DAGBLAD VOOR WEST FRIESLAND

Geen shit of doei in Ciske de Rat



24 september 1983
Als je woensdagochtend via de noordelijkste strandafgang in Bergen aan zee op het strand kwam, leek het wel of je in een andere tijd verzeild was geraakt. Een heleboel kinderen in ouderwetse kleren speelden daar. Wat was namelijk het geval? Die dag werden in Bergen opnamen gemaakt voor de. nieuwe Nederlandse speelfilm 'Ciske de Rat'. En dat verhaal speelt in de dertiger jaren.


Dat is vreemd om mee te maken, zo'n opname-dag. Als je in de bioscoop zit, denk je er eigenlijk nooit bij na hoeveel werk en tijd er in een film zit. Woensdag is een enorm grote ploeg de hele dag in touw geweest voor uiteindelijk twee minuten film. Het ging ook maar om één scène: een schoolreisje van de klas waar Ciske in zit.

Het is de laatste dag voor de kinderen die meespelen. Henriette (12) doet ook mee en is blij dat het er opzit. 'In het begin vond ik het wel leuk, maar nu, na elf keer, gaat het een beetje vervelen'.
Voordat ze beginnen met draaien worden de kinderen bijeen geroepen. Ze hebben allemaal een taak. De ene groep moet een zandkasteel maken, de andere groep speelt in het water en ga zo maar door. Pieter, de regie-assistent, heeft het er maar druk mee. Hij drukt de kinderen op het hart dat ze tijdens de opnamen vooral geen 'doei' of 'shit' mogen zeggen. Want die woorden kenden ze vroeger nog niet. De kinderen dwarrelen alle kanten op en klagen dat ze het koud hebben. Dat is ook niet zo gek, want ze moeten wel tien keer het water in en uit voordat een opname lukt. Het moet trouwens knap vervelend zijn om steeds dezelfde scène te herhalen. Tien keer net doen alsof je leuk aan het spelen bent in zo'n maf zwempakje... En koud die zee! Maar ja, je moet er wat voor over hebben.

Ciske de Rat wordt gespeeld door Danny de Munk uit Purmerend. Hij is 13 jaar. Voor hem maakt het niets uit dat hij tien keer het water in moet om te vechten met een jongen uit zijn klas. De jongens klagen ook niet als ze elke eer uit elkaar worden gehaald door meester De Bruin (gespeeld door Herman van Veen). Nadat ze -zogenaamd-een trap onder hun koude konten hebben gekregen rennen ze lachend het water uit.

Een klein meisje, dat toevallig in de buurt staat, legt uit: 'Ciske krijgt ruzie met Jan. Ze willen allebei Betje het water in duwen en Ciske slaat er dan meteen op los. Als meester dat ziet rent hij er kwaad naar toe. Oh, ik moet weer spelen hoor...'
Pieter heeft inmiddels een surfer in het oog gekregen. Deze nadert gevaarlijk dicht het opname-gebied. Met een megafoon roept, hij de man toe: 'Meneer, wilt u onmiddellijk teruggaan'. De man schrikt en valt pardoes in het water. Evenlater moet Pieter een jeep tegenhouden die over het strand komt. Een helikopter die overvliegt kan hij niet bereiken met zijn megafoon.
Anders had hij ook die zeker teruggestuurd. Het verhaal speelt zich af ver vóór de oorlog en van surfpanken en helikopters hadden ze toen natuurlijk nog nooit gehoord!