??
Aad Struijs

Alfred Jodocus Kwak: eend met een roeping

26 februari 1987


"' Acht jaar geleden schreef Herman van Veen samen met zijn vaste 'toetsenman' Erik van der Wurff het stuk Alfred Jodocus Kwak, een persiflage op de macht en willekeur van de bazen. In de muziekfabel neemt de eend Alfred J. Kwak het in zijn eentje op voor de dieren die niets te zeggen en niets te eten en te drinken hebben.


Het symfonische sprookje ('in Eend grote terts') ging in 1979 in première met het Residentie Orkest. „Het was bedoeld als een incident", zegt Herman van Veen. „Maar wat als een aardigheidje begon, ontwikkelde zich tot een stroom". De avonturen van de dappere eend verschenen in boekvorm (met tekeningen van Annet Kossen) en op een langspeelplaat, die werd onderscheiden met een Edison.

De muzikale fabel oogstte ook in het buitenland succes. De BRT en het ZDF maakten televisie-registraties van voorstellingen in België en Duitsland. Op uitnodiging van zowel Oost- als West-Berlijn worden de avonturen van Afred Jodocus Kwak in september van dit jaar gespeeld in het kader van het 750-jarig bestaan van de verdeelde stad.


Stripheld


De onverschrokken eend zet zijn triomftocht nu ook als stripheld voort. In de Amsterdamse dierentuin Artis ontving Herman van Veen het eerste exemplaar van het beeldverhaal 'De wonderbaarlijke avonturen van de eend Alfred Jodocus Kwak'. Het is het eerste deel van een reeks van tien stripboeken waarin de onverschrokken en altijd optimistische eend de hoofdrol vervult. Het tweede deel verschijnt rond september; de andere volgen met een tussenpoos van enkele maanden.


Evenals bij alle theatervoorstellingen is de opbrengst bestemd voor een goed doel, want Alfred J. Kwak is niet zomaar een eend, maar een sterk geëngageerde dierenwereldburger met een roeping. Daarmee is 'ie het fabelachtig evenbeeld van zijn geestelijke vader die met woorden, muziek en daden meebouwt aan een betere wereld.
Herman van Veen doet dat onder andere als bestuurslid van Colombine, een stichting die zich inzet voor kleinschalige projecten in ontwikkelingslanden. Een aantal ervan kwam tot stand dankzij de Kwak-story. Zo brachten twee voorstellingen in de Opera van Graz in het kader van 'Menschen für Menschen' meer dan 300.000 gulden in het laatje voor projecten in de Sahel.


Uit de put


Herman van Veen: „Kwak vraagt aandacht voor vraagstukken waar we allemaal mee bezig zijn. In elk van de tien delen wordt een ander mondiaal probleem aangesneden, met de bedoeling dat er niet alleen over gepraat wordt, maar dat er ook werkelijk iets aan wordt gedaan" Het eerste deel van de Kwak-reeks vestigt de aandacht op het watergebrek in veel Afrikaanse landen. Van de prijs (f 7,95) gaat een deel naar 'Samen uit de put', een drinkwaterproject in het Masai-gebied in het zuiden van Kenia.

Op last van de regering gaven de Masai hun nomadenbestaan op en maakten p( de plaats rust in het Oostafrikaanse land In ruil daarvoor kreeg elke familie een eigen lapje grond toegewezen. De Keniaanse regering beloofde te zullen zorgen voor waterputten, medische verzorging en onderwijs. Maar door gebrek aan geld is er van die beloften nog maar bitter weinig terechtgekomen. Daarom startte Colombine in samenwerking met de Interkerkelyke Coördinatie Commissie Ont wikkelingssamenwerking een project dat de Masai aan water moet helpen. Het voorziet in het slaan van een tiental water putten en de aanleg van enkele dammen


Oplossing


In het eerste stripalbum vogelt Alfred J Kwak een unieke oplossing voor hèt watertekort uit. Hij wil zijn vriend de Mol een kanaal laten graven dat hèt natte Groot- waterland verbindt met hèt uitgedroogde Zonderwaterland aan de andere kant van de aarde, waar de dieren sterven van de dorst. De mol vraagt er 58 goudstukken voor. Als de eend dat bedrag bijna bij elkaar heeft, vraagt de verkwistende koning van Grootwaterland het geld voor een paar weekjes te leen.

De vorst is een louche figuur, die geen oog heeft voor de verschrikkingen die de wereld in een wurgende greep houden. Hij verlummelt zijn tijd met ganzeborden, van heuvels rollen en in limonade baden. Regeren vindt hij maar niks. Bij die ledigheid wordt hij enthousiast geholpen door een stelletje geniepige adviseurs.

Als Alfred J. Kwak de goudstukken na een paar weken nog niet terug heeft, besluit hij ze persoonlijk bij de koning op te eisen, want - zo luidt zijn lijfspreuk: „Ik ben wel goed. maar ik ben niet gek". De spilzieke vorst doet er alles aan om Alfred J. Kwak voorgoed her zwijgen op te leggen. Maar ook in deze fabel delven domheid en kwaad het onderspit en overwint het goede. Alfred J. Kwak wordt niet alleen koning van Grootwaterland. maar ook 'Eend van her Jaar'. Vol energie stort hij zich weer op het project, dat door de domme capriolen van zijn voorganger bijna in het water viel.


Dikke voldoende


De kritische strip is getekend door twee Duitsers: Hans Bacher (38) en Harald Siepermann (24). Bacher ontwierp onder andere de huisstijl van het Westduitse televisienet ARD l. Sinds 1979 straalt zijn ster aan het internationale firmament. Hij werkt onder andere samen met Walt Disney Productions in Los Angeles. De talentvolle illustrator en cartoonist is uitgenodigd binnenkort mee te werken aan een nieuwe produktie van Steven Spielberg.

De jeugdige illustrator en reclametekenaar Harald Sieperman werkt sinds 1983 samen met Herman van Veen onder de parapluie van Harlekijn Holland. Hij maakte er illustraties, posters en platenhoezen.

De 'strippoloog' Han Peekel, die het eerste deel van Kwak's avonturen ten doop hield, geeft de nieuwe stripheld een dikke voldoende. „Er verschijnen per jaar in de wereld duizenden nieuwe stripboeken. De kwaliteit ervan is vaak pover". Maar volgens de presentator van 'Wordt vervolgd', 's werelds enige TV-magazine over strips, geldt dat niet voor het eerste, veelbelovende deel van Kwak's avonturen. „De voortreffelijke tekeningen van Bacher en Siepermann , uitgehuwelijkt aan Herman van Veen's onnavolgbare fantasie, hebben een resultaat opgeleverd dat het netvlies streelt en de grijze feilen van de hersenen doet tuimelen van plezier. De kwaliteit is die van Disney, met oog voor detail en prachtige sfeerbeel- den".

Herman van Veen: 'De wonderlijke avonturen van de eend Alfred Jodocus Kwak', tekeningen Harald Siepermann en Hans Bacher, uitgave Centerboek/Harlekijn, prijs ƒ 7,95.



Aad Struijs