| Friesch Dagblad Klaes Jansma |
Nieuw cabaret in De Lawei |
6 januari 1977 |
|
Het publiek wilde Herman van Veen gisteravond niet laten vertrekken. Aan de
„Pijnshow" die hij in De Lawei voor en met
de liefhebbers van het echte cabaret bracht,
werd een lange staart geplakt. Steeds weer
kwam de cabaretier van achter de coulissen
voor nog een laatste toegift. Tenslotte
maakte hij met een kort „welterusten" een
abrupt einde aan deze vertoning. Sommigen
dachten hem met applaus opnieuw op het
toneel te kunnen lokken, maar hun klappen
bleef onbeloond. Het had ook wel lang genoeg geduurd en het was zeker intensief genoeg geweest. De "Pijnshow" is niet te karakteriseren met een verwijzing naar andere, meer bekende voorbeelden. In het Nederlandse cabaretwereldje. waar goedkoop modieus succes vaker voorkomt dan het zoeken naar een eigen weg in de expressievormen die met het woord cabaret aangeduid kunnen worden, staat deze Herman van Veen een beetje apart. Hij neemt geen genoegen met het gemakkelijke succes, dat hij met zijn warme stem in nostalgische luisterliedjes zou kunnen boeken. Integendeel, in het zoeken naar nieuwe uitingsmogelijkheden verwijdert hij zich bewust van het publiek, om zo introvert mogelijk zelf te spelen met al zijn mogelijkheden. Nu eens is hij bezig met een fantastische dans, waarbij de handen als vogels over het toneel fladderen, dan weer spelend op de viool ondertussen dankbaar gebruik makend van de technische mogelijkheden waarover een cabaretier in 1977 kan beschikken. Zijn "echo-act" is uniek: een nieuwe vorm van musiceren. Ee n cabaretliefhebber moet het allemaal geboeid volgen. Dit betekent niet, dat alles in de "Pijnshow'' even aantrekkelijk is. Experimenteren betekent ook risico's nemen. Met name bij het hanteren van de symboliek beweegt Herman van Veen zich op gevaarlijk terrein. De cabaretier is per definitie afhankelijk van de snelle interpretatie van zijn publiek. Van Veen heeft de neiging teveel te vragen, zodat hij soms niet-adekwate reacties krijgt. Maar aan het slot van zijn programma, als hij vanuit een dommig country - and - western -achtig optreen groeit naar het hanteren van sensitivity trainingstechnieken, verovert hij het publiek opnieuw. Men klapt, men schreeuwt zelfs op verzoek van Van Veen. Hijzelf zorgt voor het ritme, het publiek hoeft alleen maar mee te spelen om een weldadige ontspanning te voelen. Wat de vorm betreft is de „Pijnshow" verrassend rijk geschakeerd. De inhoud is veel eenzijdiger. Voortdurend staat centraal de vervreemde agressie die in onze samenleving zit gebakken. Heel navrant komt dat naar voren. als dialogen tussen ouders en kinderen worden weergegeven, veel subtieler zit het verweven in andere elementen van de Pijnshow. Soms worden originele, soms ook versleten beelden gebruikt om de "boodschap" over te brengen. De confrontatie van de harde maatschappelijke werkelijkheid met "het kind" en in een enkel ' geval zelfs met ,,Het Kind"(Jezus) hebben we al tot vervelens toe gehoord en gezien. De spitsvondigheden zijn soms te gezocht om nog aardig te zijn. Het publiek toont dat door te lachen op momenten dat er helemaal niet gelachen moet worden. Dat is een element, waar Van Veen in een volgende show zeker rekening mee moet houden. Evenals met de spanningsopbouw in een programma, dat door de vormen rijkdom juist zo kwetsbaar en voor het publiek veeleisend is. De vijf musici die Van Veen in de Pijnshow bijstaan, hebben een belangrijke functie. Ze zijn te goed om slechts een begeleidend combo te vormen en ze krijgen de gelegenheid hun kunnen volledig te tonen. Hun aandeel in het succes dat Van Veen blijkens de reacties van gisteravond met zijn geheel eigen aanpak boekt, moet niet onderschat worden. Vanavond treedt Herman van Veen weer op in De Lawei. De mensen die iets van de avond willen meenemen kunnen dat letterlijk doen, door voor vijf gulden de dichtbundel ,,Drempels" van hem te kopen, die ten onrechte als ,,programma" wordt aangeboden. Klaes Jansma |