Nieuwe Apeldoornse Courant
Jan van der Kleij

Meermalen genieten van Herman van Veen

23 november 1971

Er is destijds veel kritiek geweest op de eerste tv-shows van Herman van Veen. Volgens velen ging hij toen af als de bekende gieter. een soort "Herman in vain". Volgens mij voor een belangrijk deel omdat men toen vergat dat Herman van Veen (net als de twee andere genieën uit onze kleinkunst: Toon' Hermans en Ramses Shaffy) in de eerste plaats een theaterpersoonlijkheid is. Slechts "live" in de schouwburg en niet ingeblikt in het kijkkastje weet de Johan Cruijff van het Nederlandse theater je met zijn woorden en daden (sorry Ajax) voortdurend in de ban te houden. Ik hield m'n hart dan ook goed vast, toen hij gisteravond weer eens op de beeldbuis verscheen. Maar hst viel deze keer verschrikkelijk mee. In samenwerking met Harlekijn Hol- land had regisseur Theo Ordemans' een 56 minuten durende montage gemaakt van een 3 12 uur durend optreden van genoemde Herman in de Eindhovense Stadsschouwburg. Een hachelijke onderneming ("Je durft bijna niet rechtop te staan, bang dat je het beeld uitgaat.'' aldus de artiest in kwestie), maar desondanks zo goed geslaagd, dat er niet alleen sprake was van een knappe verfilming van een schouwburgoptreden (zodat JC er toch nog een klein beetje écht bij zat), maar ook van een voortreffelijke televisieshow.


Ik hoop alleen dat de inhoud van Hermans meesterlijke liedjes, die er beslist niet om liegt, goed tot de kijkers is doorgedrongen, want Van Veen gebaart er nogal veel bij: heel functioneel weliswaar en ook best tegen eventuele routine, maar zo nu en aan ook wel een beetje storend (waarom zo'n gek hoedje op bij zulke altijd ernstig blijvende liedjes als "Liefde van later" en "Suzanne". waarvan het tweede couplet op mij nog altijd een veel evangeliserender uitwerking heeft dan het gekissebis op concilie, pardon: synodes, en eh ... synodes).


Op de plaat


Wie het niet goed gehoord, of beter: niet goed beluisterd heeft, of wie zich zijn bezoek aan de Herman van Veen-show in de schouwburg nog eens voor de geest wil halen, moet beslist de dubbel-elpee "Herman van Veen Carré, Amsterdam" (Polydor 2675.021) aanschaffen. Vrijwel alle bekende liedjes staan er op. Maar je kunt via deze plaat ook constateren dat er in dat wat Herman van Veen brengt wel tien keer zoveel zit als je er bij de eerste, boeiende en daardoor altijd veel te snelle schouwburgconfrontatie uit lijkt te halen. Neem bijvoorbeeld de drie chansons over de huwelijkssleur op kant 2 ("Liefde van later", "Waar blijft de tijd" en "Rozegeur"), En let daarbij eens op de schitterende timing. Elk woord of ander geluid is er op zijn plaats, de improvisatie is slechts schijnbaar, vakmanschap is meesterschap.

En dan alles wat je op de "normale" studio-elpee niet tegenkom': Laurens van Rooyen met ..Suzanne" op de piano, terwijl het juist binnengekomen publiek nog zit te fluisteren en te kuchen. Herman als een fluitende vogel van achter uit de zaal opkomend, een briljante fiddle op de viool weggevend, fluisterend, huiverend. Of even een opmerking er tussendoor als: ..De rozen gingen open ... En toen ze het allemaal wel gezien hadden....." .Of de mededeling: ..Er komt nu een mop" (er; komt niks je mag alleen de plaat omdraaien), Of "ONS", de Roemeensachtige solo op de viool die qua klank een verlengstuk van zijn stem lijkt te zijn. Of die meesterlijke pianosolo „Zje zjoe poer vor" ,,Ik speel voor U"), waarin zowel Mozart als Prokofief als Misja Mengelberg gestopt zijn. Of „Rozegeur", grotendeels gezongen (nou gezongen.....) door jonge mensen uit het publiek. Of de spanning waarin de zaal verkeert. wanneer Herman over de rugleuningen van voor naar achter en terug kruipt.
En dan moet u eens letten op de verschillende soorten applaus die er tijdens zo'n show kunnen klinken: een eerbiedig en evenwichtig ruisende zomerregen na "Cirkels" en "Ja- cob Olle", een langdurig klaterende waterval met lachsalvo's na die pianosolo.

Zo zou ik nog een tijdje door kunnen gaan. maar ik ben tenslotte zelf geen elpee. Nog even een hoogtepunt noemen: de vertolking van „Zuinig met haar zinnen". En het enige zwakke plekje: "Enkel en alleen" klinkt een beetje "overdone." Maar dan ook enkel en alleen "Enkel en alleen."



JAN VAN DER KLEIJ.