ALGEMEEN dAGBLAD
Menno Schenke

Herman van Veen: "Wat een martelgang! "



8 oktober 1980
ROTTERDAM - De blauwe affiche met de naam en het silhouet van Herman van Veen, opgehangen in een vitrine aan de gevel van het Rotterdamse Luxor-theater, mist de woorden "Onder Water". In de hal van Luxor is over diezelfde blauwe affiche een plakkaat aangebracht met in grote witte letters tegen een zwarte achtcrgrond: Herman van Veen.

Herman van Veen zelf kent beter dan wie ook de redcn van dit knip- en plakwerk. Onder Water, zoals het programma op 26 augustus in Scheveningen in pre- miere ging, bestaat niet meer.



"Wc spelen nu twee voorstellingen" vertelt Herman van Veen enige uren voor de Rotterdamse première van zijn nieuwe" theatershow." s'Middags speel ik Onder Water voor kinderen, het programma 's avonds is omgebogen naar een programma van Herman van Veen, zoals het publiek van mij gewend is. 's Avonds knal ik er weer in en loop ik over hoofden".

Na die eerste show in Scheveningen kreeg Herman van Veen een koude douche toen hij de kritieken in de kranten las. "Ja, ik ben behoorlijk geschrokken van alle negatieve oordelen. Ik heb in de pers om mijn oren gekregen. Ik ben behoorlijk aangepakt, heel hard aangepakt. In eerste instantie heb ik erom gegrinnikt. Ik vond het allemaal weinig subtiel. Het hoort erbij, dat wel, je kunt niet hard genoeg klappen krijgen. Maar al snel begreep ik dat het programma anders moest. Ik hield van al die kritiek een grimmig gevoel over.


Analysefout


'Ik heb een analysefout gemaakt. Toen Onder Water voor alle leeftijden in première ging, was alles op kinderen afgestemd. De profilering van de voorstelling, de teksten, de toon, helemaal gemaakt voor kinderen. Maar er kwamen geen kinderen. Die gaan niet 's avonds met hun vader en moeder het theater. Die liggen in bed.

„Het is merkwaardig dat ik dacht dat de combinatie toch zou kunnen. Ik wist twee jaar geleden al dat we dit programma maar een half jaar - tot in maart volgend jaar - zouden spelen.
Bij wijze van experiment wilde ik een compilatie maken van wat ik in vijftien jaar theater heb gedaan. Een programma' voor mijn hele publiek, voor de jeugd die me kent van televisieprogramma's als Herman en de Zes en het, programma Alfred J. Kwak en voor volwassenen die naar de theatershows kwamen. Dat is mijn denkfout geweest.

„Een volwassen publiek eist veel dieper graven in een thema.
Je moet met associatie werken. We hebben zes weken hard gewerkt aan het avondprogramma. Dat was een echte martelgang. Voor kinderen kun je niet simpel genoeg zijn. Dat merk ik nu: in de kindervoorstelling ben ik vijf minuten bezig met hallo- zéggen. Kinderen komen zelfs met tekeningen het toneel op. 'Dat ik dat zelf niet heb ingezien. Daar was ik heel sip van".

Herman van Veen benadrukt dat ook in de toekomst echter niemand van hem moet verwachten dat hij op zekerheid zal spelen. "Er is gezegd dat ik rust moet nemen, en een jaartje tussen uit", stelt hij verontwaardigd. "Man, ik ben 35 jaar, moet ik dan nu al met pensioen? Je moet openingen zoeken als kunstenaar. Ik heb nog nooit op zeker gespeeld. De laatste twee jaar ben ik intensief met kinderen bezig geweest. Dan kies ik voor een programma over zaken die me bezig houden.

"Ik ben zo arrogant om te zeggen dat ik in Nederland van alle artiesten, die in het theater een naam hebben, de enige ben die op zo'n unieke manier met kinderen werkt. Toon Hermans doet het niet, Wim Kan niet en ook Freek de Jonge niet. Kinderen kunnen kiezen tussen de televisie, de Hulk en die uitstekende J. J. de Bom-show, of mijn gezoek in het theater.


Zwaarder


„Dat Onder Water er nu echt voor kinderen is bijgekomen, maakt het voor mij veel zwaarder. Het betekent een hele omschakeling in je concentratie, als je 's middags voor kinderen staat en 's avonds voor volwassenen."

Deze twee theaterprogramma's zijn overigens voorlopig de laatste die Herman van Veen in ons land speelt. "Na maart volgend jaar ga ik eerst met vakantie. Daarna gaan we een toernee maken door het Duitstalige gebied met aansluitend Frankrijk, Engeland en Amerika. Dat duurt allemaal tot eind 1982.


Speelfilm


„Ook zijn er plannen voor een tweede speelfilm. Dat hangt voor een deel af van de reacties op de film Uit Elkaar, die nu in het buitenland wordt uitgebracht. Met drie maanden weten we daar meer over. Mijn nieuwe film wordt Hebben en houwen over twee broers. De film speelt in de wereld van de multinationals. De éne broer zit in een erg linkse hoek, de ander in een sterk rechtse sfeer. Maar dat is nog toekomst".

Herman van Veen blijft met zijn nieuwe show in Luxor tot] en met 19 oktober. Elke woensdag , zaterdag- en zondagmiddag speelt hij de kindervoorstelling Onder Water.



MENNO SCHENKE