| de Volkskrant Wouter Bos |
De Bom Valt Nooit |
11 juli 2013 |
|
Column Mijn leven is totaal ontwricht Ik voel me overboord gegooid Vandaag las ik dit nieuwsbericht 'De Bom Valt Nooit" Geert Wilders staat niet te boek als een groot bewonderaar van Herman van Veen. Maar zou de bard zijn gevoelens hier toch raak verwoord hebben? Maar zal de bom echt nietvallen? Wat moeten we dan met z'n allen? Zolang een toekomst ons ontbrak Leefden wij door op ons gemak Ik moest de afgelopen weken een paar keer aan Geert en Herman denken toen de tweede Egyptische revolutie zich voltrok op het Tahrir plein. Van Veen bezingt op prachtige wijze hoe de verwarring je grijpt als het angstbeeld waar je hele leven zich omheen heeft gevormd niet meer blijkt op te gaan. In plaats van blijheid dat de angst niet nodig is, is er de verwarring en leegheid, misschien zelfs paniek. Nu keert men heel ons leven om En brengt paniek in onze tent Wij hielden zo van onze bom, We waren zo aan hem gewend Besteed je je hele leven aan het betogen dat islam en democratie niet samengaan, staan opeens de islamitisch-orthodoxen aan de kant van de democratie en de liberalen aan de kant van de staatsgreep. Ik weet niet wat Geert Wilders ervan vond, maar laat ik voor mijzelf spreken: bij mij was er zeker ook de verwarring. Moesten we hier blij mee zijn? Wie waren hier nu de ware democraten? In een aantal opzichten is dit een nieuwe verschijningsvorm van een oude discussie: is democratie een formeel of materieel begrip? Gaat het bij democratie in essentie om de meerderheidsregel of hoort er veel meer bij zoals gelijkwaardigheid, respect, mensenrechten enzovoorts? Moet je de intolerantcn tolereren? Mogen antidemocraten met behulp van democratie de macht grijpen? En al snel komen de jaren dertig van de vorige eeuw voorbij. De meest indringende discussie die ik mij hierover herinner, was met mijn oud-collega Klaas de Vries. In de fractie ging het over -als ik het mij goed herinncr-een voorstel van Maxime Verhagen om antidemocratische partijen te verbieden. Klaas was daar fel op tegen. Toen ik hem vroeg wat je dan moet met een situatie waarin de antidemocraten via de democratie aan de macht komen om vervolgens de democratie uit te hollen, antwoordde hij:'Dan ga je in het verzet!' Is dit in essentie ook van toepassing geweest op Egypte? Dat het leger de wil van het volk uitvoerde, vind ik een te makkelijk argument. Wie bepaalt dat? En mag het volk zichzelf zo corrigeren? In normale situaties niet. Maar dit was geen normale situatie. Morsi was democratisch gekozen. Maar dat gebeurde mede opgrond van beloften die hij brak zo gauw hij in het zadel zat. Zijn eigen positie werd versterkt, zijn eigen mensen kwamen op de machtige posities, de grondwet werd een instrument in die campagne. Dat doet allemaal niets af aan het feit dat hij democratisch gekozen was en alle recht had om democratisch te worden gekozen. Maar het enkele feit dat hij democratisch werd gekozen, deed ook niets af aan het morele recht van burgers om zich tegen hem te verzetten. Denk ik. Hoop ik. Ons leven is totaal ontwricht Door dit beroerde nieuwsbericht "De bom blijftliggen waarbij ligt" "De bom blijft liggen waarbij ligt" Wouter Bos is econoom en politicoloog. |