| Eindhovens Dagblad Jacques Hendriks |
'Je bent mooi, anders mooi' |
20 apr 2000 |
|
Na drie succesvolle jaren in het buitenland is Herman van Veen met zijn ensemble onder leiding van Erik van der Wurff terug in eigen land voor een theatertour. Hij vindt het 'heerlijk': "Ik ervaar het als een thuiskomst." Geen wonder dat Van Veen het 'heerlijk' vindt; de kritieken op deze voorstelling zijn zeer positief. Dat streelt hem, ook na dertig jaar in het vak. In eigen taal kan hij zijn ei beter kwijt, legt hij uit. "De optredens hebben veel meer een onder-ons- gevoel. Een andere taal heeft zijn beperkingen, je kunt veel minder improviseren. Sommige woorden kun je niet vertalen. Theemuts', daar moetje een jaar over nadenken wat dat in het Frans of in het Duits is. 'Er hangt buiten een stuk zwoerd aan de lijn. Zwoerd!' Ook zo iets. Nu kan ik een verhaal over mijn ome Frans en de voetbaltoto vertellen. Echt Nederlands, alleen het woord 'ome' al." Als altijd speelt muziek een belangrijke rol. "Ons uitgangspunt is dat we muzikanten zijn. Ik heb daar alleen woorden bij nodig." Opmerkelijk is dat Van Veen voor deze voorstelling twee nummers van de West-Vlaamse bard Willem Vermandere heeft uitgekozen. Het troostlied 'Voor Marie-Louise' en 'Kyrie Eleison'. "Ik kende Vermandere al jaren, maar ik verstond hem niet. Een tijdje geleden ben ik toch gaan luisteren en vond het prachtig! We waren toen net zelf met een kersttour bezig, 's Middags hoorde ik 'Kyrie Eleison', 's avonds hebben we dat gelijk gespeeld. Vermandere en wij, we vinden inspiratie in het Bourgondische. Bij ons komen daar ook Duitse invloeden, onder meer van Brecht, bij. Bij Vlamingen zijn dat meer Ierse en Bretonse klanken. Popmuziek is over het algemeen Angelsaksisch." Details Dertig jaar in het vak, dat klinkt als een hele tijd. Toch ervaren Van Veen en de zijnen dat niet zo. "Je herinnert je vrijwel alles alsof het veel korter is geleden. Tot in de details weet ik nog alles van de theaters in Nederland, waar ik toch een tijdje niet was geweest. Toiletten, tegeltjes, waar de rotzooi ligt waarover je kunt struikelen, de akoestiek. Omdat het bij mijn werk hoort. Ik moet alles goed bestuderen om te voorkomen dat ik letterlijk mijn hoofd stoot." "Het klinkt heel 'Cruijffiaans' wat ik nu zeg. Hij heeft het altijd over de vochtigheidsgraad, dan rolt de bal beter of slechter. Dat is bij ons natuurlijk ook zo. Als er in een zaal een hele droge atmosfeer is: dan moet ik harder werken met mijn stem. Daar moet ik rekening mee houden." Wereldavond "Ons doel is dat ik na afloop kan zeggen dat het een wereldavond was", vervolgt Van Veen. "Dat je nog voorbij het achterste van je tong gaat. Het uiterste van je mogelijkheden halen maar ook dat van iedereen in de zaal." "Ik begin de voorstelling met de woorden 'Je bent mooi'. Dat is een projectie. De ene keer denk ik daarbij aan mijn moeder, dan aan mijn vrouw, dan mijn dochter, mijn verkering, een oude vriendin. Voor mij is dat iedere keer weer een verrassing. Wie komt er uit dat geweldige woud van associatie te voorschijn, waarin culmineert die associatie? Want de tweede zin is: 'Je bent mooi, heel mooi, anders mooi'." "Iedere avond moet iedereen, individueel, een film zien die niet plaatsvindt, ieder moet zijn eigen beelden zien. Dat is het verschil tussen ons en voorstellingen waarbij de regisseur bepaalt wat het publiek ziet, musical bijvoorbeeld. Cabaret, dat heeft als doel: te vermaken. Natuurlijk speelt dat ook bij ons een belangrijke rol, maar ons doel is: een unieke avond, voor ieder individu. Uniek in alle betekenissen van het woord." Toch even terugkomen op 'Nachtvlinder', de film van Van Veen, die vorig jaar zeer negatieve kritieken kreeg en vervolgens snel verdween uit de vaderlandse bioscopen. Het zit hem nog altijd dwars. "Ik voelde me net een kind van 54 van wie de tekening kapotgescheurd wordt. Dat is misschien naïef gedacht, maar zo voelde het wel." Maar hij is een knokker. Was hij in zijn jeugd al. "Als ik met mijn vioolkoffer in Utrecht naar muziekles ging, moest ik langs een groepje jongens die mij uitscholden voor 'flikker'. Omdat ik een viool had. Ik had ook een andere weg kunnen pakken, maar dat deed ik expres niet, ik beet van me af." Dat doet hij nu ook met 'Nachtvlinder', hij weigert het een flop te noemen. "De critici vonden de film Waardeloos, maar hij komt wel in serievorm op televisie en op video. De filmuziek staat op c4 dat is ook een aspect. Ik wou de film wel mqoi, ben er fier op . Maar omdat het mijn film is ,is hij onthoofd.'Was de film van Liselore Brakman uit Drenthe die haar debuut maakt, hadden ze hem wel prachtig gevonden. Het zijn allemaal subjectieve facetten die een rol spelen. Ik ken het, alles in mijn leven is eerst onthoofd. We hebben het met onze eerste voorstelling al meegemaakt, mijn eerste boek, mijn eerste film. Maar als je in Nederland zo met beginnende filmers omgaat, dan ziet de toekomst van de filmindustrie er slecht uit." "Niet dat ik een debutant ben, want ik werkte mee aan tien films. Twee daarvan heb ikzelf geschreven en geregisseerd: 'Uit Elkaar' (met Monique van der Ven) en 'Nachtvlinder'. In New York won ik al eens een filmprijs. Maar ik zie voor mezelf geen toekomst meer in Nederland wat filmen betreft. Dus moven." Dat laatste heeft hij al gedaan. In april gaat op diverse festivals in het buitenland de Amerikaans/Franse film 'Les contes du ventre plein' (De verhalen van de 'volle buik', over een zwangere vrouw) in première, mèt de Nederlandse acteur Herman van Veen. "Melvin van Peebles, een zwarte Amerikaanse regisseur, zag mij in het Olympia in Parijs optreden en hij zag 'Nachtvlinder'. Daarna vroeg hij me voor die film. Ik ben benieuwd hoe de heren critici daarop gaan reageren..." Het gesprek heeft allang het informele gedeelte bereikt, de verontwaardiging heeft plaats voor een relaxte houding. Plots veert Herman van Veen op en vertelt dat hij een brief ontvangen heeft van een echtpaar met een autistisch kind. Die jongen is naar ons programma geweest en ging 'open'! Hij heeft na afloop uitgebreid over de voorstelling gepraat. Binnenkort komen ze nog een keer kijken. Is dat niet geweldig?" Herman van Veen met zijn ensemble onder leiding van Erik van der Wurff: 26 t/m 29 april Stadsschouwburg Eindhoven. Jacques Hendriks |