Winschoter Courant
Jos Visscher

Herman van Veen:
de commercie rond een fenomeen



18 maart 1983
Volgende week staat Herman van Veen maar liefst vijf avonden in de Oosterpoort in Groningen: 22, 23, 24, 26 en 27 maart. En één avond in de regio: vrijdag de 25e in De Klinker in Winschoten. De optredens vallen in een korte tournee van drie maanden, waarna Van Veen het buitenland weer opzoekt. Het nu gespeelde theaterprogramma is grotendeels hetzelfde als waarmee hij vorig jaar in Carré stond om er vervolgens zich mee in het veel besproken Broadway-avontuur te storten.


Bij de pers staat Van Veen niet bepaald bekend om zijn spraakzaamheid en interviews met hem zijn tamelijk zeldzaam, terwijl er natuurlijk na Broadway wel het één en ander te vertellen viel. Vermoedelijk tot verrassing van menige kunstredacteur gaf Herman van Veen gisteren een persconferentie. Dat wil zeggen: zodanig stond het in de uitnodiging vermeld. De verrassing werd nog groter toen de opgedraven pers verzeild bleek te zijn geraakt in een door de AVRO bedachte (en zondag uit te zenden) personality-show rond Herman van Veen, waarbij de pers een soort figurantenrol kreeg toebedeeld. Die verrassing was niet voor iedereen een aangename; en ontlokte aan één der aanwezigen de veronderstelling dat dit vermoedelijk de eerste persconferentie is waarbij de artiest zich naast een royale belangstelling verzekerd weet van een even royaal honorarium.

Misschien is het woord valstrik wat te beladen, de bedoeling onvermeld laten uit de uitnodiging kan daarentegen nauwelijks worden uitgelegd als een misverstand. Of het moest zijn dat de AVRO er vanuit is gegaan dat men het in de nieuwe AVRO-bode had kunnen weten. Daar staat bij zondagavond, Nederland 2: ,,Herman en de pers. Televisieregistratie waarin hij in het bijzijn van een zestig journalisten zijn Amerikaans avontuur toelichtte". Uiteraard werd het ongenoegen over deze merkwaardige manier van televisiemaken ter plekke uitgesproken, maar het is de vraag of de kijker die wrevel on verknipt in z'n huiskamer zal krijgen. Het is wel een prettige gedachte dat op z'n minst een zestigtal journalisten zondagavond als waakhonden voor de buis liggen.


PRESENTATIE


Commercieel gesproken is het natuurlijk briljant: je kondigt een persconferentie en maakt er tegelijk een showtje van, waarbij je de aanwezigheid van de pers ook nog eens een ideale gelegenheid is voor de promotie van een nieuwe single, een nieuwe lp en een boek over het avontuur in Broadway.
Dat boek, het moet gezegd, geeft een aardig inzicht in het reilen en zeilen van Herman van Veen in het mekka van het amusement. Het werd geschreven door Jacques d'Ancona, cabaretrecensent en redacteur bij het Nieuwsblad van het Noorden, en aangevuld met aantekeningen van Herman van Veen zelf. Het maakt duidelijk waarom Van Veen het in de Verenigde Staten niet heeft kunnen maken. Hij lichtte het gisteren zelf toe:

,,Er is een enorm verschil tussen Amerikaans en Europees entertainment. Er gelden een aantal voor ons onbekende normen. Zo moet het geld te zien zijn aan de voorstelling. Als je dertig dollar voor een voorstelling betaalt, moet je dat terugvinden in de show: niet bij het talent van de artiest maar in de grootte van het decor en de exclusiviteit van de kostuums". Van Veen voldeed niet aan die voorwaarde en werd door een aantal kranten flink aangepakt. Een ander ongeluk voor Van Veen was het feit dat de meest gezaghebbende krant, de New York Times, de eerste en meest vernietigende kritiek schreef. En dat betekende het vonnis: ophouden. Niets is daar machtiger dan de pers en zij bepaalt of een stuk verdwijnt dan wel door kan lopen.
Ongeacht de jubel van het publiek: die kreeg Van Veen wel degelijk toebedeeld. Dat er ook kranten waren die hem prezen, deed er al niet meer toe. De New York Times had reeds geveld. Het is terug te vinden in d'Ancona's boekje, ..Een vlucht vooruit" getiteld. Wat het boekje boeiend maakt is niet het relaas van de Broadway- avontuoren van Herman van Veen, maar het beeld dat het geeft van Broadway als fenomeen en de Amerikaanse theaterindustrie in het algemeen.

De gisteren gepresenteerde lp is een liveopname van het het Amerikaanse optreden. Het is behalve hier ook in de VS verschijnen op het publiek daar op te warmen voor een nieuwe poging van Herman van Veen er door te breken. Verder staan op het programma voor dit jaar om optredens gepland in Japan en Frankrijk en natuurlijk Duitsland, waar Van Veen ontzagwekkend populair is geworden.

Dus toch nog wat nieuws uit de persconferencie gehaald. Waarbij nog, te vermelden valt dat de door Van Veen geplande verfilming van Heijermaris' ..Schakels" definitief van de, baan is (geen subsidie met het argument dat het stuk niet van deze tijd zou zijn).

Je kunt je afvragen of het voor een artiest van een zeker engagement te verkopen is met hitsingles te komen. ,,De bom valt nooit" heet het en voor mij hoeft het niet. Van Veen is een boeiende theaterpersoonlijkheid en een groot vakman. Vanwaar toch merkwaardig samengaan van integriteit op het toneel en de grove commercie rond het fenomeen daarbuiten. Echt, Amerikaans.



JOS VISSCHER