Ellen Akkerman schreef het volgende interview in Nouveau van maart 2004
Lori Spee als Jackie Kennedy en als Lori Spee
Dit jaar staat de Amerikaans-Nederlandse Lori Spee op de planken als Jackie Kennedy in het muziektheaterstuk
"The First Lady". Drie jaar deed ze erover om in de huid van deze gecompliceerde vrouw te kruipen.
Op het toneel is ze helemaal Jackie Kennedy, in Nouveau poseert ze vooral als Lori Spee.
Op het drukke Amsterdam Centraal Station gaat mijn mobiel. Ze heeft al "een tafeltje gescoord" in het Grand Café Restaurant op perron 2b.
Knap staaltje, zie ik als ik binnenkom. Langs ronddravende obers baan ik me een weg door het overvolle restaurant naar de vrouw die
ik herken als Lori Spee. Ze oogt frêle maar straalt kracht en levenslust uit. Een zangeres en actrice met dezelfde charme als die van
de vrouw die ze vertolkt. Ze heeft tot laat vanmiddag voor Nouveau geposeerd. Niet als Jackie maar als zichzelf. Wilde ze niet als
Jackie geportretteerd worden?
LORI SPEE: "Ik was bang dat het karikaturaal zou worden. Jackie Kennedy-Onassis is natuurlijk een icoon maar Herman en ik
('The First Lady' maakte ze samen met Herman van Veen, red.) laten haar zien als oma die haar bewogen levensverhaal aan haar
kleinkinderen vertelt. Natuurlijk kun je haar glamour-imago niet loskoppelen van de persoon die ze was, maar in eerste
instantie was Jackie een vrouw zoals wij, en een liefhebbende moeder en oma."
Lori Spee, zelf moeder van een zoon van 32, komt op haar 24e met haar grote Limburgse liefde mee naar Nederland. Ze
denkt met haar vaderland ook de muziek achter zich te laten. Maar na een paar jaar pakt ze haar zangcarrière weer op
en begint spelenderwijs te componeren. Dat lukt. Haar debuutalbum 'Behind those Eyes' levert haar een Edison en een
gouden plaat op.
LORI SPEE: "Die eerste elpee is een album vol heimwee. Ik schreef het van me af in de vorm van songteksten.
Mijn moeder miste ik het meest. Moeders kennen je immers zoals niemand anders je kent: een blik in je ogen, de manier
waarop je praat, bepaalde gebaren. Die emotie miste ik toen, en nu weer, nu ze er niet meer is. Those Eyes' zijn haar
ogen. Door dat lied te schrijven probeerde ik me in de denkwereld van mijn moeder te verplaatsen en erachter te komen
wat haar drijfveren zijn geweest."
Nu, na een succesvolle carrière als zangeres en verschillende bekroonde albums, begeef je je op dezelfde manier in de
denkwereld van een andere Amerikaanse vrouw, Jackie Kennedy. Heb je nog steeds heimwee naar je oorsprong, naar Amerika?
LORI : "Nee, heimwee heb ik niet meer. Ik wil wel steeds vaker even terug maar ik denk niet dat ik daar nog zou kunnen
wennen, daarvoor ben ik te Europees geworden. Ik denk dat ik bevoorrecht ben omdat ik het beste van twee culturen kan
meenemen in wat ik schrijf. Neem onze nieuwe voorstelling, een puur Amerikaans verhaal over een Amerikaans fenomeen,
geschreven door iemand die in Amerika is geboren. Toch heeft die voorstelling een Europese uitstraling. Dat komt deels
door Herman van Veen maar ook door mij, omdat ik me in deze vorm kan vinden: minder gepolijst, minder showbusiness en
meer het leven zelf. Het is niet de bedoeling van het stuk om munt te slaan uit Jackies imago en in de ene mooie outfit
na de andere het toneel op te komen. We gaan dieper. Het gaat niet alleen over Jackie Kennedy, maar over ons allemaal."
Je zegt: een puur Amerikaans verhaal maar het gevecht en het geworstel om de macht, is dat niet ook universeel?
LORI: "Ja, het verhaal is van alle tijden. Wij hebben de neiging te denken dat konings-drama's iets zijn uit de tijd van
Shakespeare maar het gebeurt nog steeds, onder onze eigen ogen. Het verhaal van The First Lady' heeft alles wat verhalen
van Shakespeare ook hebben: ambitie, verraad, geweld en seks, het zit er allemaal in. Shakespeare's werk is zo indringend,
omdat het zo 'waar' is. Het gaat uiteindelijk altijd over de menselijke natuur en menselijke drijfveren."
Je deed drie jaar research naar Jackie Kennedy; in je jeugd had je vast al veel over haar gehoord, heb je nieuwe dingen ontdekt?
LORI: "Ik dacht dat ik veel over haar en de Kennedy's wist. Toen zij met John naar het Witte Huis kwam, zat ik in Amerika op de
middelbare school. Maar haar leven is zoveel mooier voorgesteld dan het was. Het was bijvoorbeeld een schok om over haar jeugd
te lezen. Haar vader was alcoholist en een onverbeterlijke rokkenjager. En na zijn huwelijk bleef hij dat. Haar moeder was een
ongelooflijke social climber, twee verre van ideale ouders. Toen Jackie elf was gingen ze uit elkaar. Daarna volgde een gemene
touwtrekkerij van haar ouders over de kinderen. Haar opa, John Bouvier, gaf haar zekerheid. Hij bracht haar liefde bij voor
kunst en literatuur. Wat mij verbaasde was haar gevoel voor humor en haar grote intelligentie. Ze had een niet te stillen honger
naar literatuur en mooie verhalen. Jackie bracht kunst en cultuur naar het Witte Huis. Vóór haar zat Eisenhouwer daar acht jaar
lang. Saaier bestaat niet. Toen John en Jackie er hun intrek namen, zag je opeens auteurs, filmsterren en musici in het Witte Huis."
Er is veel over haar geschreven maar het is nog niemand gelukt om Jackie als vrouw en als mens te doorgronden. Ben jij dichterbij
gekomen?
LORI: Jackie droeg haar leven lang een masker. Ze speelde een rol, toonde vooral haar gevoelens niet. Dat was immers niet sjiek,
zo was haar geleerd. Ik beschouw mezelf niet als Jackie-Kennedy-deskundige, mijn liedjes berusten dan ook meer op emotie dan op
de feiten. Het stuk geeft vooral mijn impressie van haar. Haar drijfveren, beweegredenen en beslissingen kan ik niet
doorgronden. Maar vanuit mijn gevoel en door mijn Amerikaanse achtergrond kan ik haar wel begrijpen."
Er zijn twee dingen die we nooit van haar hebben begrepen. Het eerste is dat Jackie, vastberaden en wilskrachtig als
ze was, het hyperactieve libido van haar man accepteerde. Hield ze van hem?
LORI: Dat ze de uitstapjes van haar man accepteerde, wil niet zeggen dat er geen grote liefde was tussen die twee.
Ik denk zelf dat die er wél was. Maar dat is mijn impressie.
Ze heeft weinig interviews gegeven, dus we weten eigenlijk niet hoe ze over deze en andere dingen dacht. De belangrijkste
reden dat ze de vriendinnetjes van JFK accepteerde, is denk ik dat ze niet beter wist. Als kind had ze het zelf ook meegemaakt.
Het was een gegeven: mannen gaan vreemd; als vrouw heb je dat te accepteren. In die tijd gingen vrouwen niet zozeer naar de
universiteit om te studeren, het uiteindelijke doel was om een man te vinden. Met wie je getrouwd was, dat was je identiteit."
Dan haar huwelijk met Onassis. De hele wereld viel over haar heen: 'Hoe kón ze?'
LORI: "Zoals ik al zei, ze had een bepaalde status. Ze was de beroemdste vrouw van de wereld, zo niet van de twintigste eeuw!
Ik denk dat ze na de moord op JFK bang was, zeker na de moord in 1968 op zijn broer Robert, met wie zij altijd een hechte band
had. Ze vreesde voor de veiligheid van haar kinderen en ze was bang dat ze zonder geld zou komen te zitten. Dus trouwde ze kort
na de moord op Robert met Onassis. Wij kunnen makkelijk zeggen: geld maakt niet gelukkig. Maar haar man was vermoord... Ze zocht
bescherming. Haar kinderen waren de beroemdste kinderen van de wereld. Ook die moesten worden beschermd. Een belangrijk aspect
van onze voorstelling is: de waarheid. Er zijn zoveel speculaties en samenzweringen over de moord op JFK. De É waarheid zou
wel eens onmenselijk hard kunnen zijn. Een week na de moord op JFK heeft Jackie in een interview gezegd dat het er niet
toe deed. Zo gaf ze te kennen dat ze niet wilde weten wie het had gedaan. Misschien was dat ingegeven door angst. Maar
misschien meende ze het ook; het blijft speculatie."
De boodschap van de voorstelling is:
'Follow your heart'. Deed Jackie dat?
LORI: Soms is het voor je omgeving niet duidelijk waarom je dingen doet, en of je daarin je hart wel of niet volgt. Jackie
was een gecompliceerde vrouw. We weten niet alles over haar en uiteindelijk misschien zelfs helemaal niets. Dat hoeft ook
niet. Ik vind het spannender, mystieker, om het zo te houden. Een mensenleven is geen puzzel, waarvan je zegt: ik heb nu alle
stukken bij elkaar en klaar. Je hoeft iemand niet door en door te kennen om iets moois te kunnen schrijven. Je moet wel iets in
iemand vinden wat je herkent. Wat ik geschreven heb is niet objectief. Er is veel in haar leven waarin ik mezelf herken: het verlies
dat ze heeft geleden. Verlies van mensen van wie je houdt, verlies van je onschuld. Maar ook: mooie dingen ontdekken, nieuwe dingen
leren en daarmee leren omgaan. Humor, intelligentie en verdriet... ik ben langzaam van deze vrouw gaan houden."
Maken al die emoties het niet heel moeilijk om deze voorstelling te spelen?
LORI: "Op het toneel beleef je die emoties
elke keer opnieuw. Het is telkens weer also er een locomotief vertrekt... houd je vast, daar gaan we. Heel intensief en ongelooflijl
mooi om te doen. Het was een ontdekking dat ik überhaupt kon acteren. Als zangeres was ik vooral met mijn hoofd bezig. Ik heb
vreselijk hard moeten werken om met mijn lijf te leren communiceren. Ik vertrouw blindelings op Herman als regisseur. Als hij
iets voorstelt, doe ik het en dan is het ook goed."
Zijn jullie al met iets nieuws bezig?
LORI: "We zijn bezig met twee nieuwe muziektheaterprojecten, vergelijkbaar met deze. Stukken waarin een bekende vrouwelijke
of mannelijke persoonlijkheid de hoofdrol speelt. Het zijn voorstellingen waarin ik zelf niet zal spelen maar ik help wel ze te schrijven."
Tekst: Ellen Akkerman
Songs from The First Lady
De Engelstalige muzikale biografie over Jackie Bouvier-Kennedy-Onassis is een compacte monoloog, afgewisseld met een aantal prachtige
songs. The First Lady' werd al onder grote belangstelling opgevoerd in Antwerpen, Zuid-Afrika en Florida. Vanaf deze maand is de
productie te zien in Nederland. Ook komt halverwege deze maand de cd uit: 'Songs from The First Lady '.
Meer informatie vindt u
op de site van het impressariaat:
www.finkers. nl