag en zelfs seizoenkenmerken ook visuele gevolgen hebben. De kleuren veranderen onder invloed van het licht en door de transparante lagen krijgt het begrip 'ruimte' een nieuwe invulling.

Dat is deels een verdienste van Van Veen en zijn intuďtief geschilderde panelen, maar het is ook te danken aan de unieke vorm van het Paviljoen. Het heldere ontwerp - deels verzonken in de grond, zodat je binnen een lager standpunt hebt dan buiten in het park - maakt overtuigend gebruik van de aanwezige schoonheid van de natuur.

Geforceerde kunstgrepen bleven uit en bestaande elementen zijn versterkt of uitgelicht. De vriendelijke, vloeiende vorm van het Paviljoen ligt als een warme omhelzing rond Villa Vijversburg en fungeert als een zachte scheidingswand tussen het park en het huis, met terras en voličre. Het is een transparant overgangsgebied dat door de grote raampartijen heel toegankelijk oogt. Het park wordt zo naar binnen gebracht en omgekeerd gaan de getoonde kunstwerken een dialoog aan met het omliggende groen.

GEMOEDELIJKE ONTMOETING

De restauratie van de Villa en het ontwerp voor het langgerekte Paviljoen waren beide in handen van Marieke Kums en de Japanse architect Junya Ishigami. Dankzij hun behoedzame en doortastende aanpak komen in Vijversburg natuur, cultuur en architectuur moeiteloos samen als een gemoedelijke ontmoeting tussen gelijke grootheden.

Ú Het is te merken dat Van Veen daar wel raad mee weet, want het park is verwant aan het grote, bosrijke Landgoed De Paltz in Soest. Daar is het Herman van Veen Arts Center gevestigd. De schilderijen van deze expositie maakte hij speciaal voor de locatie Vijversburg. Voor hem vertrouwd terrein, aangezien er een uit-wisselingsprogramma bestaat tussen het park en zijn Arts Center.


De inspiratie voor Transparanten kreeg Van Veen tijdens de afgelopen coronaperiode, toen de spatschermen overal oprukten.
Hij vond ze saai en kleurloos, terwijl ze doorzichtige karakter zo geschikt leken voor beschildering. Hij moest denken aan het glazen Paviljoen,waar hij zo graag 'een toefje kleur' aan wilde toevoegen. Aldus geschiedde met deze plexiglazen panelen, die zijn voorzien van Van Veens kenmerkende handschrift vol grote gebaren.

De soepele, ritmisch aangebrachte kwaststreken verraden zijn muzikaliteit. Tijdens de opening van de tentoonstelling sprak hij over inspiratie: „Als een plek mij fascineert, dan wil ik mijn waardering laten blijken door een vriendelijke groet achter te laten." In dit geval kreeg zijn begroeting de vorm van bijna zwevende abstracte verfvelden die stilletjes - doch veelzeggend - in hun stelligen hangen.

De kunstwerken van Herman van Veen in het Paviljoen van de Vijversburg gaan een dialoog aan met het omliggende groen. Buiten het park bij de stoplichten van Vijversburg is het werk Transparanten 12+1 te zien in de Theekoepel tot net 21 december 2021.



Susan van der Berg