Het Vrije Volk Rein Wolters |
Daniel Den Hoed kliniek verricht wonderen met "volksmiljoenen" |
13 sep 1990 |
| ROTTERDAM - Menswaardig verplegen dankzij particulier initiatief. Daar waar de overheid financieel schromelijk tekort schoot, droeg een volksinzameling bij aan het verlichten van het lijden van leukemiepatiënten. In de dr. Daniël den Hoed Kliniek te Rotterdam heeft een voor de wereld uniek verpleegproject gestalte gekregen. Mogelijk gemaakt door een geldinzameling onder de paraplu van de Stichting Colombine van cabaretier Herman van Veen. Mensen met bloedkanker, die voor hun genezing een diep ingrijpende en levensbepalende beenmergtransplantatie moeten ondergaan, hoeven de behandelingsperiode van minimaal zes weken hierdoor niet meer in een volledig geïsoleerde omgeving door te brengen. De kankerkliniek - op het gebied van deze ziekte het grootste, onderzoeks- en behandelcentrum in Nederland , beschikt nu over acht bacterie-arme verpleegkamers van elk driehonderdduizend gulden. Het Rijk droeg aan het project, min of meer gedwongen door de publieke opinie en als hekkensluiter, alsnog ruim een half miljoen gulden bij. In de oude verpleegsituatie, die overigens in mindere mate toch gehandhaafd moet blijven, wordt gebruik gemaakt van volstrekt steriele tenten. Dit is van levensbelang. Als gevolg van zware medicatie sterft bij een leukemiepatiënt het beenmerg af en hierdoor staakt de natuurlijke bloedaanmaak. Tijdelijk is er geen enkele weerstand tegen infecties. Pas nadat nieuw donorbeenmerg is ingeplanteerd, is het grootste gevaar bezworen. Zelfs de geringste onvoorziene infectie kan fataal zijn. Elk denkbaar risico wordt daarom uitgesloten met volstrekte en steriele afzondering. Voor de patiënt betekent dat het gaan door een diep dal. Dierbaren mogen niet aan het bed komen. Het doorzichtige zeil van de tent blijft een scheidslijn, die in zo'n geval lijkt op een dikke muur van beton. Elkaar aanraken mag niet, behalve dan met de armen en handen in een plastic slurf. Aan deze, door veel betrokkenen als onmenselijk ervaren situatie, komt in de dr. Daniël den Hoed Kliniek binnen enkele weken een eind voor patiënten die behandeld worden met donormerg van bloedverwanten. Voor mensen die noodgedwongen behandeld worden met nietverwant beenmerg, blijven op de afdeling twee steriele 'flows' (tenten) beschikbaar. Zij kunnen niet anders dan daar worden behandeld.Volgende week woensdag worden de bacterie-arme verpleegkamers in gebruik genomen. In acht maanden tijd zijn deze gebouwd op de tweede etage van een zijvleugel, nu al de Colombine-afdeling genoemd. Deze bestaat uit acht van elkaar gescheiden kamers met veel licht en ook uitzicht op het parkje tussen de Den Hoedkliniek en het aangrenzende Zuiderziekenhuis. De kamers zijn voorzien van elk denkbaar gemak en laten ook communiceren met lotgenoten toe. Er zijn zelfs douches en, wat belangrijker is: de patiënt mag (na het wassen van de handen en het omdoen van een monddoekje) aan bed bezoek ontvangen. Men mag elkaar zelfs vasthouden. Juist het ontbreken van deze mogelijkheid werd steeds heel erg ervaren. Geheim Het geheim van de kamers is een speciaal ontworpen computergecontroleerde steriele luchstroom, die constant van de patiënt afstaat. Hierdoor is het onmogelijk dat schadelijke bacterie ën hun vernietigende werk doen. Overigens heeft de nieuwe verpleegmethode geen hoger genezingspercentage tot gevolg. De grote winst is alleen een veel menselijker wijze waarmee getracht wordt de patiënten door deze moeilijke periode heen te loodsen. Juist het toevoegen van dit extra menselijke facet in de behandeling was voor Herman van Veen reden voor het opzetten van de actie 'Isoleren is genezen'. Van Veen was toen al geruime tijd bevriend met de hematoloog/internist dr. Ton Hagenbeek. Na een grondige studie in Amerika bij onder meer Bob Gayle (de vermaarde bij de kernramp in Tsjernobyl door Rusland te hulp geroepen specialist in bloedkanker) vestigde Hagenbeek zich in 1982 in de Den Hoedkliniek. Hij bepleitte een paar keer vergeefs de bouw van de toen nog zogeheten isoleerkamers. Deze onvriendelijk overkomende benaming is later - tot vreugde en met grote instemming van de kliniek - vertaald in 'bacterie-arme verpleegkamers'. Als gevolg van door het Rijk opgelegde bezuinigingen kon voor de bouw geen geld worden vrijgemaakt. Kwaad Tussen Van Veen en Hagenbeek was het probleem tijdens een huiselijk bezoek onderwerp voor een diepgaand gesprek. Van Veen maakte zich kwaad over de afwijzende houding van de overheid. Hij besloot het heft in handen te nemen en nam initiatieven voor de inzameling. Al eerder had de door hem opgerichte stichting Colombine met succes gelden ingezameld voor humanitaire projecten in binnen- en buitenland. Het stichten van een textielatelier in Manilla en het slaan van waterputten in Afrika zijn voorbeelden. Op zondagavond 26 april 1987 gaf Herman van Veen - prinses Irene was er ook bij - in het Circustheater in Scheveningen een benefietvoorstelling van zijn eigen theaterprogramma. De opbrengst van vijftigduizend gulden was het beginsaldo van de 2,7 miljoen gulden die benodigd was om de acht fel begeerde kamers te realiseren. Van Veen verklaarde het bedrag in vijf jaar tijd te willen inzamelen. Op die succesavond ontstond bij deze krant het plan Van Veens actie publicitair te adopteren en ten bate van de actie een groot benefietgala' In De Doelen te organiseren. "Vanaf het moment dat Het Vrije Volk ruchtbaarheid aan de inzameling heeft gegeven, is de actie in een stroomversnelling gekomen," herinnert Ton Hagenbeek zich. "Ik denk dat het. grote succes van de inzameling voornamelijk is te danken aan de publiciteitsgolf in jullie krant. Dat is ook de reden dat hel project, binnen de helft van de gestelde tjjd kon worden gerealiseerd." Lee Towers Als gevolg van de publikaties kwamen vooral in Zuid-Holland inzamelingsacties van de grond. Scholen hielden sponsorlopen, op brengsten van loterijen gingen naar Colombine en ook talloze particulieren vulden een giro in. Bij de receptie van de dr. Daniël den Hoed Kliniek werden ook enveloppen met geld afgegeven, waaronder een met twintigduizend gulden. Het benefietgala van Het Vrije Volk voor tweeduizend bezoekers met onder meer de belangeloze medewerking van Lee Towers, Anita Meijer, Joke van der Lee, Frank van Riel, Fred van Vugt, Frankie Dublin, Lou Prince en vele anderen, bracht op 12 november 1987 41.000 gulden op. Het grootste aandeel in de actie kwam vanuit de Krimpenerwaard, waar vorig jaar onder de noemer 12=1 één miljoen gulden werd ingezameld. Het geld kwam binnen door het verkopen van oliebollen, het wassen van auto's en fancy fairs, rommelmarkten, sponsorlopen en nog veel meer."De inzet van iedereen heeft mij persoonlijk erg geraakt. Ik ben bijzonder onder de indruk," bekent de arts Ton Hagenbeek. Tegelijkertijd benadrukt ook hij dat er in Nederland toch sprake is van een onjuiste en betreurenswaardige situatie dat een deel van de gezondheidszorg overeind gehouden moet worden door particuliere inzamelingsacties. "Het begint al aardig te lijken op het Amerikaanse systeem," zegt hij. "Daar staan in elke drugstore ook de busjes van Welfare waarin je geld kunt stoppen." Academisch Volgens Hagenbeek komt er voor de Den Hoedkliniek extra overheidsgeld beschikbaar als het ziekenhuis als academisch wordt erkend. "Nu vallen we nog categoraal onder het rijtje van gewone ziekenhuizen. Onjuist," benadrukt hij fel, "onze speciale taak is het doen van onderzoek, het vinden van geneeswijzen voor kanker. Dan kan onvoldoende door gebrek aan geld. Wij zijn groter dan het Anthonie van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam. Jaarlijks behandelen wij tienduizend patiënten, onder wie vijfendertighonderd nieuwe. Dat is niet niks. Daarom is en blijft het onjuist dat de rijksoverheid de budgettering over één kam scheert." Overigens zijn over het opwaarderen van de status van de dr. Daniël den Hoed Kliniek intensieve besprekingen gaande tussen de ziektekostenverzekeraars en de betrokken ministeries. Intussen is op het gebied van kankeronderzoek en -behandeling al een nauwe samenwerking ontstaan met het Academisch Ziekenhuis Dijkzigt in Rotterdam. De oncologie-afdelingen van de twee ziekenhuizen zijn sinds 1 maart al samengevoegd. Dit is mogelijk geworden door onder meer projectsubsidie van de Nederlandse Kankerbestrijding. Afdoende zijn de bijdragen opnieuw niet. Hagenbeek: "Zelfs veel geld is niet genoeg." De nu al hechte samenwerking is de voorbode van de verhuizing van de Den Hoedkliniek naar nieuwbouw naast het Dijkzigtcomplex, waar ook het Sophia-Kinderziekenhuis in aanbouw is. "Er is voor de verhuizing een termijn van vijf jaar genoemd, maar die kan evengoed het dubbele zijn," zegt Hagenbeek. Grootste winst Op de zich opdringende vraag of de inzameling voor de bacterie- arme verpleegkamers dan niet vergeefs is geweest, antwoordt hij ontkennend. Met klem zelfs. "Het steriele luchtcirculatiesysteem is het duurste van het gehele project. Dat kan in zijn geheel mee naar het nieuwe gebouw. Dat geldt ook voor de inrichting van de kamers. Vergeet anderzijds niet dat tussen nu en het moment van verhuizen aan honderden patiënten een aanzienlijke verlichting kan worden gegeven. Dat is de grootste winst. Van investeringsverlies is beslist geen sprake. "Dat geldt ook voor de tweede grote inzamelingsactie voor de Den Hoedkliniek voor de bouw van een Familiehuis, waarbij met name 'ambassadeur' Lee Towers en presentator Hans van Vliet van Radio Rijnmond van zich hebben doen spreken. Het huis is in aanbouw en heeft als doel er tijdelijk onderdak te verschaffen aan veraf wonende familie van ernstig zieke patiënten. Ook in dit project is rekening gehouden met een verhuizing van de kliniek naar de andere Maasoever. Het pand zelf kan, als het eenmaal zover is, worden verkocht. Van de opbrengst kan een soortgelijk onderkomen worden gerealiseerd in de nieuwbouw. Ook in dit geval zullen in de overbruggingsperiode al veel familieleden profiteren het particulier initiatief. De acht bacterie-arme verpleegkamers op de Colombine-vleugel van de kliniek worden op woensdag 19 september met enig ceremonieel door Herman van Veen aan het ziekenhuis overgedragen. De volgende twee dagen zijn bestemd voor bezichtiging en daarna worden de verpleegkamers daadwerkelijk gebruikt. Dokter Ton Hagenbeek tot besluit: "Ik ben bijzonder blij en natuurlijk vooral voor de patiënten." Rein Wolters |