NRC Handelsblad
Hans Beerekamp

HET BEELD

25 mei 2005

Het wordt toch nog spannend: een week voor het Nederlandse referendum over het Europese grondwets verdrag keert het tij in de opiniepeilingen, al hebben de tegenstanders nog wel ruim de meerderheid. In de media, waar de slag zoals altijd beslist wordt, zie je ook dat opinieleiders hun intuïtieve weerzin tegen de arrogantie van de vanzelfsprekende voorstanders beginnen te herzien.


Nova-anchorman Jeroen Pauw, te gast bij Barend &Van Dorp, neemt zelden een blad voor de mond. Gisteren zei hij steeds te hebben geneigd naar een tegenstem, maar ook dat hij zijn eigen recalcitrantie begon te wantrouwen. Zo'n uitspraak is misschien niet verstandig voor een televisie-presentator die nog heel wat politici onafhankelijk zal moeten bevragen, maar die onvoorzichtigheid maakt Pauw juist zo leuk en betrouwbaar.

De andere gasten aan tafel, de zangers Herman van Veen en Dinand Woesthoff, beiden sterk Europees georiënteerd, zeiden 'voor' te gaan stemmen. Je ziet Frits Barend met de dag meer gevoelig worden voor het omstreden argument dat een geïntegreerd Europa de kans op oorlog aanzienlijk vermindert.

Op Nederland 1 werden de zielige gewone mensen, die normaliter het gezicht van prime time bepalen, twee uur lang vervangen door debatterende politici. Eerst was er een extra lange aflevering van Netwerk, waarin de politici Eurlings (CDA, voor), Van Bommel (SP, tegen), Kamp (WD, voor) en Rouvoet (Christenunie, tegen) onder leiding van EO-coryfee Tijs van den Brink argumenten uitwisselden. Het werd een beetje formalistisch en langdradig bekvechten, af en toe onderbroken door charmante en puntige samenvattingen op rijm van sneldichteres Dominique Engers, in de trant van Willy Alfredo.

Winnaar van dit debat werd Harry van Bommel, met dé wetstekst in de hand. Hij speelde opnieuw met succes het argument uit dat zijn partijleider Marijnissen al een dag eerder in Barend & Van Dorp had beproefd. Eurocommissaris Kroes wil subsidies voor Nederlandse dierentuinen als Artis en Blijdorp verbieden omdat zulks de marktwerking zou verstoren. et is een sterk argument tegen de Grondwet, omdat deze impopulaire interventie wel degelijk de neo-liberale essentie van het verdrag betreft. Van Bommels directe tegenstander, europarlementariër Camiel Eurlings, moest dan ook zijn toevlucht nemen tot een ontwijkende sliding.

Bij Andries Knevel in Het elfde uur (EO) maakte premier Balkenende een relatief ontspannen indruk, en dan is hij op z'n best. Ook nu ging het wel weer om details, en niet om des Pudels Kern. Niemand pleitte zo welsprekend en inhoudelijk overtuigend voor verdere Europese integratie als de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer, afgelopen zondag in Buitenhof. Waarom wordt er niet vaker door een Europese bril gekeken naar het referendum? Je zou op z'n minst een Nederlands-Frans debat verwachten, nu in beide landen in dezelfde week een nek-aan-nek race loopt.
Zou het angst zijn om eikaars taal niet goed te spreken?



Hans Beerekamp