| GOOI- EN EEMLANDER Inge van den Blink |
Genadeloos afgekraakte film Nachtvlinder trekt nauwelijks belangstelling |
21 sep 1999 |
|
Hij is volgens kenners onze meeste internationale theatermaker. Een wereldartiest. Maar met Nachtvlinder ging Herman van Veen ongenadig op zijn bek. Recensenten noemden de film 'tenenkrommend' en het acteren van dochter Babette 'erbarmelijk'. Kijkers bleven weg. De film trok in twee weken slechts 6000 toeschouwers. Een blik op het fenomeen Van Veen, de man die alles durft maar kennelijk niet alles kan. AMERSFOORT Het is een ongezellig bioscoop bezoek. Een regenachtige avond in een donkere stad. In de kleinste zaal van het filmtheater zitten welgeteld vier bezoekers. Een ouder echtpaar, een vrouw van een jaar of dertig en een jongeman. Ze gaan zwijgend naar binnen, schuifelen in de pauze zwijgend naar de koffie en vertrekken na afloop zwijgend weer naar huis. Eigenzinnige types die zich niets aantrekken van het harde oordeel dat de verzamelde Nederlandse filmkritiek uitsprak over Nachtvlinder, een middeleeuws kostuumdrama waarin Van Veen het overlijden van een vriend verwerkte. Herman van Veen (geboren in 1945 in de Utrechtse Kievitdwarsstraat) en nu woonachtig in Soest, doet weer van zich spreken. Niet in positieve zin, deze keer. Vriend en vijand verbazen zich over het middeleeuwse kostuumdrama waarin een boze tovenaar (gespeeld door Van Veen zelf) zielen van gestorvenen in de vorm van vlinders vangt. Hoe heeft hij zo kunnen miskleunen? En waarom klinkt er zoveel leedvermaak door in de reacties? Theaterrecensent Jacques d'Ancona - 'ik heb Herman nog zien optreden voor veertien toeschouwers' - barst in zacht melodieus gezang los als hij de naam Herman van Veen hoort. 'Neu-neu-neu- neu-neu-neueueus!' en 'Alles in de wind, alles in de wind.' d'Ancona volgt de artistieke carrière van Herman van Veen al meer dan dertig jaar. Hém verbaast het niets, dat Nachtvlinder een grote flop werd. Hij zag de film niet. "Ik heb er nooit een goed gevoel over gehad. Nachtvlinder ruist van de symboliek, Van Veen wil er veel te veel in zeggen. 'Is dat nog genietbaar?' dacht ik. Heb je die foto's van hem gezien? Met baard? Het is toch net een verklede man". "Herman is in staat bij mensen een soort irritatie op te roepen. Dat komt misschien doordat hij goed is. Zelfverzekerd is. Hij weet zijn verhaal wel héél goed neer te zetten, mensen perfect voor zich in te nemen. Maar hij is buitengewoon triest over de recensie van Nachtvlinder. Hij voelt zich gepakt tot en met. Denkt dat de critici hem te grazen willen nemen". "Ik denk dat dat niet waar is. Ik denk dat de kritiek terecht is. Hij heeft misschien ook wel wat makkelijk willen scoren door mensen als Ramses Shaffy, Karin Bloemen en Arthur Kristel in zijn film te laten meespelen". Een grandioze misser was het casten van Babette van Veen in de hoofdrol, denkt d'Ancona. "Je moet als dochter wel heel begaafd zijn om zo'n last op je tengere schouders te nemen. Harlekijn Ron van Eeden is sinds twintig jaar in dienst bij Harlekijn, een bedrijf dat zich behalve met het organiseren van optredens en tournees van Van Veen bezighoudt met klassieke cd's (Ton Koopman, Reinbert de Leeuw), 'het hele gebeuren rond Alfred Jodocus Kwak' en de charitatieve stichting Colombine. Bij Harlekijn werken ongeveer 125 mensen. Van Eeden, register-accountant, werd indertijd naar het bureau van Harlekijn in Westbroek gestuurd om het bedrijf financieel te saneren. Hij bleef, als zakelijk directeur. Van Eeden, producer van Nachtvlinder, praat consequent in de eerste persoon meervoud als het gaat over Herman van Veen. De kritiek op het acteren van dochter Babette is om te beginnen 'volstrekt onterecht', vindt Van Eeden. "Wie dat beweert, moet echt nog eens gaan kijken. Maar ze werd weggehóónd. Kijk, inhoudelijke kritieken, daar kun je iets aan hebben. Maar daar was geen sprake van. Ik denk dat het komt doordat we theatermensen zijn." Veel van de recensies op Nachtvlinder vond Ron van Eeden 'onder de gordel'. Zijn persoonlijke mening over Nachtvlinder? "We zijn niet in ons vertrouwen in het product geschokt. Ik vind het een bijzondere Nederlandse film. Totaal anders dan andere films." Gitarist Harry Sacksioni werkte tien jaar lang 'dag en nacht' met Herman van Veen samen, van 1969 tot 1979. Het waren de beginjaren van het succes. Stijgende roem, volle zalen. De voornaamste reden dat Sacksioni Harlekijn verliet, was het groeiende succes van zijn solo-optredens. Maar de samenwerking was ook op. "Het huwelijk was over," zegt Sacksioni. "In alle opzichten." Van Veen en Sacksioni gingen in eerste instantie als vrienden uit elkaar. Teleurstellend Later verslechterde de relatie. Sacksioni vindt het achteraf teleurstellend dat Van Veen geen enkele interesse toonde voor zijn soloprestaties. "Dat gaat je niet in je kouwe kleren zitten. Maar ik ben zelf net zo kinderachtig, ik heb zijn werk sindsdien ook niet meer gevolgd." Nachtvlinder heeft Sacksioni ook niet gezien. Geen behoefte aan. Niettemin ergert hij zich aan de gniffelige, tendentieuze kritieken die de film oogstte. "Het lijkt wel een tendens, de respectloosheid waarmee artiesten die al wat langer aan de weg timmeren bejegend worden. Men denkt dat ze je kennen, dus hoe je je ontwikkelt wordt niet meer gezien. Zelfs Freek de Jonge is uit de gratie.' Inge van den Blink |