| Nieuwsblad vh Noorden Jacques J. d 'Ancona |
"Ik ben de laatste van een uitservend ras" |
17 jan 1995 |
|
Ze speelde Irma la Douce. Nee, ze was het. Ze was ook Sweet Charity. En de wereld herinnert zich dat ze Peter Sellers onnavolgbaar verleidde in de film Being There? Moet ik doorgaan en haar creatie terugroepen in de film Terms of endearment naast Jack Nicholson? Ziekte en dood, emoties. Een tranentrekker, 't Was grienen geblazen. Mensen huilen graag en producenten in het biscoopwezen ontgrendelen de kassalades om aan dat verlangen tegemoet te komen. Daarom wordt er binnenkort een vervolg gemaakt. Shirley MacLaine is niet verdwenen. Live komt ze terug met een one woman show. In het Koninklijk Theater Carré in Amsterdam staat ze vier avonden: van 26 tot en met 29 januari. Wat ze ook doet - boeken schrijven, zingen, dansen, acteren of politieke activiteit bedrijven - het is altijd bijzonder. Ze noemt zichzelf in alle bescheidenheid "uniek". Is het omdat ze, ook in de Verenigde Staten, nog slechts zelden optreedt? Ze verwijst niet naar een show, een recent programma of zoiets en volstaat met de vermelding van een ontmoeting met Frank Sinatra in New York Radio City. Twee maanden geleden deed Shirley MacLaine enkele Europese steden aan tijdens een promotie- toer. Voor Nederland was in Amsterdam de ontmoeting met de pers in een klassiek gestoffeerde foyer van Carré. Geselecteerde schrijvende dames en heren waren 'op uitnodiging, inclusief AlbertVerlinde, de best geklede man van Nederland, die RTL Showtime presenteert. Later op de dag reisde ze naar Ivo Niehe. Een vrouw van zestig, bezeten van vorige en buitenaardse levens, die cynisch achterom kijkt uit een soort nostalgie-besef. Wat ontwijkend vertoeft ze aan de vage kant als je informeert wat ze straks in haar show gaat doen. Shirley MacLaine is een begrip in de sfeer van theater en entertain- as... ze geen bezwaar. Ze heeft vermoeide ogen. Een vrouw die inmiddels erg lang meedraait in dit circus. Op haar derde danste ze al. "Mijn hele leven heb ik energie gespendeerd aan zeer verschillende zaken. Soms heb ik pijn geleden, bewust." Geroutineerd breekt ze de spanning in het gezelschap. Irritant flitsende fotografen zet ze minzaam op hun nummer. Een koningin van de showbiz treedt haar onderdanen hoffelijk tegemoet. "Ik heb het druk. Sorry, dat ik een beetje laat ben. Het reisschema liep via Berlijn en Parijs, begrijpt u. Maar vertel eens: hoe gaat het hier?" Ze kent Amsterdam. In 1976 stond ze ook in Carré. Negentien jaar geleden bijna. Directielid Hubert Atjak vond het toen zo geweldig, zo indrukwekkend dat hij haar 'ooit' terug wilde vragen. Die kans is er nu. Atjak: "Het was de mooiste theaterervaring uit mijn loopbaan." Om hem niet teleur te stellen doet ze toch min of meer een poging uit te leggen wat ze tijdens die vier avonden in Nederland zal brengen. nend, beschouwelijk: "Het wordt totaal nieuw en anders. Als artiest ben ik niet iemand die een lied vastlegt, ik acteer en dans de songs die men kent uit Gypsy, Can Can en Sweet Charity en meer van dat materiaal. Alles in het Engels, ik zing niet in andere talen, dat is me te lastig. In 1976 was ik hier met een balletgroep en een groot orkest. Nu kom ik met een combo. Denk niet dat dat een geldkwestie is. Ik vind dat veel vakmensen op het toneel een muur oprichten tegenover het publiek. Dat wil ik niet. Deze show heeft een sterk persoonlijke kleur. Alles wat ik zal doen is de optelsom van wat ik in mijn carrière gedaan heb.Mijn hele leven is door de showbusiness bepaald. Dat houdt niet op bij de buitenkant. Ik ben gek op echte mensen. Daarom ook werken we aan het vervolg op Terms of endearment, want die film gaat over echte mensen. Ik verheug me er op." * Over het fenomeen film, andermaal: "Het soort films dat ik bedoel wordt in Hollywood eigenlijk niet meer gemaakt. Dat begrijp je alleen als je Amerika een beetje kent. Angst en geweld bepalen de maatschappij,weerspiegelt dat beeld. Deze wereld is het spoor volledig bijster. Bij Arnold Scbwarzenegger kun je dertigduizend doden zien. Dat hoeft voor mij niet. En als je constateert dat Jurassic Pare ritselt van animatie en bewegende poppen, dan mag ik toch wel vaststellen dat deze wereld in de war is?" Zc torst kolossale, folkloristisch ogende houten oorbellen. Een stropdas met een Schotse ruit, laarsjes onder een wijde broek van (imitatie) leer. Onder het snoezige roodgeruite hoedje pieken een paar nonchalante gelegde lokjes. Shirley MacLaine werpt een ironische blik in de richting van de verzamelde pers. Roodkapje en de wolven, een eigentijds sprookje. Nóg een verhaal. Ze vertelt van de film Sunset Boulevard, destijds met Bette Davis. Die film gaat over een aan de dijk gezette actrice, die een come back ziet gloren als ze een jonge scenarioschrijver weet te bewegen een idee voor haar uit te werken. Tevergeefs. Geen mens kent haar meer en regisseur Cecil B. de Mille is blij als hij haar galant de deur uitgewerkt heeft. Sunset Boulevard is in Londen en in New York terug als een aangrijpende musical, een schepping van Andrew l.loyd Webber. Shirley MacLaine bad dc indruk dat hij de hoofdrol voor haar bestemd had. Mis. "Ik doe het niet. Voor mij zitten er teveel trappen in het decor. Hij mag blij zijn als er ooit een vrouw komt die nog met hem wil werken. Kijk eens hoe hij Patty Lupone en Faye Dunaway heeft behandeld..." Shirley MacLaine is bezig aan een boek over Hollywood. Ten minste, als het lukt en ze tijd heeft. Een verantwoording. "Ik werk hard, heb altijd hard gewerkt. Ik ben de laatste van een uitstervend ras artiesten. Mensen als Gene Kelly zijn er haast niet meer, Sammy Davis is overleden en ook Lena Horne was zo'n prachtige zangeres die haar liedjes acteerde. Natuurlijk hebben we Liza Minnelli nog. En Bette Midler, zegt u? Voor mij is zij een stand up comedian. Waar zijn de opvolgers en opvolgsters? Jonge mensen krijgen de kans niet meer om een theaterdier te worden. Voor hen is er geen plek meer om te oefenen en te groeien. Ik betwijfel ook of ze er voor willen werken. De produkties zijn te duur geworden. Men durft jonge artiesten niet meer voor de leeuwen te gooien. Ze mogen niet falen, iedereen moet meteen GOED zijn. Vroeger zagen we op het televisiescherm nog variété, vaudeville en revue. Dat tijdperk is voorbij. Het publiek weet niet meer wat theater is. De jonge generatie wordt geboren in opname-studio's. Daar worden emoties gecreëerd die ze vervolgens op een cd zetten. Dat is blijkbaar wat het publiek wenst. De kunst van mijn generatie sterft uit. Dat doet me pijn. Het is absoluut niet okee." En dan opeens valt haar - bestudeerd - een naam in. "Herman vaq Veen zag ik in Carnegie Hall. Hij is een echt theaterbeest." Herman en zij onderhouden sinds 1977 een mysterieuze vriendschap die hem volledig van de wijs bracht en hem kracht gaf. Ze kent Herman al van vóór 1982, het jaar dat Van Veen voor 't eerst in New York optrad. Na de voorstelling in het Ambassador Theatre (ik reisde mee als verslaggever) dineerden we in een klein Frans restaurant. "Herman maakt het zichzelf te moeilijk," zei ze bij die gelegenheid aan tafel tegen me op een vertrouwelijk toontje. "Hij doet teveel op een toneel." Hoe staat ze zelf in deze tijd? "Mijn manier van optreden is niet verouderd," vindt ze. Met een schamper lachje: "In tegendeel, het is zelfs zo uniek dat het weer nieuw is. De jeugd zal er best lol aan beleven. Misschien zullen de jongelui hun ouders plotseling beter begrijpen als ze mijn show gezien hebben. Ik heb affiniteit met jonge mensen. Ik houd van hun muziek en kan hip hop en house best waarderen, maar wat is voor de jeugd nieuw of ouderwets? Je ziet op Broadway in de schouwburgen zelden jonge mensen. Ze weten niet waar we het over hebben." Shirley MacLaine legt oude handen in haar schoot. Het valt me op dat ze een jeugdige hals heeft. "Er is veel fout in deze wereld. Een muzikale show helpt je er doorheen. Je kunt er weer even tegen, twee uren op zijn minst. Je moet er voor jezelf verzekerd van zijn dat je kracht uitstraalt. Denk in godsnaam niet dat ik de hele avond ga staan dansen en springen. Het wordt een show waarin eenvoud overheerst." Hoe lang denkt zij eigenlijk door te gaan? "Tot het jaar 2033. Ik houd verschrikkelijk van dit vak en van werken. Hoewel, ik ben geen prestatie- type. Ik geniet een zeer goede gezondheid en voel me lekker. En daar gaat het om. Carré is een fijn theater. Mij interesseert het niet hoe de kleedkamers er uitzien. Dat maakt niets uit. 't Gaat er om dat de sfeer plezierig is, dat het publiek zich vermaakt en dat er een goede douche is. De show wordt niet op Nederland toegesneden, hij is niet typisch Amerikaans. Ik kom voor een Europees publiek met vertrouwd materiaal van songs uit mijn films." Een vrouw zonder kapsones, met allure. Wat is succes voor haar? "Ik ben realist. In Out on a limb, een film die gemaakt werd naar een van mijn boeken, speelde ik een karakterrol. Die vrouw was ik zelf. Ik had er geen moeite mee mijn eigen leven na te spelen. Ik heb nooit iets gedaan dat ik niét leuk vind en dat zal ik ook in de toekomst niet doen. Alles wat ik doe zie ik als een ervaring waar ik lering uit put. Niets is belangrijker dan innerlijke vrede met jezelf te bereiken. De dingen moeten kloppen. Zodra ik merk dat er iets van disharmonie insluipt, stop ik. Soms loop je tegen een muur op. Dan moet je er overheen, of er doorheen. Leven is scheppen en vooral: jezelf begrijpen. Ik ben nooit een workaholic geworden voor wie alleen het vak telt." - Jacques J. d 'Ancona |