| Meppeler Courant Ton Henzen |
"Ik heb een hier fantastische jeugd gehad" |
18 mei 1988 |
|
MEPPEL - Herman van Veen was even terug in een vertrouwde omgeving. Vrijdag- en zaterdagavond gaf hij een voorstelling in Ogterop. Hoe heeft Herman van Veen dat zelf ervaren? Een kort en krachtig antwoord. 'Warm. Het was ongelofelijk warm. Het waren benauwende dagen, ik schat dat het toch wel een graad of dertig in die zaal was'. Na afloop zit hij uitgeteld in één van de kleedkamers achter de foyer van Ogterop. 'Je staat toch twee uur te hijsen, zeg maar en ja, dan ben ik moe daarna hoor. Het is net zoals na een voetbalwedstrijd'. Hoe kwalificeert Herman van Veen zichzelf? Cabaretier, dichter, zanger, danser, clown? 'Ik had op de lagere school ooit eens een liedje geleerd dat heette: goedenavond speelman, mijn vader laat vragen of je tafels spelen kan. Voor de kleine poppedeine en de grote bimbam. En ik geloof dat ik de speelman ben, dus dat zegt het eigenlijk. Een reizende clown'. Meppel is voor Herman van Veen geen onbekend oord. 'Mijn vader komt hier vandaan en mijn grootouders. Ik heb als kind hier heel vaak de vakanties doorgebracht. Logeerde ik vroeger eerst bij mijn oom Henk, de kapper en toen zijn vrouw stierf, ging ik naar de familie Bralten en daar heb ik formidabele vakanties gehad, ik kan niet anders zeggen. Als ik hier naartoe rijd dan heb ik een soort rare kriebels in mijn buik, zoals je dat als kind hebt'. Melancholiek Een beetje als thuiskomen na een lange vakantie? 'Ja, maar toch anders dan thuis. Je ging naar Wanneperveen en dan zat je in een caravan en ik was altijd verliefd op de hele omgeving. Ik heb hier een fantastische jeugd gehad. Ik ken elke plek, althans het oude Meppel natuurlijk ken ik heel goed. Alle fietspaden en viswaters, stekjes waar je kon zwemmen, nee magnifiek'. Geeft dat een extra prikkel voor een optreden in de Meppeler schouwburg? 'Nou, je wordt er wat melancholiek van, omdat ik de voorstelling begin met een lied uit de middeleeuwen die iemand beschrijft die na lange tijd in de plaats terugkomt waar hij zijn jeugd heeft doorgebracht en dat lied slaat ontstellend op de situatie die ik hier ken en er is inderdaad ongelofelijk veel veranderd'. Huisgehouden 'De essentie is wel overgebleven, maar in de omgeving is enorm huisgehouden, vind ik. Er is een hoop verloren gegaan voor zeg maar materieel gewin'. Van Veen is niet zozeer melancholiek, maar, zegt hij, 'je vraagt je naarmate je ouder wordt toch vaak af wat had kunnen zijn. En dat is vooral in een artistiek vak een onuitputtelijke bron van inspiratie. Van je afvragen hoe hadden dingen gegaan als mensen andere keuzes hadden gemaakt'. 'Alles wat zeker is, is dat alles onzeker is', zingt Herman van Veen tijdens de voorstelling. 'Ja, je bent volstrekt afhankelijk van een soort toeval dat wij niet ken-nen. Waarmee ik bedoel: de fou-ten die gemaakt zijn, die liggen niet aan de oppervlakte en dan blijken ziektes, maatschappelijke of politieke ontwikkelingen ineens tot een explosie te komen, omdat we er geen rekening mee hadden gehouden dat ergens iets verstopt was dat we wel hadden kunnen weten. Dus wat dat be-treft, hangen we aan een zijden draadje in relaties, met je gezondheid, met van alles'. Interesse In de programma's van Herman van Veen worden geen woordgrappen gemaakt over ministers. Daar hadden we Wim Kan voor en in zijn voetsporen treedt Seth Gaaikema. Van Veen probeert tot de kern van het leven door te dringen. Maar hij zingt ook over een kernreactor, over apartheid. 'Ja, het zijn dingen die eh, ik behandel die dingen, waarvan ik het gevoel heb dat we daar de consequenties niet van overzien. Kijk, partijpolitiek of politiek op lokaal niveau, dat is iets dat zeer herkenbaar is en dat heeft niet zo mijn interesse. Wat mijn interesse veel meer heeft, is zeg maar de wereld als communicerend vat en ik vind dat daar buitengewoon merk-waardig mee wordt omgespron-gen alsof we er één in reserve zouden hebben. En ik kijk daar met pessimistisch realisme tegenaan. Dat wil niet zeggen dat ik geen mogelijkheden zie. Ik zie fantastische mogelijkheden, maar ik voel me daarin soms tamelijk in mijn uppie en probeer daar, als een soort, ja het komt als een soort Don Quichotachtige manier van vechten over, maar of het nou binnen Unicef is of iets anders, ik geloof dat ieder mens ongelofelijk veel positieve dingen kan doen om van dit bestaan iets moois te maken'. Bouwen 'Ik noem mijzelf een pessimistisch realist wat ik tamelijk optimistisch vind, omdat, er is gewoon een bijna objectieve werkelijkheid en die, vind ik, zou ieder mens moeten proberen te zoeken en dan van daaruit gaan bouwen. En dat bouwen is magnifiek. Ik bedoel, ik heb een fantastisch vak. Ik heb het geluk een grandioze familie te hebben, ik ben redelijk gezond in een wereld die dat niet is. En eh, ja, ik ben een mazzelaar op een of andere manier, maar heb toch ook het gevoel dat je daar zelf heel erg veel aan kan doen. Je kunt elke dag keuzes maken om dingen niet te doen die verstrekkende gevolgen hebben'. Het Utrechtse jochie dat zijn vakantie in deze regio door-bracht, is in de loop der jaren uit-gegroeid tot een wereldburger. De wereld als speeltuin voor de veelzijdige speelman. Voor de clown, en clowns zijn per definitie wereldburgers. Het ene moment treedt Herman van Veen achter het IJzeren Gordijn op, in Oost-Duitsland, hij heeft onlangs roem vergaard in het Olympia, het theater-mekka in Parijs. Hij heeft op Broadway gestaan. 'Ik ben nu zo'n 25 jaar in dit vak en ik ben zo'n 20 jaar geleden begonnen dat internationaal te ontwikkelen. Het is inderdaad waar dat we de wereld rond hebben gezongen. En het is enorm. Je komt eigenlijk altijd tijd tekort, maar het is fantastisch om in New York te kunnen zingen en maanden in Parijs te kunnen zijn. En al die verschillen waar te nemen en dan elke keer weer tot de conclusie te komen: we heb-ben allemaal tien tenen. Het is stom, maar zo is het'. Angst 'De onwetendheid is de basis van de angst voor elkaar. Je hebt schrik voor het andere denken, voor het andere eten, voor de andere manier van politieke benadering. En daarom kapselen we ons in, maar als clown staan alle deuren voor je open. Je bent een hofnar zonder hof. Je kan overal heen. Of je nu op Broadway staat of ergens in een achteraf-theatertje in Rome of zo. Het is fantastisch om dit te kunnen doen'. Hij komt al zo'n tien jaar in Oost-Duitsland. 'Dat is volstrekt anders. Ik ben voor de Duitsers een Duitstalige zanger. Dat ik ook een Hollander ben, dat weten de meesten geloof ik nauwelijks en in de Bondsrepubliek was ik de afgelopen 20 jaar nogal in de weer met als gevolg dat al die mensen me via televisie, radio en platen kennen. Maar ik kom niet zo vaak Oost-Duitsland in, zoals ik gemakkelijk naar Frankrijk kan. Als je er dan inkomt na jaren onderhandelen, ja dan loopt dat land uit. Dat is ongelofelijk, dan speel je voor tienduizenden mensen en dan staan er nog eens een keer duizenden buiten ook. Dat is bijna teveel van het goede. Ik doe precies hetzelfde wat ik hier doe. Daar wonen fantastische mensen'. Stenen 'Ik zeg wel eens, wij hebben ons in het westen dan misschien in de breedte ontwikkeld, die mensen hebben zich in de diepte ontwikkeld. Ik heb zelden een land bezocht waar mensen zo on-gelofelijk ontwikkeld zijn. Het is onvoorstelbaar hoeveel ze van literatuur en muziek weten en van de wereld an sich. Maar dat wordt sterk ingegeven door het ruimtegebrek dat ze hebben. Het is niet zoals jij en ik een ticket kunnen kopen voor pakweg Malibu of zo. Elke keer als ik in Oost-Duitsland ben dan hoop ik en heb ik het gevoel dat ik weer een paar van die stenen heb weggezongen. Hoe vaker dat gebeurt en hoe meer uitwisselingen er zijn tussen kunstenaars en ook in de politiek, ik geloof juist dat het afbouwen van die opgefokte bewapening tussen dit soort systemen, dat dat alleen maar kan gebeuren op deze manier en de concrete, of de echte bewapening, de politieke bewapening brengt ons alleen maar verder uit elkaar. ,Ik hoop dat ik er iets aan kan bijdragen om de vrede wat dichter bij elkaar te brengen'. Opdracht 'Ik zie mijzelf als een entertainer, als iemand die zichzelf de opdracht geeft mensen een ongelofelijk boeiende en ontspannende avond te geven, maar de manier waarmee en de manier waarop, daarmee hoop ik mijn steentje bij te dragen aan een mooiere wereld'. Herman van Veen was jaren niet in de noordelijke theaters geweest. Hij deed Ogterop aan tijdens een afscheidstoerneetje, want de komende jaren zal hij niet in eigen land optreden. 'Ik heb natuurlijk enorm veel in Holland gespeeld, zeker in het begin. Ik ken elk dorp en elk motel. Het is mooi dat het kan en ik zal elke zes, zeven jaar wel weer mijn neus laten zien'. Hij begint aan een lange toernee van vijf jaar die hem langs een groot aantal steden op verschillende continenten zal brengen. Van Tokyo tot Los Angeles en ondertussen doet hij af en toe nog films en schrijft hij toneelstukken en dergelijke. 'Mijn plan is verder te gaan op het niveau dat ik tot nu toe heb bereikt'. Ton Henzen |