DE STANDAARD
Peter Vantyghem

Van Veen schildert duizend soldaten

12 september 2008

In de Lakenhalle van Ieper hangen tot november veertien schilderijen van Herman van Veen. Nieuwe grafstenen voor duizend soldaten.


Drie jaar is Herman van Veen in stilte bezig geweest met een collectie schilderijen over de gevallen soldaten in de Westhoek.
De naam van de expositie: "Voor alles wat nog in de mens zal rouwen", klinkt tegelijkertijd neerslachtig en opwekkend.

Maar kan het anders in een streek waar het duister van het verleden zo botst met het licht van de grote, grijze hemel van elke dag?

Een van de doeken drukt die hemel ook uit in een monochroom diepgrijs. Van Veen schildert abstract en groot. Een ander schilderij drukt een landschap bij val-avond uit in een zwaar, zwart veld met een hemel van roestig staal erboven. Daarin de woorden "Duizend en duizend soldaten."

Het zijn woorden uit het gelijknamige lied van Willem Vermandere. Van Veen schilderde in elk doek regels uit dat lied en gaf zijn werken telkens ook een naam die hij ging "lenen" op de kerkhoven rond Ieper.
Zo worden de verloren namen van Albert George, Charles Doran, Joseph Heuer vandaag weer uitgesproken. En dat ook de bedoeling.

"Ik kom hier al veertig jaar", legt de Nederlandse artiest uit, "maar ik heb er altijd voor geschroomd om de kerkhoven te bezoeken. Ik was bang voor de impact. Acht jaar geleden deed ik het wel. En vier jaar geleden bezocht ik hier die expositie met brieven die soldaten schreven aan hun geliefden. Die heeft me zo verschrikkelijk aangegrepen dat ik die dag gewoon niet kon zingen."

Woorden vond hij er niet voor, maar zijn nieuwe passie bood wel een uitweg: schilderen brengt "de fossielen van zijn ziel" naar boven.
Hij noemt zijn schilderijen "nieuwe grafstenen", met als motto: "Opdat het nooit meer gebeure".

De hele ervaring heeft hem al nieuwe inspiratie voor een volgende stap geleverd. Gisteren kreeg hij een brief waarin iemand hem de tekst van het lied "Johnny"van Bram vermeulen doorgaf.
"Dus heb ik dat lied gedownload", zegt van Veen. "Ik ben geraakt door de oprechtheid ervan. En nu wil ik zelf een nieuw lied maken over de pas ingezette Nederlandse soldaten in Afghanistan.

Hen wacht hetzelfde lot. Ze worden vermoord door een smerig politiek systeem. En ik zal het lied opdragen aan Bram."



Peter Vantyghem