TV Studio Machteld Leisea |
'Jozef en Maria zou je nu kunnen vervangen door twee Bosnische mensen' |
Kerst 1998 |
| Veel liedjes en teksten van hem doen je de rillingen over je rug lopen en maken zelfs de stoerste kerel week. Daarom wordt hij wel eens de 'ambassadeur van het gevoel' genoemd. Herman van Veen voelt zich op zijn plek bij de omroep van 'Het gevoel blijft' en is daarom op deze eerste kerstdag maar liefst twee keer bij de KRO te zien. In Persoonlijk zingt hij 'unplugged' negen liedjes die voor hem een speciale betekenis hebben en in Dat gebeurt elke dag vertelt en zingt hij samen met Lori Spee het kerstverhaal. Zelf noemt hij het 'twee hele lieve bescheiden programma's. Geen wereldveranderende fenomenen, maar in het klein heel bijzonder. ' Tijd voor een gesprek over... jawel 'Gevoel' Wat voor gevoel roept Kerstmis bij jou op? Dan denk ik toch vooral aan mijn jeugd. Op eerste kerstdag kwamen opa en oma bij ons en op Tweede Kerstdag gingen wij naar opa en oma die aan de overkant van de straat woonden. Er werd gezongen en er waren kleine cadeautjes. Er werd te veel gegeten en iets te veel gedronken en daarna ging het over de oorlog. Op een of andere manier leek het of met Kerstmis alles stilstond. Dat gevoel heb ik altijd gehouden. Met kerst gaat niets meer door, dan staat de tijd even stil. In de 53 jaar dat ik nu leef, ben ik ook altijd thuis geweest met kerst. Dit wordt de eerste Kerstmis dat ik moet optreden. Dat heb ik nog nooit gedaan. Mijn gezin is er wel bij, althans gedeeltelijk - ik heb natuurlijk ook al grote kinderen die eigen levens hebben en eigen kerstfeesten vieren - maar, het wordt toch anders.' In Dat gebeurt elke dag vertel je het kerstverhaal aan kinderen, waarom? 'Omdat dat een heel belangrijk verhaal is. Ik heb namelijk het gevoel dat de mensen in tweeduizend jaar tijd er nog niet veel van hebben opgestoken en er al helemaal niet naar leven. Mensen hebben vaak een heel korte termijnvisie zo van: het zal allemaal zo'n vaart niet lopen. Dat is eigenlijk een beetje de tragedie van het verhaal. Jozef en Maria zou je nu kunnen vervangen door twee Bosnische mensen. Het vluchtelingenprobleem bestaat nog steeds. Dat ze op de vlucht moesten omdat een of andere keizer zo bang was dat er iemand geboren was die misschien wel machtiger zou kunnen zijn dan hij, is nog heel actueel. Dat vind ik bizar. Het programma is ook heel bewust opgenomen in het Colombinehuis in Biddinghuizen. Daar verblijven kinderen die op de vlucht zijn voor hun omstandigheden. Het is een huis waar kinderen enige tijd met hun familie kunnen doorbrengen om aan te sterken na ziekte of stress. Het is een soort veilige herberg waar kinderen nieuwe kracht kunnen vinden om in de realiteit verder te kunnen.' Wat voor een gevoel wil jij uitdragen in je werk? 'Ik schrijf soms omdat ik iets heel mooi of fascinerend vind. Ik schrijf soms omdat ik iets helemaal niet begrijp en ik schrijf soms uit woede of frustratie. Op die manier reinig je jezelf en kun je dus je verdriet met andere mensen delen. Dat vind ik mooi om te doen. Het is ook de taak van de kunst om het begrijpelijke onbegrijpelijk te maken, want het begrijpelijke is zo absurd. Een helemaal geasfalteerde wereld, bijvoorbeeld, daar kijkt niemand meer van op. Aan alles wat ik zing, kleeft een persoonlijk verhaal. Ik heb nog nooit van mijn leven iets bedacht. Ieder liedje is een brief over een ervaring uit mijn leven die ik stuur naar mensen die de enveloppe willen openmaken.' In Persoonlijk zing je negen liedjes die als een soort rode draad door jouw leven lopen. Welk liedje is jou het dierbaarst? 'Het meest persoonlijke is toch wel "Anne". Dat zit zo aan mij vast. Het gaat over mijn dochter die nu vijftien is. Maar, ik heb het liedje eigenlijk weer herontdekt. Een halfjaar geleden sprak ik in Duitsland een gehandicapte journalist. Toen ontdekte ik eigenlijk dat de zin: "jij had geen pink te veel" eigenlijk helemaal niet zo vanzelfsprekend is. Iedereen heeft een andere beleving bij een tekst. Het lied "Als Hitler de oorlog had gewonnen' zing ik al mijn hele carrière. In Zwolle vindt het publiek het alleen maar een mooi lied. Als ik dat lied in Rostock zing, loop je de kans dat ze het theater opblazen. Het is dus ernstig afhankelijk voor wie je een lied zingt. Iemand van 23 zal het heel anders ervaren dan iemand die de oorlog heeft meegemaakt. In Persoonlijk zing ik negen heel verschillende liedjes. Er zitten een paar beschouwelijke dingen in, een paar vrolijke en een paar verdrietige. Het zijn stenen in de rivier met mij als bindende factor.' Je zingt ook 'Is dit alles' van Doe Maar. Wat heb je met dat lied? 'Dat vind ik een heel mooi lied en het geeft een gevoel weer. Dat je tegenover iemand moet gaan zitten en moet zeggen: "het is over". Het gevoel dat ik bij dat liedje heb, heeft ook iets te maken met mijn leeftijd en de werkelijkheid waarin ik leef. Het is een beetje het gevoel van: we moeten eens met de billen bloot. We moeten niet langer over ons heen laten lopen en niet langer alles zomaar accepteren. Ik ben een aartsrealist en heb geen zin meer in geklooi. Dat onwaarachtige. Niet doen alsof. Je moet zeggen waar het op staat en jezelf geen oor aannaaien. Dat is namelijk zonde van je tijd. Wat ik zeg, meen ik altijd. Ik maak geen grappen, ik zeg gewoon wat ik denk en voel. Recht voor zijn raap. Dat is soms ongemakkelijk, maar het is de waarheid. Dat je jezelf mag zijn, vind ik heel belangrijk. Dat je gewoon eerlijk kunt zeggen: ik ben bang in het donker. Dat je je daarvoor niet hoeft te schamen.' Machteld Leisea |