FEM DE WEEK
BART DE KONING

Fiscus baalt van "goldrush" uit Hollywood

11 sept 1999

Beleggers wachten nagelbijtend op de presentatie van het Belastingplan voor de 21ste eeuw. Wat gebeurt er met de cv's voor schepen en films? Eén ding is zeker: Vermeend gaat de filmfinanciering aanpakken.


Het ministerie van Financiën wil het beleggen in film-cv's (commanditaire vennootschappen) aan banden leggen. De eind vorig jaar ingevoerde regeling was bedoeld om de Nederlandse filmindustrie te stimuleren. In de praktijk blijken vooral buitenlandse filmmaatschappijen en vermogende particulieren te profiteren van de willekeurige afschrijving film. Volgens ingewijden is de Belastingdienst de afgelopen maanden onder de voet gelopen door buitenlandse producenten die willen profiteren van de Nederlandse belastingvoordelen. De Belastingdienst wil de regeling daarom flink aanscherpen, zo blijkt uit een recent artikel in het Weekblad Fiscaal Recht.
De auteur, E. Poelmann, werkt bij de Belastingdienst. De regeling 'opent de deur tot niet-bedoeld gebruik van de fiscale instrumenten', aldus de belastingambtenaar. Hij signaleert twee problemen. Beleggers die in een film-cv participeren, genieten de fiscale voordelen van ondernemers, terwijl ze in de praktijk geen enkel ondernemersrisico lopen. Ernstiger is 'De Nachtvlinder' is de eerste film die geprofiteerd heeft van de fiscale stimuleringsmaatregel.

Herman van Veen is hoofdrolspeler, regisseur en producent van dit 'huivering wekkende' sprookje, zoals hij het zelf noemt. De film draait nu in de bioscoop. Maar hoe lang nog? De critici kwamen woorden tekort om de film te kraken: 'erbarmelijk', 'derde- rangs', 'misbaksel', 'louche flop' en - jawel - 'huiveringwekkend'. Van Veen heeft de film-cv geen dienst bewezen met 'de Nachtvlinder'. Hoe zijn sprookje afloopt voor de investeer- ders (vooral bekenden van Van Veen) is nog onduidelijk dat de film-cv vooral buitenlandse maatschappijen aantrekt.
Poelmann vindt 'dat de regeling onder druk staat doordat film-cv's momenteel overwegend als risicoloze beleggingsproducten lijken te worden aangeboden en doordat de letterlijke tekst van de regeling de ruimte biedt om uitsluitend de filmfinanciering fiscaal gefaciliteerd via Nederland te laten lopen, welke gedachte bepaald niet aan de wieg van de regeling heeft gestaan'. De bedoeling - het stimuleren van de Nederlandse film - was goed, maar de regeling is knullig geformuleerd. Poelmann weet zijn irritatie over de tekortkomingen in de tekst van de regeling nauwelijks te verbergen: 'Dit impliceert dat slechts de vestigingsplaats van de film-cv in Nederland behoeft te liggen: eisen aan het Nederlands karakter van een filmproductie kunnen, alhoewel wel bedoeld, op grond van de tekst van art.20 Uitv.reg. WA niet worden gesteld.' De Nederlandse politici hebben dus vorig jaar in hun enthousiasme de deur wijd opengezet voor slimme buitenlandse producenten die hier een fiscaal voordeeltje komen halen.

Voor de oprichting van een film-cv is een zogenaamde ruling nodig, een afspraak met de Belastingdienst over de opzet, de voorwaarden, de verdeling van de winsten en dergelijke. Volgens ingewijden is de fiscus de afgelopen maanden "bedolven" onder de aanvragen van buitenlandse producenten. "Een goldrush", noemt een producent het off the record. "Het lijkt wel of half Hollywood hiernaartoe komt. Het is goedkoop geld", zegt een fiscaal adviseur. "Ze hoeven alleen even een postbus te openen en een Kamer van Koophandel-nummer aan te vragen." Er is één probleem: de fiscus weigert vooralsnog , rulings af te geven voor buitenlandse producties. "Ze zijn niet zo happig op het afgeven van een ruling. Dat is het manco van de huidige regeling: het Nederlandse element is niet gedefinieerd", aldus de fiscaal adviseur. "De regeling schiet haar doel voorbij", vindt ook Gerton van Boom, van Van Boom & Slettenhaar Film Beheer. De fiscus is onwillig: "Ze hebben de hele zomer op de rem getrapt." Die houding is volgens Van Boom te danken aan ABN Amro. De bank haalde dit voorjaar met een cv ruim twintig miljoen gulden op voor The Little Vampire. Een volledig Duitse productie, waar niets Nederlands aan te ontdekken valt. De film was bovendien al volledig gefinancierd (onder andere met Duitse subsidie!). "The Little Vampire had helemaal geen cv nodig.

Het was gewoon het project dat ABN Amro als eerste op de markt kon brengen", aldus Van Boom. Daarmee heeft de bank de Nederlandse film-cv meteen een slechte start gegeven bij de belastingambtenaren: "Ze zijn verbolgen en ik kan ze geen ongelijk geven."

Een woordvoerster van Financiën ontkent dat de fiscus dwarsligt: "We houden niets tegen. We bekijken alle projecten heel goed en dat kost gewoon tijd." Ze kent het artikel in Fiscaal Recht niet en wil er verder ook niets over zeggen. Blijft de grote vraag wat Financiën precies van plan is. Belastingambtenaar Poel mann heeft al een voorschot gegeven: 'Ik meen dat de Nederlandse filmindustrie meer gestimuleerd zou worden door eisen te stellen aan de plaats van filmstudio's en laboratoria en dergelijke en de aldaar te verrichten filmactiviteiten.' Daarmee worden handige buitenlandse producenten die een film-cv alleen als belastingvehikel zien inderdaad buitenspel gezet. Maar het levert tegelijk een nieuw probleem op. Als Vermeend zo'n eis zou gaan stellen bij het opzetten van nieuwe cv's, dan komt Brussel in actie. Het riekt namelijk naar verboden nationale steunmaatregelen en concurrentievervalsing. (De herinnering aan de pomphouders in de grensstreek is nog vers). Er hoeft maar een buitenlandse filmproducent te piepen en Nederland zit weer eens in het beklaagdenbankje. Poelmann is daar niet zo bang voor. In Griekenland en Duitsland stelt de overheid eisen aan het nationale karakter van films en dat is 'kennelijk niet in strijd met het EG-recht', aldus Poelmann. Het probleem is dat de Grieken al in 1988 een ontheffing hebben gekregen. Nu kijkt de Commissie aanzienlijk strenger naar steunmaatregelen. Een tweede probleem is hoe de fiscus moet gaan controleren wat het 'Nederland-gehalte' van een film is. Is een Nederlandse regisseur voldoende? Volledig Nederlandse catering? Geen enkele producent zit te wachten op ambtenaren die op de set komen controleren of er wel voldoende Nederlanders rondlopen.







BART DE KONING


Films, schepen en Vermeend in de 21ste eeuw

Dinsdag 14 september is D-Day. Dan presenteert het ministerie van Financiën het Belastingplan voor de 21ste eeuw. Afgelopen week lekten er via De Telegraaf en vakblad Fiscaal- up-to-date al onderdelen van uit, tot woede van het departement. Duidelijk is dat veel fiscale constructies met cv's (commanditaire vennootschappen) hun langste tijd hebben gehad. Een cv is nu een aantrekkelijk beleg- gingsvehikel omdat de vennoten fiscaal als ondernemer worden behandeld. Dat betekent dat ze flink kunnen profiteren van allerlei aftrekposten. Het Belastingplan voor de 21ste eeuw gaat een eind maken aan het woud van aftrekposten waar Nederlanders nu nog in ronddolen.
Hoe het verder moet met de scheep- en film-cv's is nog onduidelijk. Het begrip ondernemer zal aangescherpt worden. Dat betekent dat alleen vennoten die daadwerkelijk ondernemersrisico lopen, kunnen profiteren van ondernemers- voordelen. Een werkgroep van Financiën broedt nu op de toekomst van de scheep- en film-cv's.

Vermeend heeft via zijn woordvoerder al laten weten dat de fiscale voordelen voor investeringen in films en schepen moeten blijven bestaan. Hoe dat er precies uit gaat zien, weet nog niemand. Pakhoed en ABN Amro trokken afgelopen week de plannen voor zes nieuwe scheep-cv's in, omdat er te veel onduidelijkheid is over de fiscale positie van de beleggers. GenChart zette gelijktijdig nieuwe cv's voor zeeschepen in de markt.
Deze cv's zijn niet volledig 'dichtgespijkerd', waardoor beleggers wel degelijk ondernemersrisico lopen. Naar verwachting kunnen cv's in deze vorm wel blijven bestaan.

Cv's die voor 2001 aflopen, vallen uiteraard ook buiten de gevarenzone. Voor bestaande cv's die langer zullen bestaan dan dat jaar, komt een overgangsregeling. Daarop wordt nu driftig gestudeerd.



BART DE KONING