Enkhuizer Courant

Harlekijn heeft 't lachen verleerd

8 april 1975

HOORN — De Herman van Veen met het hondje, de Herman van Veen die al viool spelend over de grond rolde, die een hele avond lang druk doende was de mensen te laten lachen, die Herman van Veen is opgestapt. Er voor in de plaats kwam een man die het niet meer nodig vindt het publiek te laten gieren en brullen, een man die uit alle ellende en kwaden en kwalen die de wereld overspoelen nog wat wrange humor weet te plukken maar die niet meer echt, van binnen uit, vrolijk is of zelfs maar doet alsof.


Zijn teksten zijn meedogenloos scherp, een nostalgisch lied als Kind aan huis mist elk sentiment, hoewel het vertelt hoe plezierig het was in de buurt waar hij opgroeide en hoe troosteloos het is geworden, nu de speelplaats parkeerruimte is en de oude, vertrouwde huizen zijn afgebroken om plaats ie maken voor nieuwbouw.

Het oude kinderwijsje Alles in de wind, daar liep een schipperskind, bouwt hij uit tot een indrukwekkende weergave van de gedachtengang van een kind dat niets begrijpt van de grote mensen-wereld, dat haar speelsheid verliest en al vroeg leert zeggen: dat is van mij, daar blijf je af.

Het toekomstbeeld dat Herman van Veen zijn publiek voorschotelt is al evenmin rooskleurig. Wie nog durft te denken, krijgt op school al een hersenspoeling. Zelfs zijn persiflage op de voetbalmatch, hoe grandioos ook gebracht, vooral de vertraagde opname van de voetballer met geluidloze scheldpartijen, is zo navrant, dat je er niet bevrijdend om kunt lachen.

In het laatste nummer, een soort dance macabre geeft Herman Van Veen eigenlijk zijn visie op het leven en de toekomst weer. Eén lange dodendans met hier en daar een zonnestraaltje en een beetje muziek, maar die onherroepelijk voert, naar het einde. Herman van Veen brengt bepaald geen luchtig cabaret meer.
Wie daarvoor naar de schouwburg kwam met de herinnering aan vroegere optredens, kwam bedrogen uit. Wat er voor in de plaats is gekomen is een reeks toneelnummers van unieke kwaliteit die een gevoelswereld uitdrukken van een mens die het „leve de lol" heeft afgezworen en die de wereld, wanneer het op deze manier doorgaat, geen schijn van kans meer geeft. De muziek die onbarmhartig hard de zaal in werd gespoten door de versterkers, droeg in niet geringe mate er toe bij die visie over te brengen.

Harlekijn heeft voorlopig (?) het hoofd in de schoot, gelegd.