| ROTTERDAMS DAGBLAD Peter van Brummelen |
'lk zie niet alleen bomen, ook de wortels' |
14 okt 2000 |
|
Herman van Veen (1945) is entertainer. Hij bracht meer dan 120 Ip's en cd's uit, heeft zo'n vijftig publicaties op zijn naam staan en treedt vaak op in het buitenland, waar hij voorstellingen brengt in het Duits, Engels en Frans. Komende week begint hij aan een serie onemanshows in theater Carré In Amsterdam. Utrecht "Als ik terugdenk aan Utrecht, waar ik 23 jaar heb gewoond, denk ik terug aan de lange wandelingen die ik iedere dag maakte van huis naar school en terug. Eerst zat ik op een montessorischool, wat zo'n vijftig minuten lopen was. Later, naar het conservatorium, was ik veertig minuten onderweg. Alle tijd om te denken en te kijken dus. Ik vond het vaak boeiender dan het onderwijs zelf. Op weg naar die montessorischool kwam je eerst langs de gasfabriek, waar veel van de vaders van medeleerlingen werkten, dan langs de gevangenis, waar sommige van de vaders zaten. En of het niet op kon, kwam je ook nog langs de schouwburg, voor mij het meest mysterieuze gebouw van de hele stad." Carré "Is telkens het einde van een wereldreis. Bij mij gaat het zo: Ik treed eerst drie jaar achtereen op in het buitenland, veel in Duitsland natuurlijk, maar ook in Frankrijk, Zwitserland, België, Oostenrijk, Engeland en Amerika. Daarna volgt altijd een rondje Nederland dat steevast wordt besloten in Carré. Het is de zaal waar ik het meest heb opgetreden. Halverwege de komende serie sta ik er voor de 365ste keer - alles bij elkaar een jaar dus. Wat zo mooi is in Carré: de lach stopt er niet. Komt doordat het een driekwart ronde zaal is. De mensen kunnen elkaar zien en dat werkt aanstekelijk. Als het goed loopt, krijg je echt een draaikolk van applaus en gelach." Verdienstkreuz "...der Bundesrepubük Deutschland. Is een belangrijke onderscheiding, hoor. Vergelijkbaar met wat hier Officier in de Orde van de Nederlandse Leeuw is, of hoe zoiets ook mag heten. Ik heb hem vorig jaar gekregen, wegens mijn verdiensten voor het verbeteren van de betrekkingen tussen het Duitse en het Nederlandse volk. Ik word altijd een beetje kriegel als Nederlanders het hebben over dé Duitsers. Inwoners van Hannover zijn heel anders dan die van München en de voormalige DDR is weer heel anders dan het Ruhrgebied. Dé Duitsers bestaan helemaal niet." "Als ik in Duitsland speel, ben ik daar wel de kritische Hollander die het verleden zeker niet negeert. Ook daar zing ik het lied over Sara, het joodse meisje dat na de oorlog terugkeert in Nederland en zich afvraagt waar alle joden zijn gebleven. Soms ga ik verder, ja. Na afloop van de verkiezingen heb ik de zaal wel eens begroet met: Hallo, vijftien procent fascisten! Maar dat is inspelen op de actualiteit, dat moet gewoon." Vlaams Blok "Laatst kreeg ik een uitnodiging voor een feest in Antwerpen. Ik heb nee gezegd. Het lijkt mij niet dat daar op het ogenblik iets te vieren valt. Ik kom graag in België, mijn eigen vrouw komt er vandaan, maar dit is verschrikkelijk. Het heeft veel te maken met de taalstrijd. Tekenend is dat het Vlaams Blok het zo goed doet, terwijl extreem-rechts in Wallonië zo goed als niets meer voorstelt." "Om het nationale bewustzijn van de Vlamingen goed te begrijpen, moet je helemaal terug naar nota bene de Eerste Wereldoorlog, toen duizenden Vlaamse jongens zijn omgekomen doordat ze de bevelen van hun Frans sprekende officieren niet begrepen. De gekwetstheid daarover heeft diepe sporen getrokken in de Belgische samenleving. En daar maken een stel assholes, in goed Nederlands, op een vreselijke manier misbruik van. Dat Vlaams Blok kan zich nog zo keurig presenteren, maar we praten hier wel over fascisten. En ik vind het een heel beangstigend idee dat in Antwerpen, een stad waarop ik zeer gesteld ben, één op de drie inwoners daar zijn stem aan heeft gegeven. Zweverigheid "Ik zweverig? Absoluut niet. Dat men dat over mij zegt, komt doordat ik complexe onderwerpen aansnijd en me niet op een gebruikelijke manier uit. Ik zie niet alleen de boom, ik zie ook de wortels. Daar houden Nederlanders niet van, die zijn alleen geïnteresseerd in wat zichtbaar is." "Er bestaat hier ook een enorme schroom voor de nuance, Ken je dat verhaal van James Bond die een toastje met zalm zit te eten? De ober steekt een verhandeling van wel drie kwartier af over die zalm. Zegt James Bond: Yes, but what about the toast?" "Dat spreekt mij aan. Ik houd van voetbal, praat ook graag na over een wedstrijd, maar denk dan ook: maar wat dacht de bal? Ik ben me ervan bewust dat ik soms verwarring schep, maar ik ben er niet op uit. Dat verwijt van zweverigheid is ook typisch Nederlands. In Duitsland, of waar ook in het buitenland, hoor ik het nooit." Cynisme "Heb ik een bloedhekel aan. Maar je hebt er wel de lachers mee op je hand. Komieken heb je hier in twee soorten: moralisten en cynici. Ik ben geen van beide, ik ben de man van het georganiseerde toeval: ik leg een banaan neer en glijd er vervolgens zelf over uit. Het ligt altijd aan mezelf. Ken je de cartoonist Zak? Dat is cynische humor waarom ik wél vaak onbedaarlijk moet lachen. Staan er op zo'n tekening een West-Duits en een Oost-Duits hondje tegen elkaar aan te zeiken, zegt de een tegen de ander:,Stond hier vroeger niet iets tussen?' Heel cynisch, maar ook heel knap. Zak geeft er een draai aan, het is bij hem niet één op één." Babette "Een heel zorgzame dochter. Ik ben haar vader, maar zij is ook een beetje mijn moeder. Babette is iemand met een warm hart. Hier past voor mij alleen een heel groot JA. Goede tijden, slechte tijden? Nee, dat vond ik helemaal niks. Ik herkende Babette er niet in. Maar ik heb ook helemaal niks met het genre. De dramaturgie van een soap is dat alles altijd gaat zoals je denkt dat het gaat. De kijker wordt in zijn intellectueel niveau bevestigd en denkt dat hij iemand is, terwijl hij doorlopend wordt belazerd." Prinses Irene "Een vriend. Ik zeg heel nadrukkelijk niet vriendin, want dan gaan de gedachten meteen weer de verkeerde kant uit. Onze relatie is verticaal, zal ik maar zeggen. Een echte vriend is ze van me, een makker. Ook van haar zegt men dat ze een zwever is, ja, maar ook bij haar slaat dat nergens op. Wat zij, op haar manier, zegt, is dit: Een parasiet kruipt in een boom. Die boom scheidt vervolgens een stof af, op grond waarvan buurmanboom denkt: hé, ik moet actie ondernemen anders zit die parasiet straks ook in mij. Kortom: op een bepaald niveau kunnen bomen communiceren." "Dat is alles wat Irene zegt. Ze praat niet mét bomen, ze praat óver bomen. Men ridiculiseert haar, omdat men vindt dat een prinses op een bordes hoort te staan en haar bek dient te houden. Die cd van prinses Christina is welwillend ontvangen, maar ze brengt dan ook een veilig repertoire. Als ze liedjes van, zeg maar, Pussycat zou zingen, zouden de reacties wel anders zijn." Nachtvlinder "Prachtfilm. Maar hij was geen groot succes, nee. Ik had op zeker honderdduizend bezoekers gerekend, het waren er maar veertien- duizend. Ja, hoe komt dat? De kraaien vielen uit de bomen toen hij draaide, de kritieken waren vernietigend en de schermhouders hadden andere prioriteiten dan een gedicht in 35 millimeter tonen. Dat zeg ik mooi, vind je niet?" "Wat ik doe is ongebruikelijk, want het is voorzichtig, het schreeuwt niet. Ga daarmee de concurrentie met al die Amerikaanse films maar eens aan. Al die kritiek op Nachtvlinder stak me niet, maar ik heb er wel een beurs gevoel aan overgehouden. Ongeslagen, maar wel klappen opgelopen. Je bent ergens vijfjaar mee bezig geweest en men doet het af als iets zonder waarde. Of je een wc-papiertje afscheurt." "Overigens ga ik gewoon nog een film maken. En als acteur ben ik binnenkort te zien in Full Belly, een Frans-Amerikaanse coproductie onder regie van Melvin Van Peebles, de nestor van de zwarte film, die me had zien optreden in Parijs. Een film over racisme is het. Ik ben de good guy, de enige witte in de film die niet discrimineert." Louis Davidsring "Zit in de kluis. Ben ik heel fier op. Ik heb hem indertijd van Wim Sonneveld gekregen en het is de bedoeling dat ik hem straks, als ik een jaar of 65 ben, weer doorgeef aan een ander, Ik wil dat het een oorspronkelijk iemand is, iemand die zijn eigen weg gaat. Eerlijk ge zegd ben ik die meneer of mevrouw nog niet tegengekomen. Wie ik wel heel leuk vind, is die jongen, kom, hoe heet ie, die met dat meisje Van Kooten vrijt? Precies, Hans Teeuwen. Over Theo Maassen hoor ik ook heel goede dingen, maar die heb ik nog niet gezien." Louis van Gaal "Een man die ik graag als vriend zou hebben. Heb ik heel hoog zitten. Om z'n oprechtheid, om z'n principes, om z'n vogelperspectief ook; hij heeft echt overzicht. Het succes van het Nederlands elftal is natuurlijk afhankelijk van de spelers. Allemaal maatschappelijk geslaagd, die jongens, maar zijn ze ook bereid er op het veld tegenaan te gaan? Maar als er één in staat is er wat van te maken, is dat voor mij zonder meer Van Gaal." "Ik heb zelf ook altijd veel gevoetbald. Een typische vleugelspeler was ik, een soort slechte Rob Rensenbrink. Na zestien jaar competitie te hebben gespeeld, ben ik er onlangs mee gestopt. Ik ben 54, weetje. Zelf heb ik een heel aardige conditie, maar die andere kerels van mijn leeftijd... Als je eromheen wilt, blijven ze gewoon staan. Reuze gevaarlijk." Dick Bruna "Ja, prachtig. Ik vind zijn tekeningen er altijd uitzien of je de figuren zo van het papier kunt pakken. Nee, mijn kinderen zijn niet opgevoed met Nijntje. Ik heb ze niet veel voorgelezen, ik verzon zelfverhalen." Herman van Veen, 20 oktober tot en met 2 december in Carré. Tel. 020-6225225. Peter van Brummelen |