Binnenhof
Ton Oliemuller

Shirley McLaine hielp Herman van Veen



18 maart 1983
HILVERSUM — Wat eerder bij wijze van gerucht al de ronde deed, kreeg gisteren de bevestiging van Herman van Veen. In zijn Amerikaanse tournee met „Herman alive - All of Him" en later in het Ambassador Theatre op Broadway ontving hij mentale steun van de filmster Shirley McLaine.


Herman van Veen: „Shirley heeft mij bemoedigd, gemotiveerd. We zijn samen in Las Vegas geweest. Heel collegiaal hééft zij mij daar het Ammerikaanse showwezen laten zien. Ook verteld hoe je het publiek daar moet bespelen, wat men van je verwacht en wat niet. Hoe alles daar draait om geld, en het zakelijk in elkaar zit En vooral dat je tegenover dat publiek je zelf moet zijn. Dat dat van een artiest wordt ver wacht. Je mag wel zeggen, dat. ik door haar mentaal gesterkt zonder zenuwen de planken op Broadway ben opgegaan".
Al deze lof voor Shirley McLaine vindt men ook terug in het boek „Een vlucht vooruit", een persverse Harlekijn uitgave, waarin Herman aan de hand van journalist Jacques d'Ancona meer over zijn Amerikaanse ervaringen vertelt, Hij leerde haar vijf jaar geleden in München kennen. Ze trad daar op, toen van Veen er ook met zijn groep stond. Ze belde op om Herman en zijn vrouw Marloes uit te nodigen voor een diner. In dat restaurant daar zaten ook figuren als Billy Wilder en Ingmar Bergman, maar zij gaf de voorkeur aan het echtpaar van Veen, dat in juli overigens het tweede kind verwacht.

Herman: ,,Shirley is er vast van overtuigd, dat zij mij uit een vorig leven kent. Ze zegt zelfs van voor het ontstaan van deze wereld, toen wij volgens haar uit louter energie bestonden. Shirley kan daar heel fascinerend over praten, al zouden ze in Utrecht zeg gen: „Die moeten ze wegzetten".

„Je hebt zulke grote duidelijke kanten", zei ze tegen mij. „Je moet die kanten gebruiken op een klasieke manier en meer vanuit het lied vertrekken". Ik ben het vaak met veel van haar technische kritiek eens. Wat ik wil uitdrukken is vaak niet hevig genoeg. Hoe vertaal je je gevoelens? Te veel stukken blijven steken in mijn borstkas. Niet dat de dingen niet vaag of onduidelijk mogen zijn, maar ik zal die onduidelijkheid meer moeten profileren. Ik hecht waarde aan het oordeel van Shirley, want ze vertelde mij verschillende van mijn Duitse voorstellingen te hebben bezocht".


Amerikaanse elpee


Naar Amerika is intussen een elpee onderweg met daarop het liedwerk, dat speciaal voor die tournee was gemaakt, op teksten van Herman zelf en in de vertaling van Christopher Adier. Verschillende van die liedjes, alsmede de vertalingen treft men in het genoemde boek aan.

Die elpee dient om het publiek rijp te maken voor een nieuwe serie optredens in New York in het najaar. Hij zegt in Amerika veel te hebben geleerd, vooral op het punt van de Amerikaanse mentaliteit.

Herman: „Op Broadway betalen de mensen dertig dollar voor een kaartje., dat is 75 gulden. Die willen ze aan de show afzien. Daar hoort dus een duur decor te staan. Ik had alleen dat hekwerk bij me, dat ik overhield van mijn mislukte theatershow ,,Onder water". In Oost-Berlijn keken ze hun ogen uit op dat hek. Ik klom. er over heen. Die symboliek pikten ze daar wel op. In New York vonden ze alleen zo'n hek maar niks. En ze nemen het je ook kwalijk als je alleen in broek en hemd op het podiurn gaat staan. Dat hoort een duur glitterpak te zijn. Ze willen waar zien voor hun geld. Ik ben niet van plan daar aan mee te doen.
Ik moet me zelf blijven en daar me zelf laten, zien. In vroeger jaren liep ik in New York rond de theaters, waarbij ik de innige droom ontwikkelde hier nog eens ooit op te zullen treden. Ik heb mijn doel al bereikt. Ik heb er acht dagen gestaan. Ze hebben me daar niet verwaarloosd. De pers schreef hele lange slechte stukken en hele lange goede stukken.
Maar ze hebben me daar niet als waardeloos afgedaan. Je mag van die Amerikanen ook niets van je levensangst laten blijken in je voorstellingen. In West-Europa tussen de twee grootmachten in kun je je beangst voelen. Dat begrijpen die Amerikanen niet. Ze voelen zich sterk als grootmacht en als je je bedreigd voelt in Europa, zo zeggen zij, dan moet je hun kant kiezen. Er zijn bladen die me de grond in hebben geschreven. Dat heeft ook te maken met allerlei theaterbelangen, die daar door en langs elkaar heen werken.
Ik had de pech, dat de slechtste kritiek verscheen in de New York Times, die die dag als ochtendblad ook nog het vroegste uitkwam. Hieruit werd door de Nederlandse pers geciteerd. Niet lang daarna verscheen het theaterblad „Stage and Television Today". Hierin stond; "De meest ambitieuze van de drie momenteel in New York vertoonde one man-shows was die van Herman van Veen. Hij zingt als Jacques Brel, hij mimet als Marcel Marceau en heeft veel weg van Danny Kaye".


Meedogenloos


Al die meedogenloos over hem uitgestorte kritiek heeft hem veel geleerd. Zijn nieuwe show voor Broadway zal er op geënt zijn het publiek daar nog duidelijker te laten zien wie Herman van Veen is: „In principe verander ik niet. Toch ga ik inspelen op de behoeften van dat publiek. Dat Toon Hermans het eerder niet redde, wijt ik aan de typisch Hollandse clownerie van Toon, vol kleine gebaartjes, die de New Yorkers niet oppakken".

Edith Piaf werd destijds bij haar optreden in New York ook weggeschreven, zo'n onooglijk mens hoort in New York niet thuis, vond de grote pers daar.

Volgens van Veen is zijn talent daar niet in discussie, wel de vorm en de inhoud van zijn shows. Ze willen hem daar aan hun kant hebben. Om die reden ziet hij voorlopig af van het maken van zijn tweede film. De eerste „Uit elkaar" kwam op ruim een miljoen tekort uit, net als de „Onder water"-show. Voor de nieuwe film vroeg hij subsidie aan, maar verkeeg deze niet. Hij heeft ook uitnodigingen om in Parijs en Tokio te spelen. Dat gaat ook gebeuren. Momenteel maakt hij weer ruim 150 voorstellingen door heel Nederland. Volgende week staat hij in een AVRO-tv-show, waarin hij ook optreedt met zijn eigen Utrechtse publiek, dat hem altijd trouw gebleven is. Hier en ver weg blijft men ook de muziek rond Herman van Veen waarderen met als belangrijkste man de toetsenist Erik v.d. Wurff, die als onafscheidelijke muzikale Harlekijnman zegt te delen in de ervaringen die in het buitenland worden opgedaan.

In New York in het najaar zal Herman van Veen opnieuw een première speciaal voor de pers geven, Met het risico, dat hij andermaal wordt weggeschreven.

Herman van Veen: „Haal je de pers er niet bij, dan zien ze je daar niet eens meer staan. En wordt er helemaal niet meer over je geschreven. Kritiek hoort er bij, al liep ik in het verleden na een slechte kritiek soms beschaamd over straat. Net alsof ik iets heel slechts had gedaan."



TON OLIEMULLER