VOLKSKRANT
Jeroen den Blijker

Film als aftrekpost

27 juni 2000

Tenenkrommend'. 'Warrig'. 'Abominabel'. Nee, liefjes waren de critici vorig jaar niet over de film 'Nachtvlinder' van Herman van Veem De film flopte. Slechts 6000 bezoekers in twee weken.



Als we het i v-programma Zembla mogen geloven, staan ons binnenkort nog meer flops te wachten. 'Nachtvlinder' was de eerste film die tot stand kwam via een speciale fiscale regeling. Die is twee jaar geleden geïntroduceerd door de toenmalige staatssecretaris van financiën Willem Vermeend: de Commanditaire Vennootschap (CV). De regeling ontketende een goudkoorts onder de particuliere beleggers: binnen een jaar hoestten zij zo'n 300 miljoen gulden op. genoeg voor dertig speelfilms.

Of we daar blij mee moeten zijn? De financiers wel. Van films hebben zij natuurlijk geen verstand: de regeling is voor hen vooral één grote aftrekpost, met gegarandeerd rendement. Zo kijkt ook het bankwezen ertegen aan. Dat bejubelt de regeling. De nieuwe koopsompolis is geboren. Maar in de filmwereld zijn kritische reacties te beluisteren.
In Zembla merkt een filmdistributeur op dat niet meer de kwaliteit van het script maatgevend is voor de financiering. Zelfs krakkemikkige scenario's, zoals dat van Van Veen, maken nu een redelijke kans de bioscoopzaal te halen.

Ook is onduidelijk wanneer Financiën een CV erkent. Producent Laurens Geels - die natuurlijk een CV heeft opgericht voor de financiering van de film 'Down', een opvolger van Dick Maas' 'De Lift' -: "Het is een rommeltje bij de belastingdienst. Het ene project krijgt wel een goedkeuring, het andere niet. De inspecteur heeft een foldertje, daar staat de maatregel op en daar moet hij mee rondscharrelen." Maar wat de vaderlandse filmwereld vooral steekt, is de gretigheid waarmee het buitenland profiteert van 'onze' regeling. Zo bezocht Mick Jagger onlangs Nederland om 68 miljoen gulden 'op te halen', voor de nieuwste film 'Enigma', van Ate de Jong. Een film die, net als Leon de Winters 'Hollywood Sign' grotendeels buiten de grenzen van ons koninkrijk wordt gedraaid. De Winter 'kreeg' via de CV-constructie 22 miljoen gulden.
"Films met een marginaal Nederlands belang", zegt dus een boze Geels. "Dat komt niet in de buurt van wat destijds met de regeling is bedoeld."

Maar de grootste verliezer zijn natuurlijk wij allemaal. Dankzij de CV loopt de schatkist al snel honderd miljoen gulden mis.
Daar is toch wel iets beters mee te doen.



Jeroen den Blijker