| DAGBLAD DE LIMBURGER HP |
Brieven aan God |
7 jan 2002 |
|
In zijn televisieprogramma Het elfde uur nodigt Andries Knevel van de Evangelische Omroep altijd drie gasten uit. De eerste twee zijn gewone mensen, aan wie hij meestal gewone vragen stelt. De derde persoon is altijd een zendeling of aanverwant iemand: hij of zij heeft zijn of haar leven voor God gegeven. Voor gewone kijkers fungeert dat onderdeel als de reclamezendtijd van de commerciële omroepen: plaspauze! Voor Andries en de zijnen zelf is dit derde interview juist wat zijn in het harnas gesneuvelde collega Ischa Meijer zo plastisch omschreef als 'de broodnodige boodschap'. Voor de EO-radio is deze heidense aandachttrekkende formule niet nodig. Gewone mensen zijn niet gewend dat daar meer ten gehore wordt gebracht dan muzikale fruitmanden en eindeloze bekeringsverhalen. Dat gebeurt bij voorkeur diep in de nacht, als de vertwijfeling over het zondig leven het grootst is. Gewone mensen slapen dan. Toch hebben de EO-radioprogrammamakers Embert Messelink en Tijs van de Brink goed op hun televisiedirecteur gelet. Nee, geen heidenen, dat was niet nodig. Bekende Nederlanders moesten ze hebben. Tien hebben ze er te pakken gekregen. Een brief aan God moesten ze schrijven. En dan erover geïnterviewd worden. Ja, dat zou aanslaan. Het sloeg aan. Brieven en interviews maakten 'enorm veel reacties' bij het publiek los, meldt de achterflap van het boekje Brieven van bekende Nederlanders aan God. Want inderdaad, na al die reacties kwam er een boekje. En er komt, meldt de voorlichter van de EO een mogelijk vervolg op de serie. Brieven aan God. Niet bijster origineel. We kennen ze al uit de bijbel, waar vooral de psalmen vol loftuitingen en jammerklachten als zodanig fungeren. Kinderen mogen ook graag brieven aan God schrijven. En de moppentrommel van internet herhaalt eindeloos de brief van het arme vrouwtje dat ergens tweehonderd piek voor nodig heeft, van de PTT 180 gulden krijgt toegestuurd en in een tweede brief aan God gen in gedachten te houden. Conrad Mönnich wist bij leven al dat Onze Lieve Heer er vreemde kostgangers op nahoudt. En Hany Kuitert ontdekte: 'Alle spreken over boven komt van beneden, ook de uitspraak dat iets van boven komt', De bekende Nederlanders dichten God in hun brieven heel wat toe. Grootste gemene deler van het tiental is dat ze allemaal christelijk zijn opgevoed. De enkeling daargelaten die zich nooit van de wijs heeft laten brengen, ontdekten ze pas weer op latere leeftijd wat God in hun leven betekent. En dat vooral tastend, twijfelend en zoekend. In die zin zijn het klassieke (her)bekeringsgeschiedenissen. Neem boekengek Martin Ros. Hem heeft de biefstuk etende Franse schrijver Chateaubriand met zijn Le génie du christianisme tot het inzicht gebracht dat God bestaat, juist omdat we Hem nergens zien. Dat is een wonderschone belofte voor Martin Ros, die in het radio interview en passant even afrekent met Cees den Heyer, Nederlands spraakmakendste godgeleerde anno nu: "Zo'n halfgare theoloog die als geleerde in het jaar 2000 ontdekt dat Christus niet de zoon van God is. Zo iemand moet onmiddellijk zijn biezen pakken en in een vrijmetselaarsloge gaan zitten!" Je hoort het hem hijgen. Neem clown Herman van Veen. Die schrijft alleen 'Lieve God, Waarom?' en doet er in een PS'je nog wat liefs bij: Ik ben immers uw/ Avontuur/ En U/ Mijn Engel. Het lijden dat wie Christus navolgt lijdt, viel ook Herman ten deel. Hij werd collectief belachelijk gemaakt om dat ene zinnetje uit zijn van Leonard Cohen geleende liedje Suzanne, waarin Jezus over het water liep. "Ik zong het hoewel ik zelf een zwemdiploma had. (...) Maar dat liedje is weggelachen." Neem politicus Jan Pronk. Géén brief aan God. 'Het is beter te proberen iets terug te doen dan terug te schrijven. Bouwen, bewaren en herstellen geeft het leven zin', eindigt hij zijn brief aan God die hij aanvangt met 'Brief aan God?' en die dus uiteindelijk geen brief wil worden. Pronk gelooft wel in een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, maar 'niet meer met vraagt niet meer via de PTT te reageren omdat ze er daar twintig gulden uit hebben gejat. Alvorens de brieven van de bekende Nederlanders open te slaan, is het goed het woord van twee Amsterdamse theolo- hoofdletters'. Terecht, als je die als laatste Uyliaan eerst zelf moet scheppen. (HP) Brieven aan God, Tijs van den Brink, Embert Messelink (red.). Ten Have, Baarn, 2001, ISBN 9025952623. Prijs 9,95 euro. |