| DE VELUWEPOST
Mike van Diem |
Ciske de Rat: volwassen filmdrama
|
28 maart 1984 |
|
Film: „Ciske de Rat". Regie: Guido Pieters. Scenario: Karin Loomans. Produktie: Matthijs van Heijningen. Met: Danny de Munk, Willeke van Ammelrooy, Herman van Veen, Willem Nijholt, Rijk de Gooyer, Linda van Dyck, Peter Faber e.v.a.
Nederlandse speelfilms zijn de laatste tijd goed en „Ciske de Rat" is beslist geen uitzondering. De vergelijking met Wolfgang Staudtes zeer succesvolle versie uit 1958 is niet relevant, want de nieuwe versie van Piet Bakkers klassieker is absoluut anders. Staudte zette de avonturen van Ciske in '58 en liet het verhaal vertellen door de ogen van de onderwijzer. Scenarioschrijver Karin Loomans keerde echter terug naar de crisisjaren uit het boek en legde het vertelperspectief bij de jonge held zelf. Een hele nieuwe film dus en daarmee een ligitieme remake. Onmiddellijk in het oog springend is de nogal overdadige rolverdeling. Niet alleen Rijk en Willeke, maar ook Willem, Linda, Peter en zelfs Herman van Veen zitten erin. Toch gaat het hier niet om een lukrake greep uit de bak met „grote namen", „Ciske" is beslist goed gecast en alle „sterren" passen vrijwel naadloos in de belangrijkste personages. Willeke van Ammelrooy kreeg de Mooiste partij en mocht als Ciskes moeder een verrukkelijk ordinair loeder neerzetten. Met de half vergane glorie van een al iets ouder wordende vrouw, probeert ze een rijke kerel te strikken en reageert haar frustraties af op de oudste zoon. Ontevreden slonzigheid wisselt ze gehaaid af met het raffinement van een vrouw, die het „Leven" kent. Een prachtig „klerewijf" dat haar sores in plat Amsterdams niet voor de buren verborgen houdt. DANNY De makers hebben ontzettend lang en intensief gezocht naar het jochie dat uiteindelijk de film zou moeten dragen. Die eindeloze test met honderden kinderen en hun ambitieuze ouders zullen niet altijd even plezierig verlopen zijn, maar de beloning was hoog. Danny de Munk heeft als Ciske een uitstraling waar je van achterover slaat. Nadat hij tijdens de begintitels met een sigaartje in de mond even over het IJ heeft getuurd, heeft hij de zaal al volledig in zijn broekzak, terwijl de film nog moet beginnen. Eén enkele glimlach en zelfs de getergde ouders uit „Schatjes" zouden binnen twee seconden van hun kinderhaat genezen zijn. REGIE Langer dan twee seconden duurt zo'n beeld ook niet en misschien is dat de grootste kwaliteit van de film. Regisseur Guido Pieters wist zich met Danny's uitstraling in het bezit van een zeer krach- tig dramatisch wapen. Zo had hij op ieder gewenst moment de. vertedering en ontroering met emmers de zaal in kunnen gooien. Toch zijn er naar schatting niet meer dan tien korte close-ups van Danny te vinden en die matigheid strekt de regie tot eer. Het is een bescheidenheid die ook op anders niveaus in de film werkt. Het verhaal, dat eigenlijk vol menselijke ellende er kinderleed zit, wordt niet te zwaar verbeeld en vooral zonder vals sentiment. Guido Pieters zwemt zo stijlvol naar de overkant, terwijl andere regisseurs in de tranenzee waren verdronken. Ook het relatief hoge budget, waarmee het Amsterdam uit de jaren dertig kon herrijzen, komt nergens te nadrukkelijk voor de camera. Het is niet van: „Kijk eens wat we nu toch hebben kunnen krijgen..." en dat is ook wel eens anders. De hele film is „uit de hand" opgenomen en dat geeft vitale scčnes in plaats van statige mooifilmerij. Daar naast is „Ciske" een volwassen filmdrama. Niet kinderachtig dus en ook niet hypocriet ten opzichte van de minimale hoeveelheid sex en geweld en daardoor prima bioscoopvermaaqk ook voor kinderen van deze tijd.Een geslaagde produktie. Mike van Diem |