Herman van Veen in de Pers

de Telegraaf	Herman van Veen verovert Berlijn met baby van 28 ...	17 feb 1998
	BERLIJN bejubelt JEROEN KRABBÉ's eerste grote film LEFT LUGGAGE die er zijn première beleefde. En dit weekeinde gaf HERMAN VAN VEEN zijn première in de HOCHSCHULE DER KUNSTE en hij kreeg, net als JEROEN, juichende kritieken. Herman heeft al 25 jaar een band met Berlijn. "Toen trad ik daar voor het eerst op. Het was een Berlijn dat door de muur gescheiden was. Herman speelde in West- en Oost-Berlijn. Voor hem is Berlijn een stad van geschiedenis en veel emoties. En elke keer als ik er een première heb, ben ik gespannen of het goed gaat", zegt hij. Dit weekeinde beleefde hij er een triomf. HERMAN VAN VEEN LIVE IS ONVERSLAANBAAR', schreef Berliner Morgen- post. Een ingelukkige Herman: "Dan krijg je toch een soort JOHAN CRUYFF-gevoel. En wat geweldig dat JEROEN KRABBÉ hier ook zo. In het theater HOCHSCHULE DER KUNSTE beleefde zijn nieuwe Duitse show 'NACHBAR' zijn Berlijnse première. Het publiek lacht, huilt, leeft met hem mee, wordt vertederd. Men geeft hem een minutenlange ovatie. Herman keert vele malen terug uit de coulissen. Het lijkt alsof hij in een voetbalwedstrijd vijf doelpunten gescoord heeft voor Berlijn, zo klinkt het gejuich, het applaus... En BERLINER MORGENPOST schrijft dan ook terecht: 'Niemand dirigeert het slotapplaus als Herman champagne spuit over de eerste rijen en een Schubert-lied als toegift zingt. Dat hoort bij zijn eeuwige succes'. 'Ich hab' ein zartlichesgefuhl'. Tranen wellen op bij vele vrouwen in de zaal. Na alle slapstick, bezielende songs, de emoties, verlaat men zo het theater, diep geraakt door het fenomeen Van Veen." Buiten wachten honderden fans. Ze omringen Herman in de late warme Berlijnse avond. Ze zijn net vijfentwintig jaar. HERMAN VAN VEEN zegt me de volgende ochtend, als hij ook de prachtige kritieken gelezen heeft: "Echt, ik ben in de wolken. Wat eeuwfeest. Deze kritieken doen me zoveel goed. De dag kan niet beter beginnen." Feestgevoel "Als ik woensdag weer het toneel op ga hier (we spelen een maand in Berlijn) heb ik het een stuk eenvoudiger dan dat je tegen nare verhalen in de kranten in moet werken. Nee, dit feestgevoel blijft nu. Tot onze laatste voorstelling straks in Wenen vieren we dit succes." Herman is blij met dit jeugdige publiek. "Die waren nog niet eens geboren toen ik voor het eerst in Berlijn optrad", zegt hij. Hij geeft toe dat hij ondanks vele jaren van volle zalen en goede kritieken toch heel gespannen was voor deze Berlijnse première. "Je wordt nu toch telkens met jezelf vergeleken", zegt hij. "Een debuut is eigenlijk eenvoudiger. Dan is er het verrassende van het nieuwe van de energie, je eigen stijl. Nu moet het materiaal, de inhoud van je programma het toch doen. Elke keer is het weer de vraag: zal het lukken? Maar we werken er steeds keihard voor. De druk is groot." Herman vervolgt: "Eigenlijk leg je elke keer je eigen barrières op het toneel. Daar moet je niet over vallen over die bananenschil zoals bij slapstick. Dat is ons tot nu toe gelukt, maar je weet het, de verwachtingen worden steeds groter. Maar als je aan die top bent en het mislukt, val je des te harder. Dat hebben we gelukkig tot nu toe voorkomen." HERMAN VAN VEEN begint zijn show in Berlijn zoals hij dat ook in Parijs of New York doet met een Nederlands lied. "Dan verklaar ik ook mijn accent, kent men mijn roots", zegt hij. Dan bereikt hij het publiek in hun eigen taal, herkent men in zijn show de eigen gevoelens, de vreugde en de angst. En dat doet hij in Berlijn, Wenen, Parijs, Londen en New York. Zijn gevoelens zijn universeel. Hij zegt: "Het bijzondere van zo'n internationale tournee is dat je overal thuis komt. In Berlijn zie je na drie jaar dezelfde toneelmeester weer die, toen je hem de laatste keer zag, net gescheiden was. In New York is het de caissière die weduwe is geworden en in Parijs staat diezelfde barman nog altijd in die bar naast dat theater die je zo goed kent. Overal heb je vrienden van wie je hun wel en wee kent zoals zij dat van jou kennen uit je show. Dat schept een bijzondere band." Berlijn blijft voor Herman altijd heel bijzonder. Het is niet alleen een stad geladen met geschiedenis maar ook met emoties. Herman: "Vroeger trad ik ook op in Oost-Berlijn en Oost-Duitsland. Als ik toen over een mus zong, betekende dat VRIJHEID maar nu is een mus ook in dat vroegere Oost-Berlijn een mus. En nu zijn die toen twee verschillende publieken samengesmolten, zitten ze in één zaal." Verbonden Herman heeft zegt men in Berlijn de jeugd min of meer de 'muur overgezongen'. Tijdens de koude oorlog zong hij ook over de vrijheid, hield hij hun een andere wereld voor, waarmee hij zichzelf soms in gevaar bracht. Nu staat hij voor dat publiek waarmee hij lief en leed deelde, voelt men zich verbonden met hem. Als artiest, als mens. Herman zegt: "Het mooie is dat dit Berlijnse succes van nu eigenlijk toch is voortgekomen uit die successerie die ik met mijn Nederlandse show in CARRÉ had." Wekenlang trok hij er volle zalen en hij kreeg er de mooiste kritieken van zijn leven. Die Carré-show was de basis. Maar de Berlijnse versie is toch weer anders. "Ik blijf de show veranderen. Als bepaalde zaken mij emotioneel raken verwerk ik ze in mijn show." Zo heeft hij in deze show als Thema door de hele show heen het onderwerp "kinderen' verwerkt "MET als schaduw het klonenr.. Toen ik het nieuws las over het schaap DOLLY zette me dat aan. het denken. Al die supertechnieken zijn beangstigend, en naar ik vrees onontkoombaar. We moeten vind ik respect hebben voor de natuur." ,,In mijn show behandel ik dit klonen op mijn eigen wijze. Ik breng een vader tot leven die al negenentwintig jaar werkloos is en het financieel heel moeilijk heeft, ook omdat hij een bijzonder kind heeft. Dochter LISELORE, waarbij het klonen niet helemaal lukte. Het is een baby van achtentwintig jaar geworden van bijna drie meter hoog! Ik heb een prachtige grote baby-pop laten maken. ' Je kunt zien dat er iets is mis gegaan' zegt die man dan." Het is Hermans aanklacht tegen deze ontwikkeling. "Het is een soort Tsjernobyl-baby", zegt hij. Hij besteedt ook aandacht aan de overbevolking, uit kritiek op de conservatieve geesten in de katholieke kerk die de pil en abortus blijven verbieden. Het zijn die thema's die Hermans show naast alle humor en slapstick diepte geven. Hij heeft iets te zeggen datje niet vergeet, dat je wakker kan maken en je bijblijft. Zijn theaterwereld is geen droomwereld . Het kan soms even een beeld worden van een zorgelijke toekomst die vragen oproept. Herman: "Ik ben ook nooit klaar met een show. Morgen kan er iets gebeuren dat me inspireert tot een nieuw lied of een nieuwe scène, ik ben geen acteur die altijd hetzelfde zegt. Ik ben een spiegel van deze tijd. Dat houdt de show en mijzelf fris." "Daarom bewonder ik een man als TOON HERMANS zo die zich altijd vernieuwde. Dat is ook het geheim denk ik van zijn energie. Er is bij hem altijd een PLAN. En een plan betekent ook geestelijke kracht en gezondheid. Dat heb ik ook gemerkt. Ik leef telkens naar iets toe: de volgende voorstelling, de volgende première, het volgende idee. Je verlangt telkens naar de uitvoering van dat plan dat in je kop zit. Je blijft creëren. Dat mag ook wel eens mislukken. Het publiek honoreert dat. Want men voelt dan dat jij ook zoekende bent net als zij naar dat geluk. naar dat begrip. Ik doe dat op mijn wijze en ik zeg niet dat die dus perfect is, dat voelt men. Maar ik ga door." Idealisme Hij klinkt nog net zo bevlogen en bezeten als toen hij zijn debuut maakte nu dertig jaar geleden in CARRÉ. Dat idealisme is nooit verloren gegaan. Dat blijft hem telkens naar nieuwe hoogten stuwen en als Die Welt schrijft 'ABSOLUTE WERELDTOP' is dat terecht. Want de wereld is zijn theater geworden. Met lach, melancholie, verdriet, vertedering, onzekerheid, angst en verbijstering. "Als je in Zwitserland het woord 'bruin' laat vallen, betekent dat chocolade. Maar in Berlijn roept dat ook nu nog het beeld op van neo-nazi's. Het is verschrikkelijk wat er met name in de vroegere Oost- Duitse steden op dit gebied nog gebeurt. Ik heb het met eigen ogen gezien. Angstwekkend. Nee, ik wil er niet te veel over uitweiden, maar persoonlijk ben ik ook wel eens lastiggevallen. een doelwit geweest." Maar hij blijft erover schrijven en zingen. "Dat is al heel spannend", zegt hij. Maar in Berlijn is er ook die positieve kant, al die jonge mensen die hem toejuichen, die applaudisseren als hij die heikele onderwerpen aanpakt en veroordeelt. "Daarom vind ik ook dat het onzin is om maar te praten over die spanning tussen Nederlanders en Duitsers. Je kunt zo'n derde generatie die nu bij mij in de zaal zit toch niet aanspreken op wat hun grootvaders of overgrootvaders gedaan hebben. Daar mag je die jonge nieuwe generatie niet voor misbruiken", zegt Herman. De TROUBADOUR, de VLIEGENDE HOLLANDER neemt ze mee op zijn reis in zijn wereld. Symbool En ze reizen met hem mee, met zijn dromen, zijn visies en of dat nu in Berlijn, Amsterdam of Parijs is, zegt Herman, je merkt dat het publiek dan toch diezelfde gevoelens, diezelfde hoop heeft en dat ze altijd toch weer die herkenning vinden in zijn show. Dat geldt \| zeker voor deze show die toepasselijk voor Duitsland 'NACHBAR' heet, maar dat 'Nachbar' is ook een symbool voor je eigen wereldje waarin je leeft. Herman zegt: "Ik speel de show vanuit mijn huis, zing over de buurman die nog altijd hippie is maar bang is voor het jaar 2000, een buurvrouw, een Pakistaanse fundamentaliste, een andere buurman die altijd bezig is in zijn tuin. Die buurman is echt. Die heb ik gehad. Als ik problemen had werkte hij door in de aarde en dan zei hij 'het wordt wel weer herfst'..."