Leeuwarder Courant

Ruime aandacht tv voor 'fenomeen Jacques Brel

9 nov 1988

BRUSSEL (GPD) - 'Een tijdsdocument dat het artistieke erfgoed en de meest fascinerende menselijke facetten van het fenomeen Brel analyseert en illustreert.' Zo omschrijft de BRT het programma De regenwegen van Brel' dat volgende week vrijdag op het eerste Vlaamse net te zien is.
'De regenwegen van Brel' is een BRT/KRO-produktie die werd gemaakt door Johan Anthierens, Walter Ertvelt en Han Peekel en die wordt uitgezonden ter herdenking van het feit dat Brel tien jaar geleden (op 9 oktober 1978) overleed.


Het woord 'regenwegen' ('chemins de pluie') komt uit het lied 'Le plat pays'. Johan Anthierens: 'Die 'regenwegen' staan voor alle moeilijkheden in het leven van Brel en voor de neerslag ervan in zijn werk. Moeilijkheden die hij nooit heeft ontweken en eigenlijk opzocht, conflicten en misverstanden waarmee hij geconfronteerd werd of die hij zelf uitlokte.'

Conflicten waren er in het leven van Brel genoeg. Zijn kijk op de vrouw, op z.n vak, op de burgerij en zijn haat/liefde-verhouding met Vlaanderen hebben meer dan eens het spreekwoordelijke stof doen opwaaien. Anthierens: 'Deze tegenstellingen en conflicten werden gecatalyseerd in de film 'De man van La Mancha', een hoogtepunt in Brels carrière. Hij vond zich volkomen terug in de Don Quichote-figuur, de dolende idealist die zich in alle situaties blijft verzetten, die blijft vechten tegen windmolens en tegen de bierkaai.'


Tijdsbeelden


In 'De regenwegen van Brel' passeert het leven van Brel de revue en wordt een aantal van zijn chansons gezongen door Liesbeth List, Raymond van het Groene- woud, Margriet Eshuys, Ivan Heylen, Johan Verminnen, Dick Annegarn, Herman van Veen, Roland en anderen. Anthierens daarover: "Er werd een aantal chansons geselecteerd dat artistiek kenmerkend is voor de kracht van de chansonnier en dichter Brel, illustratief voor de mens Brel. Deze chansons hébben een blijvende waarde, literair en documentair: het zijn tijdsbeelden."

Brel werd, op 8 april 1929, in Brussel geboren als zoon van een industrieel. Zijn vader was eigenaar van een kartonfabriek en de toekomst van Jacques leek vast te liggen: hij zou zijn vader als bedrijfsleider moeten opvolgen. Maar Brel hield meer van zingen dan van karton. In 1954 trad hij voor het eerst op in het Parijse l'Olympia. Vanaf dat moment nam zijn succes alleen maar toe, maar in 1966 op het toppunt van zijn roem - besloot hij te stoppen met zingen.

In vijftien jaar tijds had hij zowat overal ter wereld opgetreden, had hij meer dan vierhonderd liedjes geschreven, maar hij wilde - zo zei hij tegen Le Monde - geen 'functionaris van het chanson' worden. Hij wilde zichzelf, als zanger, niet overleven.


Film


Zijn nieuwe passie heette acteren en Brel stortte zich op de musical en de film. De critici zagen hem echter liever als zanger aan als acteur. De twee films die hij zelf regisseerde ('Franz' in 1972 en 'Le Far West' in 1973) waren weinig succesvol. Brel trok zich terug en ging op een eiland in de Caraïbische Zee leven. Hij kwam alleen nog naar Frankrijk om er zich te laten behandelen voor de longkanker waaraan hij leed. In 1977 nam hij zijn laatste elpee op. Een plaat die mede door het nummer 'Les F...' in Vlaanderen nog eens een keer voor de nodige opschudding zorgde.

'De regenwegen van Brel' werd door de BRT eerder uitgezonden op 28 december 1980. (BRT 1, 14 oktober, 22.10 uur) Aanstaande zondag herdenkt de AVRO Brel in het radioprogramma 'Play it again', dat geheel aan hem gewijd is. Op de dag van de uitzending is het precies tien jaar geleden dat Brel overleed. In het programma haalt Liesbeth List herinneringen aan Brel op. Ook te gast in de uitzending is Herman van Veen. Hij onderbreekt zijn Duitse tournee om zijn kijk op Brel te geven. Het lied 'Liefde van later', een van de grote successen van Van Veen, is een vertaling van Brels 'La chanson des vieux amants'. 'Play it again' wordt gepresenteerd door Toska Hoogduin.