Tubantia
John Oomkes

Stille Nacht met Ton en Herman

21 dec 1994

OUD KARSPEL

Kerst gaat gepaard met sentiment. In de populaire muzieksector is al veel langer bekend dat niet de kersgedachte maar de symboliek er omheen tot forse koopdrift leidt. Met de cd 'Stille Nacht' lijken Herman van Veen en Ton Koopman op een soortgelijke markt te mikken. Van Veen en Koopman hebben zo'n twaalf jaar geleden al samen een soortgelijke plaat als Stille Nacht gemaakt, toen er van een gerichte marketing rond kerst :nog geen sprake was en Koopman nog niet nadrukkelijk werd gezien als dé grote Bach- en Mozartspecialist. Een gedeelte van de oude opnamen komt ook op de nieuwe cd voor, aangevuld met vijftien 'nieuwe' stukken.



Koopman: "Mensen die lekker met kerst zitten te eten, hoeven niet de hele tijd van tafel, want deze cd duurt 67 minuten. En om maar meteen het punt op te biechten dat toch ter sprake komt: ik heb het AVRO Kinderkoor bij de opnamen betrokken omdat ik het ken omdat mijn dochtertje Marieke erop zit. Ik heb daardoor Marja Lustenhouwer leren kennen als een ongelooflijk leuke muzikante. Van het een kwam ook hier het ander: als je als trotse vader je eigen dochtertje ziet zingen... Het kinderkoor heeft zich gek gewerkt; opnamen van zes uur aan een stuk." "Er zijn natuurlijk altijd mensen die zo'n uitstapje kritiseren: Koopman moet zo nodig weer wat anders doen dat dat wat we van hem gewend zijn. Laat ik dan dit zeggen: ik ben begonnen als kerkorganist. Als kerkorganist leer je je inzetten voor kerstmis en andere feestelijkheden, en daarvoor muziek te bewerken. Je staat dan letterlijk ten dienste van de mensen. Het leuke van kerst vind ik dat mensen van verschillende muziekliefhebberijen elkaar kunnen vinden. Als je een keer de wereld van Herman van Veen en die van de oude muziek bijeen wilt brengen, is dat een goede gelegenheid. Je hebt met kerst niet meer de vraag of je wel zo goed mogelijk authentiek bezig bent, zonder dat je op enigerlei wijze water bij de wijn doet."

"De muziektaal is die van de barok en Herman is een theaterman die heel mooi kan zingen. Hij kan die oude kerstliedjes beter doen dan een geschoolde stem, laat ons zeggen die van Dieter Fischer Dieskau. Het Volkstümliche, zie je. Kerstliedjes vragen daar om. Van Herman kun je zeggen dat hij veel mooier kan zingen dan je zelf kunt, maar dat hij niet uit de voeten kan met moeilijke Schumann- of Brahmsliederen. Bij dit repertoire klinkt hij heel natuurlijk."

"Er zijn altijd mensen die denken dat ik hiermee hoop geld verdien. Met projecten, zoals dit met Herman, beschik je over een van de weinige mogelijkheden om het Amsterdam Baroque Orchestra te kunnen laten quite spelen. Dat is een buitengewoon gespecialiseerd orkest dat met een veel te kleine subsidie en een buitengewoon bescheiden sponsoring functioneert. We verdienen hier maar een stukje van ons verlies mee terug; je kunt je dus voorstellen dat zo'n project ook nog eens echt nodig is. Je verrijkt je er niet mee; het is nodig voor het totaal."

Kling Klokjes Kling, Von Himmel Hoch da komm ich her, Er is een roos ontsprongen, Klein Klein Jezuke. Met kerst kiezen we bij voorkeur voor het bestand. Als je Stille Nacht van Van Veen en Koopman hoort, besef je dat je even van je argwaan moet afstappen. Vrede op aarde, ja. Weerspiegelt zo'n stemmige plaat dan ook de kwaliteit die Koopman normaliter nastreeft? "Ja. Ik geloof dat een opname altijd moet klinken alsof er in de eerste plaats muziek is gemaakt. Je moet het kunnen horen alsof je er bij bent geweest. Ik zoek naar kwaliteit, als een gek zelfs, en in alles."

" Nu ik erover praat schiet me een voorval te binnen. Jaren geleden improviseerde mijn orkest, Musica da Camera, samen met Louis van Dijk en Ekseption. Heel leuk, hoewel mijn collegae er nu misschien niet meer aan willen worden herinnerd. Van Dijk zei toen: een producer is 't halve werk. Een technicus die weet wat je wilt... dan pas kun je goed werken. Dan kun je met een team verantwoordelijk zijn en met elkaar vertrouwen opbouwen. Ik bof met mijn producent en technicus. Onze platen demonstreren een enorme zorg, niet alleen in de muziek, maar ook in de technische afwerking."



John Oomkes