GOUDSCHE COURANT
WILLEM HOOGENDOORN

Herman van Veen:
niet alleen met woorden

13 sep 2000

Een van de aardige kanten van Herman van Veen is dat hij in zijn inmiddels lange en veelzijdige carrière dezelfde is gebleven. In een show van pakweg twintig jaar terug maakte hij eens wat pittige, sarcastische opmerkingen over de wijze waarop toentertijd ontwikkelingshulp werd bedreven: "En al die ontwikkelingswerkers vertrokken naar Afrika met honderd potten witte verf naar het zwarte continent", stelde hij op zijn karakteristieke manier vast. Hij keek de zaal in met een verbaasde blik, achter hem speelde Erik van der Wurff een deuntje op zijn piano. Meteen daarna kwam de volgende scène - Van Veen lijkt altijd haast te hebben.


Een paar jaar terug richtte Herman van Veen met anderen de Stichting Colombine op, die zich bezighoudt met kleinschalige projecten in ontwikkelingslanden; in Zuid-Afrika stichtte hij met enkele anderen de Foundation die zijn naam draagt, met als doel kinderen te helpen hun eigen creatieve talenten te ontwikkelen.

Niet alleen woorden, niet alleen aan de kant blijven staan en mopperen op wat anderen verkeerd doen. Het is een wel sympathiek trekje van deze buitenbeen in het Nederlandse theaterleven. De inmiddels 55-jarige Van Veen - clown, violist, filmmaker, schrijver en nog veel meer - is bezig aan een toernee langs niet zo gek veel theaters, die dit najaar wordt besloten in Carré, waar hij liefst 32 voorstellingen geeft.
Jaren was hij weg uit Nederland om internationaal carrière te maken; hij is vermoedelijk een van de zeer weinigen die er in slaagt zijn liedjes en grappen ook begrijpelijk te maken in andere talen. Van Veen zat veel in Amerika, in Duitsland, in Frankrijk, in Zwitserland in België - tot hij vorig jaar opeens weer opdook voor een serie concerten met het Rosenberg Trio.

Vorig jaar ook maakte hij zijn tweede speelfilm, twintig jaar na zijn regie-debuut met uit Elkaar. Er gebeurde wat hem niet zo gek vaak overkwam: 'Nachtvlinder' flopte verschrikkelijk en alsof dat niet genoeg was, werd hij ook nog eens collectief neergesabeld door de kritiek, die hem domweg onkunde verweet.
In de recente biografie die Van Veen opstelde over zijn carrière verzwijgt hij het fiasco niet. "Als ik zeg dat mijn laatste film Nachtvlinder geen onverdeeld succes was, overdrijf ik. Zo goed was hij niet, volgens de critici.

Een Nederlandse ochtendkrant, zo herinner ik mij, plaatste op de voorpagina een foto van een wat oudere vrouw die moederziel alleen in het lege Grand theater zat. Belde haar op: 'Mama, je staat in de krant'. Wij vinden het natuurlijk een prachtfilm".
Het moet hem meer gekwetst hebben dan uit deze zelfspot blijkt, al was het maar omdat hij met de film een hommage wilde brengen aan een overleden vriend. Op de bühne, tegenover zijn publiek, kan hij revanche nemen. De concerten met het Rosenberg-trio, waarmee hij twee keer in Gouda te horen was, verliepen goed en zijn nieuwe show oogstte in België al veel lof. 'Tijdloos. Een vloeiende symbiose van muziek, vertelkunst, poëzie en humor', en: 'Herman van Veen zingt het leven zoals het is: teder en hard. Hij doet dit op zijn unieke en ontwapenende manier. Een show om te lachen en te huilen, maar vooral om intens van te genieten", meldden vooraanstaande kranten.

De beschrijving doet denken aan Jacques Brel. Van Veen noemt hem zelf 'een beetje een godfather voor mij'. Ooit, in een documentaire over de chansonnier met 'het Brusselse accent dat trouwens helemaal niet bestaat', zei Van Veen dat hij vooral onder de indruk was van Brel's koppigheid. "Brel is tragisch. Een Don Quichotte die eindeloos met zijn kop tegen de muur beukt op zoek naar liefde, tot bloedens aan toe". Van de verschillende nummers die Van Veen opnam van Brei is 'Een liefde voor later' (Chanson des vieux amants) waarschijnlijk het bekendst gebleven.

In zijn veelzijdigheid heeft Van Veen wel wat weg van Brei, die eveneens acteerde, zelf films maakte (die ook weinig succesvol waren) en in een grote musical stond. Het programma dat Van Veen nu brengt bevat verhalen, sketches, parodieën en veel liedjes. Naast Van der Wurff, wordt hij bijgestaan door Nard Reijnders (saxofoon, accordeon), Edith Leerkes (gitaar), Thomas Dirks (contrabas) en Jann (viool, zang).

GOUDSE SCHOUWBURG 'Herman van Veen'. Nieuwe theatershow. Op vrijdag 15 en zaterdag 16 september. Aanvang 20.00 uur. Veelzijdige theatermaker terug in Gouda in Schouwburg



Willem Hoogendoorn